Funderingsklachten in Nederland: Waar komen ze voor en hoe herken je ze?

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen vormen in Nederland een groeiend concern voor zowel particuliere woningeigenaren als woningcorporaties. Vooral in stedelijke gebieden en oude woningen zijn de risico’s op funderingsschade hoger. Deze schade kan zich op verschillende manieren manifesteren, waaronder scheuren in muren, klemmende ramen en ongelijke vloeren. Het is daarom belangrijk om vroegtijdig op de hoogte te zijn van de aanwijzingen en de geografische zones waar funderingsklachten vaker voorkomen.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de meest voorkomende oorzaken van funderingsproblemen, de funderingstypes die het meest kwetsbaar zijn, en de gebieden in Nederland waar klachten het meest worden gemeld. Daarnaast worden aanwijzingen gegeven voor het herkennen van funderingsproblemen en wordt uitgelegd hoe woningeigenaren deze kunnen aanpakken.

Wat zijn funderingsproblemen?

Funderingsproblemen zijn aandoeningen aan de ondersteuning van een gebouw die zich uiten in structurele schade. Dit kan het gevolg zijn van verzwakte of verkeerd geplaatste funderingen, veranderde bodemcondities, of ouderdom. De schade kan geleidelijk optreden en is vaak moeilijk op te sporen. Funderingsproblemen kunnen leiden tot verzakkingen van de vloer, scheuren in muren en plafonds, en een verlies aan stabiliteit van het gebouw.

Een belangrijk aspect is dat funderingsproblemen vaak voorkomen in gebieden met minder draagkrachtige bodems. Gebouwen die op houten of stalen funderingen zijn gemaakt zijn hierbij extra kwetsbaar. Deze funderingen werden vooral gebruikt in de bouwperiode vóór 1970, vooral in steden zoals Amsterdam, Rotterdam en andere stedelijke gebieden.

Waar komen funderingsproblemen het meest voor?

In Nederland is het landelijk Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) verantwoordelijk voor het bijhouden van klachten en meldingen over funderingsproblemen. Volgens KCAF zijn er sinds 2021 meerdere meldingen binnen gekomen van woningeigenaren, met name in gemeenten met een hoge concentratie van oude huizen. Deze klachten zijn vooral gerelateerd aan houten en stalen funderingen die typisch voorkomen in woningen gebouwd vóór 1970.

In kaarten van KCAF zijn donker gekleurde gemeenten aangegeven waar het meest is gemeld. Deze gebieden liggen vooral in het noordwesten van het land, zoals Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Overijssel, Gelderland en Utrecht. In steden als Rotterdam, Eindhoven, Amsterdam, Den Haag, Alkmaar, Haarlem, Utrecht, Apeldoorn, Zwolle, Arnhem, Assen, Emmen, Groningen, Leeuwarden, Maastricht en Venlo zijn klachten opgenomen.

Deze geografische verspreiding wijst op het feit dat funderingsproblemen vooral voorkomen in stedelijke en voormalige stedelijke gebieden waar oude woningen vaak op houten of stalen funderingen staan.

Funderingstypes en hun kwetsbaarheid

Er zijn twee hoofdtypes van funderingen die in Nederland voorkomen: funderingen op houten palen en funderingen op staal. Beide types zijn in gebruik gegaan in de 19e en 20e eeuw, met name in stedelijke gebieden. Deze funderingen zijn vandaag de dag vaak verouderd en kunnen in de loop der jaren schade oplopen, met name in gebieden met minder draagkrachtige bodems.

Funderingen op houten palen

Funderingen op houten palen zijn typisch voor steden zoals Amsterdam en Rotterdam. Deze funderingen bestaan uit houten palen die in de grond worden gedreven om het gewicht van het gebouw te dragen. De palen kunnen echter door schimmel of bacteriën aangetast worden, wat leidt tot verzwakking. Ook kunnen de palen te weinig of te kort zijn, wat de stabiliteit ondermijnt. In Rotterdam alleen al zijn circa 120.000 woningen op houten palen gefundeerd, wat het probleem daar extra urgenter maakt.

