Funderingen in de gietbouw: Technieken en uitvoeringsmethoden

In de gietbouw worden funderingen een van de meest kritieke onderdelen van een bouwproject. Ze vormen de basis waarop de gehele constructie rust en bepalen daarmee de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw. Funderingen zijn ontworpen om verticale en horizontale belastingen op te nemen en deze veilig over te brengen op de grond. In dit artikel worden verschillende technieken en uitvoeringsmethoden beschreven, met een focus op funderingsconstructies die in de gietbouw worden toegepast, zoals funderingspalen, klimbekistingen en glijbekistingen. Bovendien wordt ingegaan op veiligheidsmaatregelen en de rol van moderne technologie in de uitvoering van funderingswerken.

Funderingsmethoden in de gietbouw

Funderingspalen zijn een veelgebruikte methode in de gietbouw en worden vooral toegepast bij grotere of zwaardere constructies. Deze palen worden in de grond gedreven of gegoten en vormen een ondersteuning die de belastingen van het gebouw opvangt. Funderingspalen zijn vooral geschikt voor zachte gronden, omdat ze de belastingen verder kunnen verdelen en het risico op instorting of zakkingen verkleinen. In de praktijk wordt er al aan de productie van bovenliggende constructies begonnen voordat de funderingspalen volledig in de grond zijn ingegaan, wat de bouwtijd kan verkorten.

Bij het aanleggen van funderingen is het van groot belang dat het ontwerp wordt afgestemd op de ladingen van de bovenliggende constructie. Hierbij worden rekening gehouden met factoren zoals grondtype, belastingverdeling en eventuele horizontale krachten. In het kader van gietbouwprojecten worden vaak modelwerkplannen gebruikt, die het bouwproces en de vereisten voor funderingen nauwkeurig beschrijven. Deze modellen helpen bij het optimaliseren van het ontwerp en het bepalen van de benodigde funderingsdiameter, -lengte en -afstand.

Klimbekistingen en hun rol in funderingsprojecten

Klimbekistingen zijn een belangrijke methode bij de uitvoering van funderings- en bovenliggende constructies in de gietbouw. Deze methode is vooral populair bij het realiseren van betonnen kernen in hoogbouwprojecten. De kenmerkende eigenschap van een klimbekisting is dat deze minstens twee verdiepingen moet ‘voorliggen’ op de rest van het bouwwerk. Dit is vanwege het aansluiten van vloeren op de kern, wat vereist dat de klimbekisting vooraf is opgezet.

De klimbekisting houdt zich vast aan verticale stalen klimstaven die zijn opgenomen in omhullingsbuizen in de betonwand. Deze klimstaven staan op de fundering en worden gebruikt om de bekisting omhoog te trekken. Het aantal klimbokken hangt af van de totale verticale belasting die op de constructie werkt. De afstand tussen de bokken is meestal ongeveer 1,65 meter. De bekisting is in verticale doorsnede taps toelopend, zodat het gemakkelijker glijdt en tegelijk wordt voorkomen dat het verhardende beton mee omhoog wordt getrokken.

Klimbekistingen vereisen ervaringsrijke personeel en leidinggevenden, omdat het om een complexe en continue bouwtechniek gaat. De belangrijkste werkzaamheden bij het gebruik van een klimbekisting zijn maatvoeren, wapening aanbrengen en eventueel het plaatsen van voorspankanalen. De voordelen van deze methode zijn vooral zichtbaar bij het realiseren van grote kernen in korte tijd, wat leidt tot een snelle en economische uitvoering.

Glijbekistingen en het stortproces

Glijbekistingen zijn een alternatieve methode waarbij het beton continu wordt gestort in een proces dat zonder onderbreking verloopt. In tegenstelling tot klimbekistingen zijn glijbekistingen van geringe hoogte, doorgaans 20 tot 25 centimeter. Deze bekisting wordt langzaam omhoog getrokken met behulp van vijzels die zijn bevestigd aan stalen klimstaven. De bekisting hangt aan deze staven, die zijn ingebracht in de betonwand en meegroeien met het werk.

Het stortproces bij glijbekistingen verloopt in ‘slagen’ van 20 tot 25 cm. Tijdens het storten van het beton is het belangrijk dat de werkplek veilig en goed toegankelijk is. Veiligheidvoorzieningen zoals leuningen, vangnetten en beschermzeilen zijn standaard ingebouwd in het systeem. Ook stortvlonders, valsteigers en omloopsteigers zijn onderdeel van de veiligheid, zodat de werknemers tijdens het stellen en verplaatsen van de bekisting veilig kunnen werken.

