Nederland kijkt op naar een landelijke funderingsaanpak

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

In recente maanden is de funderingsproblematiek in Nederland steeds vaker centraal gestaan in zowel de politieke discussie als in de praktijk van woningeigenaren en gemeenten. Volgens de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) kamperen momenteel ongeveer 425.000 woningen in Nederland met funderingsproblemen, een getal dat zonder actie tot 54 miljard euro aan schade kan oplopen. Deze situatie brengt niet alleen maatschappelijke zorgen met zich mee, maar ook financiële risico’s voor individuele huiseigenaren en de woningeconomie in het algemeen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de actuele ontwikkelingen, de landelijke aanpak en de maatregelen die worden genomen om funderingsproblematiek te beheersen en te verhelpen.

Nationale aanpak funderingsproblematiek

Het advies “Goed gefundeerd” van de Rli, uitgebracht in februari 2024, heeft geleid tot een nationale aanpak van funderingsproblemen. Dit advies benadrukt de noodzaak van een gestructureerde en coördineerde aanpak van funderingsherstel, met als doel om schade te beperken en de woningeconomie te stabiliseren. De aanpak houdt rekening met de oorzaken van funderingsproblemen, zoals bodemdaling, veroudering van gebouwen en klimaatverandering. Daarnaast benadrukt het advies de noodzaak van betere informatievoorziening voor woningeigenaren, en het ontwikkelen van duurzame herstelmethoden.

De kabinetsreactie op dit advies is positief, en er wordt gewerkt aan een uitgebreidere landelijke regie, zodat gemeenten en woningeigenaren beter ondersteund worden. Een van de kernpunten van deze aanpak is het verbeteren van het kennis- en innovatienetwerk, waardoor ervaringen en oplossingen beter worden gedeeld. Bovendien wordt er gewerkt aan het versnellen van funderingsherstelprojecten en het uitbreiden van financieringsmogelijkheden voor woningeigenaren.

Landelijke financieringsmogelijkheid

Op 1 juli 2025 is het Fonds Duurzaam Funderingsherstel (FDF) landelijk beschikbaar. Dit fonds is bedoeld voor woningeigenaren die geen reguliere hypotheeklening kunnen afsluiten vanwege funderingsproblemen. Het FDF biedt een aangepaste financieringsmogelijkheid, zoals leningen met betalingen die afgestemd zijn op de draagkracht van de huiseigenaar. Dit is een belangrijke stap om financiële toegang tot funderingsherstel te vergroten, vooral voor mensen met een lager inkomen.

De huidige opzet van het fonds is echter nog beperkt tot zeven gemeenten. De overheid, in samenwerking met het FDF-bestuur en de fondsbeheerder SVn, werkt aan een vernieuwde, landelijke uitwerking van het fonds. Het streven is om vanaf 1 juli 2025 een breed toegankelijke financieringsmogelijkheid aan te bieden, die zowel banken als verzekeraars betreft.

Actiever grondwaterbeleid

Een van de kernaandoen om funderingsproblemen te beheersen, is het activeren van het grondwaterbeleid. Bodemdaling en funderingsproblemen worden vaak versterkt door veranderingen in het grondwaterpeil. In het kader van een nationale aanpak wordt er gewerkt aan het creëren van groene ruimte, het herstel van natuurgebieden en het verbeteren van draineer- en afvoersystemen. Deze maatregelen zorgen voor een stabielere grondstructuur en beperken de risico’s van bodemdaling.

In Zoetermeer is onlangs een werksessie gehouden over het actief beheer van grondwater. Gemeenten en experts onderzoeken hoe dit beleid effectief geïntegreerd kan worden in de planningsprocessen van steden en dorpen. De resultaten van deze sessies worden gebruikt om landelijke richtlijnen te formuleren en praktische oplossingen te ontwikkelen.

Kennis- en innovatieprojecten

In de landelijke aanpak speelt kennis- en innovatieprojecten een centrale rol. Het KBF (Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen) en partners werken aan het ontwikkelen van nieuwe methoden voor funderingsherstel, het verbeteren van inspectietools en het uitbreiden van data-analysemogelijkheden. Deze projecten worden uitgevoerd in samenwerking met bouwbedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen. Doel is om efficiëntere en duurzamere oplossingen te bieden voor funderingsproblemen, zowel in stedelijk als landelijk gebied.

Een van de initiatieven van het KBF is de inrichting van een lerend netwerk voor bodemdalingbestendige nieuwbouw. Hierin worden ervaringen gedeeld over het ontwikkelen van funderingsmethoden die beter afgestemd zijn op de huidige en toekomstige bodemcondities. Deze kennis wordt verder uitgewerkt en gedeeld via publicaties, workshops en online platforms.

