Fundering net onder maaiveld: begrippen, toepassing en mogelijke problemen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van een woning of gebouw begint het altijd met een stevige fundering. De fundering vormt namelijk de basis waarop het hele bouwwerk rust. Wanneer de fundering niet goed gerealiseerd wordt, kunnen er structurele problemen ontstaan, zoals scheefstand, scheuren in metselwerk of verzakkingen. In dit artikel wordt ingegaan op een veelvoorkomende funderingstype: de fundering net onder maaiveld. Hierbij gaat het om ondiepe funderingen die meestal in zandige bodems worden aangebracht.

Wat is een fundering?

Een fundering is de draagconstructie waarop een gebouw geplaatst wordt. Het ligt meestal onder het maaiveld en heeft meerdere essentiële functies:

Het overbrengen van het gewicht van het gebouw naar de bodem;
Het in stand houden van het evenwicht van het gebouw;
Het bieden van ondergrondse ruimtes, zoals kelders of parkeergarages.

De fundering moet voldoen aan bepaalde eisen:

Sterk genoeg om het gewicht van het gebouw te dragen;
Stabiel en standvastig, zodat er geen zakkingen, breuken of buiging optreden;
Bestand tegen omgevingsinvloeden, zoals grondwater, vorst, droogte, schimmels, insecten of chemische invloeden.

Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan deze eisen.

Fundering op staal (ondiepe fundering)

Een veelvoorkomende funderingstype die net onder maaiveld wordt aangebracht, is de zogenaamde fundering op staal. Dit type fundering wordt toegepast wanneer de draagkrachtige laag van de ondergrond (zogenaamde vaste grondslag) niet te diep onder het maaiveld ligt. In veel gevallen is dit zo’n 80 tot 100 cm onder het maaiveld, wat bijvoorbeeld het geval is bij zandige bodems.

Bij een fundering op staal wordt geen gebruik gemaakt van heipalen. In plaats daarvan wordt de fundering direct op de draagkrachtige ondergrond geplaatst. Dit type fundering wordt vaak gebruikt bij woningen in regio’s waar de bodem goed draagt, zoals in zandige gebieden.

De nadelen van een fundering op staal zijn:

Gebrek aan draagkracht van de ondergrond;
Te hoge belasting;
Puntbelasting;
Zetting en bodemdaling.

Typen funderingen op staal

Bij een fundering op staal zijn verschillende uitvoeringen mogelijk:

Strokenfundering

Bij een strokenfundering wordt een verbrede zone van gewapend beton gerealiseerd onder de dragende muren. Deze strook vormt de ondersteuning van de muren. De breedte van de strook is afhankelijk van de belasting die de muren moeten dragen. Een brede muur vereist dus een bredere strookfundering.

Sleuffundering

De sleuffundering is een variant van de strokenfundering. Het verschil zit hem in de vorm van de fundering, die hier meestal iets smalder is en dieper geplaatst wordt. Ook hier wordt gewapend beton gebruikt.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een dikke plaat van gewapend beton gelegd op de draagkrachtige grond. Deze uitvoering wordt vaak gebruikt wanneer het gebouw zwaarder is of wanneer de ondergrond minder stabiel is. De plaat zorgt voor een gelijkmatige drukverdeling over de grond.

Pijlerfundering (poerenfundering)

Bij de pijlerfundering, ook wel poerenfundering genoemd, worden blokken gebruikt als fundering. Deze blokken zijn vaak gemetseld en rusten op een betonplaat. Er wordt bovenop een doorlopende betonbalk gemaakt die als drager van de muren fungeert. Deze fundering is goed geschikt voor zandige bodems.

Dragende vloer met vorstrand

Een dragende vloer met vorstrand combineert de fundering en de vloer in één geheel. Hierdoor wordt de druk van het gebouw gelijkmatig over een groter oppervlak verdeeld. Deze uitvoering is praktisch, doordat het minder ruimte in beslag neemt en bovendien goed te realiseren in zandige bodems.