De aanbreng van sparingen of in te storten onderdelen moet voor aanvang van het werk op de bouwplaats aanwezig zijn. Bij sparingen die de volle wanddikte moeten overbruggen, is het noodzakelijk dat deze 15 tot 20 mm smaller zijn dan de wanddikte. Dit is nodig om te voorkomen dat de sparingen mee omhoog worden getrokken door de bekisting.

Veiligheid en arbeidsomstandigheden

Veilig werken in de gietbouw is een kernprioriteit. De bouwsector streeft naar het beperken van fysieke inspanningen, zowel bij het stellen, verplaatsen en uitrijden van bekistingen als bij het transport van betonspecie. Materieelaanpassingen worden gedaan om de werklast te verminderen en de veiligheid van de werknemers te verbeteren. Arbeidsomstandigheden worden daarom zorgvuldig geëvalueerd en waar mogelijk geoptimaliseerd.

Bij het gebruik van glij- en klimbekistingen zijn veiligheidsteigers en -voorzieningen standaard ingebouwd. Deze ondersteunen de werknemers bij het uitvoeren van hun taken en verkleinen het risico op val- of botsingsongelukken. Ook wordt er aandacht besteed aan de logistiek en het transport van betonspecie op het bouwterrein, zodat de arbeidsomstandigheden zo efficiënt mogelijk zijn.

Technologische ontwikkelingen en automatisering

De bouwsector maakt gebruik van technologische ontwikkelingen om de precisie en efficiëntie van funderings- en gietwerken te verbeteren. Een voorbeeld is de computergestuurde vijzelmethode, waarbij toleranties van 0,1 mm kunnen worden gehaald. Deze methode is vooral geschikt bij projecten waar hoge eisen zijn gesteld aan vervormingen en bewakingen.

Bij het vijzelen van constructies kan de stabiliteit worden bereikt door gebruik te maken van interne of externe geleidingsconstructies. Bij kleine vijzelhoogtes is de stabiliteit afhankelijk van de interne krachten die in het systeem werken. Bij grotere projecten kan een externe hulpconstructie worden gebruikt, die zorgt voor een betere stabiliteit en voorkomt buiging of vervorming van het object.

Computergestuurde vijzelsystemen zijn ontwikkeld om de nauwkeurigheid en controle te vergroten. Deze systemen zijn vaak gekoppeld aan speciale rekenmodellen, zoals CUR-rapport 68, waarmee de belastingverdeling en krachten in het systeem kunnen worden berekend. Deze methoden zijn vooral toepasbaar bij het vijzelen van tunnels, bruggen en andere grote constructies.

Toepassingen in civiele en industriële bouw

De technieken die worden besproken zijn breed toepasbaar in zowel civiele als industriële bouw. Voorbeelden zijn de constructie van tunnels, bruggen, kelders en betonnen kernen in hoogbouwprojecten. In de civiele bouw worden complete tunnels of dekken van tunnels vaak geschoven of opgevijzeld. Deze methoden zijn vooral geschikt bij projecten waarbij toegang tot het bouwterrein beperkt is of waarbij de constructie moet worden verplaatst zonder de omgeving te beïnvloeden.

In de industriële bouw worden klim- en glijbekistingen vaak gebruikt bij de realisatie van kelders, fabriekshallen en andere zware constructies. Deze methoden zijn geschikt voor zowel verticale als horizontale constructies en bieden een snelle en economische uitvoering.

Conclusie

Funderingen vormen de basis van elke bouwconstructie en zijn daarom van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw. In de gietbouw worden verschillende technieken gebruikt om funderingen veilig en efficiënt uit te voeren. Klim- en glijbekistingen zijn twee veelgebruikte methoden die speciaal zijn ontwikkeld voor het realiseren van betonnen constructies in hoogbouwprojecten. Deze methoden vereisen ervaringsrijke personeel en zorgvuldige planning, maar bieden voordelen in termen van snelheid, precisie en veiligheid.

Veilig werken is een kernprioriteit in de gietbouw en wordt ondersteund door veiligheidsvoorzieningen, zoals stortvlonders, valsteigers en omloopsteigers. De bouwsector streeft naar het beperken van fysieke inspanningen en optimalisatie van arbeidsomstandigheden. Technologische ontwikkelingen zoals computergestuurde vijzelsystemen en automatisering helpen bij het verbeteren van precisie en efficiëntie.

De toepassing van deze technieken is breed verspreid in zowel civiele als industriële bouwprojecten, en speelt een essentiële rol in het realiseren van complexe constructies. Het begrip en toepassen van deze technieken zijn van groot belang voor iedereen die betrokken is bij funderings- en gietwerken.

Bronnen

1. Stubeco.nl - 3 bijzondere uitvoeringsmethoden