Gemeenten en de rol van de VNG

De VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) speelt een belangrijke rol in de landelijke aanpak. Gemeenten zijn centraal betrokken bij het beheer van grondwaterpeilen, het uitvoeren van onderzoek en het adviseren van woningeigenaren. De VNG biedt een platform voor gemeenten om ervaringen te delen en kennis uit te wisselen. Daarnaast wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van een netwerk waarin gemeenten onderling verbonden worden via regelmatige bijeenkomsten en digitale hulpmiddelen.

Een van de doelen van dit netwerk is het vergroten van de kennis over funderingsproblematiek en het uitbreiden van de beschikbare ondersteuning voor woningeigenaren. De VNG benadrukt de noodzaak van een systeemverandering in de aanpak van funderingsproblemen, waarbij zowel lokale als landelijke partijen betrokken zijn.

Funderingscrisis en landelijke regie

Volgens de Funderingscoalitie is er sprake van een landelijke funderingscrisis die niet opgelost kan worden met kleine maatregelen of geringe financiële middelen. De coalitie benadrukt dat de overheid nú moet ingrijpen om verdere schade aan woningen te voorkomen. Zonder actie loopt het aantal woningen met funderingsproblemen op tot 400.000. De gemiddelde herstelkosten per woning liggen tussen de 60.000 en 120.000 euro, wat maatschappelijke en financiële gevolgen heeft voor honderdduizenden woningeigenaren.

De Funderingscoalitie pleit voor een duidelijke landelijke regie, waarbij de overheid verantwoordelijkheid neemt voor het coördineren van maatregelen, financiering en toezicht. Dit is volgens de coalitie de enige manier om de funderingscrisis op een effectieve en duurzame manier aan te pakken.

Tuininrichting en bodemdaling

Ook op individueel niveau kunnen woningeigenaren maatregelen nemen om bodemdaling en funderingsproblemen te beheersen. In gemeenten waar bodemdaling regelmatig voorkomt, worden tips gegeven voor het inrichten van de tuin. Bijvoorbeeld: het aanleggen van waterafvoerkanalen, het planten van waterverwerende struiken en het vermijden van zware constructies dicht bij de fundering. Deze maatregelen helpen om de druk op de fundering te verminderen en schade te beperken.

De gemeente Woerden heeft een animatie gemaakt om woningeigenaren te informeren over dergelijke maatregelen. Deze animatie is bedoeld om de kennis over bodemdaling en funderingsproblemen te verbreden en woningeigenaren te ondersteunen in het nemen van preventieve stappen.

Onderscheid in oorzaken

Het is belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen de oorzaken van funderingsproblemen. In het AD-artikel van 1 maart 2024 werd onjuist suggereerd dat de Rli ervan uitgaat dat funderingsproblemen rond het kanaal Almelo-De Haandrik volledig veroorzaakt zijn door ingrijpen van de overheid. Echter, volgens het advies van de Rli, gebaseerd op onderzoeksrapporten van Deltares, is er sprake van meerdere oorzaken, waarbij het graafwerk in het kanaal slechts één van de mogelijke factoren is. De Rli benadrukt dat het complexe karakter van funderingsproblemen vaak leidt tot situaties waarin meerdere partijen betrokken zijn.

Conclusie

De funderingsproblematiek in Nederland is een urgente kwestie die aandacht vraagt vanuit zowel de overheid als individuele woningeigenaren. De nationale aanpak biedt hoop op een structurele oplossing, met maatregelen gericht op financiering, kennisdeling, innovatie en grondwaterbeheer. De uitbreiding van het Fonds Duurzaam Funderingsherstel is een belangrijke stap in de richting van een bredere toegang tot funderingsherstel. Bovendien benadrukt de rol van gemeenten en kennisnetwerken de noodzaak van samenwerking en informatievoorziening voor woningeigenaren.

Aangezien funderingsproblemen vaak langzaam ontstaan en moeilijk te herstellen zijn, is het belangrijk om vroegtijdig maatregelen te nemen. Voor woningeigenaren is het essentieel om zich te informeren over het funderingsrisico van hun woning, en eventuele preventieve stappen te overwegen. Voor gemeenten en bouwbedrijven is het cruciaal om ervaringen te delen en kennis uit te wisselen, zodat oplossingen effectiever worden en herhaalde fouten voorkomen worden.

Bronnen

nieuwe