Funderingen op staal

Funderingen op staal zijn ook oudere funderingstypes die vaak gebruikt werden in combinatie met betonnen funderingen. Deze funderingen zijn minder gevoelig voor biologische aantasting, maar kunnen wel problemen geven als de zandplaat te dun is of als de grond onder de fundering wegzakt. In dit geval kan de fundering breken of verzakken.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Het herkennen van funderingsproblemen is cruciaal om mogelijke schade te voorkomen. Er zijn enkele duidelijke aanwijzingen die wijzen op funderingsproblemen. Deze omvatten:

Scheuren in muren en plafonds: Deze scheuren ontstaan vaak door de beweging van het gebouw. Niet alle scheuren zijn alarmbeldjes, maar bepaalde vormen en groeisnelheden zijn wel een teken van funderingsproblemen.
Scheve of ongelijke vloeren: Als de vloer scheef staat of ongelijk is, kan dit wijzen op verzakkingen van de fundering.
Klemmende deuren en ramen: Dit kan het gevolg zijn van veranderingen in de structuur van het gebouw.
Hoogteverschil tussen woning en trottoir of stoep: Dit kan wijzen op een verzakking van de fundering t.o.v. de omgeving.

Een funderingsinspectie is een betrouwbare manier om te achterhalen of er sprake is van funderingsproblemen. Tijdens deze inspectie kan een professional bepalen of er sprake is van schade en welke maatregelen genomen moeten worden om verdere schade te voorkomen.

Funderingsproblemen en het klimaat

Een recente ontwikkeling is dat funderingsproblemen in combinatie met klimaatverandering en droge winters nog urgenter zijn geworden. In combinatie met veranderende bodemcondities, kunnen funderingen verder verzwakken. In de gemeente Rotterdam is sinds 2022 een campagne gestart genaamd "Duik in je fundering", waarbij woningeigenaren worden uitgenodigd om de staat van hun fundering te onderzoeken.

Ook klimatologische gegevens zoals droge winters en zachte winters kunnen de stabiliteit van funderingen beïnvloeden. In droge winters kan de grond droog en verstrengeld raken, wat funderingen onder spanning zet. In zachte winters kan de grond veranderen en funderingen verder verzakken.

Funderingsklachten melden en actie ondernemen

Funderingsklachten kunnen via de website van het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) worden gemeld. Hoe meer meldingen er binnenkomen, hoe groter de kans dat de overheid er iets aan doet. De website biedt ook een funderingsviewer waarbij woningeigenaren kunnen zien waar funderingsproblemen al zijn gemeld.

Het is belangrijk om snel actie te ondernemen bij vermoedelijke funderingsproblemen. Hoe langer men wacht, hoe groter de kans op grotere schade en hogere herstelkosten. Een funderingsonderzoek kan uitsluitsel geven over de staat van de fundering en de juiste aanpak voor herstel.

Conclusie

Funderingsproblemen vormen een reëel risico voor de veiligheid en stabiliteit van woningen in Nederland. Deze problemen komen vooral voor in gebieden met oude woningen en kwetsbare funderingstypes zoals houten en stalen funderingen. Het herkennen van funderingsproblemen is belangrijk om mogelijke schade te voorkomen. Gebieden in het noordwesten van het land zijn het meest getroffen, met name stedelijke gebieden.

Door funderingsklachten snel te melden en een professionele inspectie te laten uitvoeren, kunnen woningeigenaren vroegtijdig actie ondernemen. Het is verstandig om regelmatig te controleren of er aanwijzingen zijn van funderingsproblemen. In combinatie met klimaatverandering en veranderende bodemcondities is het belang van funderingsonderzoek nogmaals benadrukt.