Fundering en bouwtechniek van jaren '30 woningen in de buurt van de Spoordijk

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Woningen uit de jaren '30 van de twintigste eeuw zijn in Nederland vaak gelegen in stedelijke straten met een rijke historie, zoals in de omgeving van de Spoordijk. Deze woningen zijn niet alleen karaktervol, maar ook technisch interessant door de bouwmethoden en materialen die destijds gebruikt werden. Voor eigenaars en renoveringsdeskundigen is het begrijpen van de constructie van de fundering en de eventuele problemen die daarmee gepaard kunnen gaan, van groot belang. In dit artikel worden de kenmerken van de fundering van jaren '30 woningen besproken, met aandacht voor de bouwtechnieken, mogelijke gebreken en acties bij funderingsproblemen.

Funderingsconstructies in de jaren '30

In de jaren '30 werd in Nederland vaak gebruikgemaakt van kelders of gemetselde funderingen bij woningbouw. Deze funderingen bestonden meestal uit een zware stenen of betonstructuur die diep in de grond gelegd werd. Een kelder bood naast stabiliteit ook extra opslagruimte, wat in die tijd een waardevolle eigenschap was. De fundering was van groot belang voor de waterafvoer, vooral in straten waar de grondwaterstand hoog was of waar regenwater afgevoerd moest worden.

In het geval van woningen in de omgeving van de Spoordijk, zoals de bekende molen De Roos in Delft, was de fundering soms niet van voldoende kwaliteit. In 1930 moest bijvoorbeeld een nieuwe fundering gelegd worden voor De Roos, die in de jaren '20 was verzakt door grondverzetten ten gevolge van aanlegwerkzaamheden. De kosten voor deze nieuwe fundering bedroegen ƒ 10.000, wat destijds een aanzienlijk bedrag was. Deze maatregel was nodig om de molen en het aangrenzende woonhuis te stabiliseren en te voorkomen dat het complex verder zou verzakken.

Een typische situatie bij jaren '30 woningen is dat de fundering bestaat uit een losse onderbouw onder de muren, in plaats van een volledige betonplaat die vandaag de dag gebruikelijk is. Dit betekent dat bij renovaties of uitbreidingen, zoals het leggen van een nieuwe vloerplaat met isolatie en sanitair, rekening gehouden moet worden met de diepte waarop de oude vloer kan worden verwijderd. In een woning uit de jaren '30 is het vaak mogelijk om de ballatum of tegels te verwijderen totdat men op aarde uitkomt. Daarna kan een nieuwe vloerplaat worden gegoten, waarop de leidingen, isolatie en eventueel vloerverwarming kunnen worden gelegd.

Problemen en signalen bij funderingsproblemen

Hoewel de funderingen van jaren '30 woningen meestal goed zijn ontworpen, kunnen problemen ontstaan na jaren van gebruik. De meest voorkomende tekens van funderingsproblemen zijn:

Scheef of week lopende vloeren: Dit kan wijzen op ondergrondse veranderingen of een verslechterde fundering.
Scheuren in muren, vooral rond ramen en deuren: Deze scheuren kunnen ontstaan door beweging van de fundering of door de ouderdom van de constructie.
Vochtige plekken of schimmel in de kelder: Dit duidt op waterproblemen die mogelijk door een slechte fundering of waterafvoer veroorzaakt worden.

Een funderingsinspectie kan een essentieel onderdeel zijn bij de aankoop van een jaren '30 woning. De kosten van zo’n inspectie varieren tussen € 200 en € 500, afhankelijk van de uitgebreidheid en het bedrijf dat de inspectie uitvoert. De inspectie kan duidelijk maken of de fundering nog steeds stabiel is en of er maatregelen genomen moeten worden om problemen te voorkomen.

Acties bij funderingsproblemen

Bij het constateren van funderingsproblemen is het belangrijk om actie te ondernemen. In sommige gevallen is een kleine herstelling voldoende, zoals het herstellen van een keldersleuf of het herleggen van waterafvoer. In ernstiger gevallen kan het nodig zijn om de fundering te versterken of zelfs een nieuwe fundering te leggen. Dit laatste is echter een ingrijpende en dure maatregel, die vaak enkel nodig is bij significante verzakkingen of wanneer een woning wordt uitgebreid.

Een mogelijke benadering is om de woning te verbouwen en te renoveren zodat de fundering opnieuw belast wordt. Bijvoorbeeld door het aanleggen van een nieuwe vloerplaat met isolatie, kan de structuur worden versterkt en het risico op verdere schade worden beperkt. In het geval van De Roos in Delft was het zelfs nodig om de molen licht te verheffen en een nieuwe fundering aan te brengen, om hem volledig te rechtzetten.

Fundering en modernisering

In de jaren '30 was het doel van de fundering om de woning sterk en waterdicht te maken. Tegenwoordig zijn funderingen ook een essentieel onderdeel van de energieprestatie van een woning. In combinatie met isolatie en kierdichting kan een goed geïsoleerde vloer en fundering bijdragen aan een passieve woning, zoals beschreven in de richtlijnen voor passiefhuisrenovaties van woningen gebouwd voor 1930. Dit is een interessante optie voor eigenaars die hun woning duurzaam willen maken.

In sommige gevallen is het mogelijk om een jaren '30 woning volledig te isoleren zonder de fundering te vervangen. Dit kan bijvoorbeeld door het isoleren van de gevel van buitenaf, wat ook het thermisch comfort verbetert en thermische bruggen elimineert. Ook het isoleren van de vloer en het dak kan een significante invloed hebben op de energieprestatie van de woning.

Conclusie

Woningen uit de jaren '30 zijn technisch en historisch waardevol, maar vereisen vaak aandacht voor de fundering. In de omgeving van de Spoordijk zijn woningen vaak voorzien van een kelder of gemetselde fundering, die destijds goed ontworpen was, maar na jaren van gebruik eventueel herstel nodig heeft. Signalen zoals scheve vloeren, scheuren in muren of vochtproblemen zijn waarschuwingen dat de fundering mogelijk problemen geeft. Een funderingsinspectie is daarom aan te raden bij de aankoop of verbouwing van zo’n woning.

Bij funderingsproblemen zijn er meerdere oplossingen beschikbaar, afhankelijk van de ernst van de situatie. Kleine herstellingen of verbouwingen kunnen voldoende zijn, maar in extreme gevallen is het leggen van een nieuwe fundering nodig. Tegenwoordig is het ook mogelijk om een jaren '30 woning duurzaam te renoveren, waaronder de fundering een essentieel onderdeel is van de energieprestatie. Voor eigenaars van jaren '30 woningen is het belangrijk om de fundering goed te begrijpen en eventuele maatregelen op tijd te nemen, zodat de woning veilig en duurzaam blijft.

Bronnen

huis