Problemen met funderingen net onder maaiveld

Ondanks het gebruik van stabiele materialen zoals gewapend beton en goed ontwerp, kunnen ook funderingen op staal problemen geven. Deze problemen komen vaak tot uiting in:

Scheefstand van het gebouw;
Scheuren in metselwerk;
Verzakkingen;
Vloeistofafvoerproblemen.

Een mogelijke oorzaak van deze problemen is een niet-optimale bodemkwaliteit of incorrecte afwerking van de fundering. In regio’s zoals Breda en omgeving is het bijvoorbeeld gebruikelijk om op strokenfundering of gemetselde fundering te bouwen, circa 60 tot 80 cm onder het maaiveld. Hier kunnen trillingen of een hoge grondwaterstand leiden tot scheefstand of scheuren.

Herstel en versterking

Wanneer problemen ontstaan met een fundering, is het belangrijk om deze op tijd te herstellen of te versterken. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbrengen van funderingspalen, het verdichten van de grond of het uitvoeren van groutinjectie. Het is aan te raden om een bouwtechnische keuring uit te voeren bij aankoop van een woning, omdat funderingsproblemen vaak niet direct zichtbaar zijn en pas op lange termijn merkbaar worden.

Praktijkvoorbeelden

Een bekend voorbeeld uit de praktijk is een 17e-eeuws grachtenpand in Leiden dat 17 cm verzakt was. Hierbij werd gedeeltelijk gecorrigeerd, maar de scheefstand is bewust behouden op wens van de opdrachtgever. Dit toont aan dat funderingsproblemen in historische gebouwen vaak gedeeltelijk worden opgelost, afhankelijk van de gewenste uitkomst.

Een ander voorbeeld is de kerk in Overschild, die momenteel anderhalve meter boven de grond zweeft. De fundering moet worden vervangen en aardbevingsbestendig gemaakt. Hierbij wordt de bovenbouw omhoog gefijzeld en op stalen buispalen geplaatst, terwijl in de lege ruimte een nieuwe betonvloer met trillingsdempers wordt aangebracht.

Aanbevelingen bij fundering op zand

In Nederland is zand een veelvoorkomende grondsoort die geschikt is voor ondiepe funderingen. De aanbevelingen bij fundering op zand zijn:

Fundering op zand aanbrengen: Zand is draagkrachtig en wordt juist sterker bij contact met water. Het is daarom een betere keuze dan klei, die water vasthoudt en daardoor de sterkte verliest.
Betonfundering gebruiken: Voor permanente bouw is een betonfundering de beste keuze. Het is vlak, heeft een lange levensduur en voorkomt indringing van water.
Optie voor strookfundering met of zonder vloer: Afhankelijk van de belasting en de toepassing kan gekozen worden voor een strookfundering met of zonder vloer. Een vloer zorgt voor extra stabiliteit en voorkomt lekkage.

Conclusie

Een fundering net onder maaiveld vormt de basis van elk bouwwerk en is van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. In zandige gebieden is een fundering op staal een veelgebruikte en betrouwbare methode. Door de juiste keuze van funderingstype en het uitvoeren van een grondige bouwtechnische keuring kunnen mogelijke problemen voorkomen worden. Funderingsproblemen kunnen leiden tot scheefstand, scheuren of verzakkingen, en is het daarom belangrijk om bij aankoop van een woning een bouwtechnische keuring uit te voeren.

Bij funderingsproblemen is het essentieel om tijdig actie te ondernemen. Door het versterken of herstellen van een fundering kan de stabiliteit en levensduur van het gebouw worden gegarandeerd. Het kiezen van een betonfundering op zand is een betrouwbare keuze voor permanente bouw en zorgt voor een lange levensduur en minimale onderhoudskosten.

Bronnen

maaiveld
net