Ondersabelen als essentiële techniek voor een stevige fundering in de bouw

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

In de bouwsector en bij renovaties speelt een stevige fundering een cruciale rol in de duurzaamheid en veiligheid van elke constructie. Een techniek die hierin een belangrijke functie vervult, is ondersabelen. Deze methode wordt gebruikt om de kleine ruimte tussen constructieonderdelen volledig te vullen met een speciale mortel. Het doel is om een stabiele en massieve verbinding te creëren, die krachten goed kan verdelen en het risico op scheuren of verzakkingen minimaliseert. In dit artikel wordt een diepgaande en uitgebreide toelichting gegeven over de toepassing, materialen, voordelen en werkwijze van ondersabelen, met nadruk op de rol van deze techniek in funderingssystemen. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en toepassingen uit de praktijk.

Wat is ondersabelen?

Ondersabelen is een bouwtechniek waarbij de ruimte tussen constructieonderdelen, zoals een voetplaat van een stalen of betonnen kolom en de onderliggende betonconstructie, opgevuld wordt met een speciaal mortel. Deze techniek zorgt voor een stabiele en massieve verbinding en wordt ook wel aangeduid als onderkouwen, aankouwen of ondergrouten. Het is vooral essentieel in situaties waar hoge druk of zware belastingen op de constructie werken. Ondersabelen helpt krachten beter te verdelen, wat leidt tot een versterkte stabiliteit van de constructie.

Een typische toepassing is bij het opvullen van de ruimte onder de voetplaten van stalen of betonnen kolommen, onder liggers in draagmuren, bij prefab betonelementen, of bij de fundering van zware machines. In alle gevallen is het doel om zowel de ondersteuning als de stabiliteit van de constructie te garanderen. Het is belangrijk dat de mortel die wordt gebruikt krimparm of krimpvrij is, om te voorkomen dat er scheuren ontstaan of dat de constructie in de loop van de tijd verslaat.

Toepassingen van ondersabelen

Ondersabelen wordt toegepast in diverse situaties waar een nauwkeurige en solide verbinding tussen constructiedelen vereist is. Deze techniek speelt een essentiële rol in zowel de industriële bouw, hoogbouw, utiliteitsbouw, als in renovaties en funderingsherstel. Hieronder worden enkele van de belangrijkste toepassingsgebieden toegelicht.

1. Ondersteuning van kolommen en liggers

Een van de meest voorkomende toepassingen van ondersabelen is bij de ondersteuning van stalen of betonnen kolommen. De voetplaat van een kolom wordt vaak geplaatst op een betonconstructie, waarbij er een kleine ruimte ontstaat. Deze ruimte wordt opgevuld met een krimparme of krimpvrije mortel om de kolom volledig te ondersteunen. Hierdoor wordt de druk op de fundering beter verdeeld en is de constructie steviger en veiliger. Deze techniek is ook van toepassing op liggers (lateien) boven openingen in draagmuren.

2. Prefab betonelementen en staalconstructies

Ondersabelen is een essentiële techniek bij de montage van prefab betonelementen en staalconstructies. Deze elementen worden vaak op een fundering geplaatst, waarbij de ruimte tussen de voetplaat en de fundering opgevuld moet worden. Hierdoor wordt de constructie niet alleen beter ondersteund, maar ook de stabiliteit en duurzaamheid verhoogd. Ondersabelen wordt ook toegepast bij het opvullen van voegen tussen prefab elementen, zodat er geen luchtleem ontstaat die leidt tot een vermindering van de stabiliteit.

3. Fundering van zware machines en rails

In industriële omgevingen wordt ondersabelen vaak toegepast bij de fundering van zware machines en rails. Deze machines en rails vereisen een ondergrond met een groter dragend vermogen, zodat er geen schommelingen of verplaatsingen optreden tijdens het gebruik. Door de fundering met krimparme of krimpvrije mortel te vullen, wordt de ondersteuning versterkt en wordt het risico op schade of onbalans verminderd.

4. Opleggingen van bruggen en andere constructies

Ondersabelen is eveneens van belang bij de opleggingen van bruggen en andere constructies waar een correcte krachtoverdracht essentieel is. Hierbij wordt de ruimte tussen de oplegging en de fundering opgevuld met mortel, waardoor de krachten beter worden verdeeld en de constructie beter kan meewerken met de omgeving.

5. Aanbouw en doorbraak in bestaande woningen

Bij aanbouw of doorbraak in bestaande woningen is het belangrijk dat de bovenliggende muren, daken of vloeren goed worden ondersteund. Dit gebeurt vaak via een stalen balk, betonlatei of staltonlatei. Deze ondersteuning moet in krimparme mortel liggen, zodat de constructie niet in de loop van de tijd verslaat of instabiel wordt.

6. Bouw van loodsen en stallen

Bij het bouwen van loodsen en stallen wordt vaak gebruik gemaakt van een stalen constructie, waarbij de stalen kolommen op een schetsplaat staan. Deze schetsplaat moet waterpas worden geplaatst, waardoor er een kleine ruimte ontstaat tussen de schetsplaat en de fundering. Om een stevige constructie te verkrijgen, wordt deze ruimte opgevuld met undersabelingsmortel, zoals K70, die een krimparme eigenschap heeft. Hierdoor ontstaat een betrouwbare en duurzame ondersteuning.

Materialen voor ondersabelen

Bij het ondersabelen wordt gebruik gemaakt van speciale mortels, zoals gietmortels of zwelmortels, die krimparm of krimpvrij zijn. Deze mortels worden gebruikt om scheuren of verzakkingen te voorkomen. De keuze voor de juiste mortel hangt af van de specifieke toepassing en de belasting die op de constructie werkt.

1. Gietmortels

Gietmortels worden vaak toegepast bij ondersabelen, omdat ze een goede krimpbestendigheid hebben. Ze zijn geschikt voor zowel industriële toepassingen als bouwprojecten in de hoogbouw. Een bekende gietmortel is K70 van Bruil, die krimparme eigenschappen heeft en vaak wordt gebruikt voor het ondersabelen van prefab betonelementen en staalconstructies.

2. Zwelmortels

Zwelmortels zijn krimpvrij en worden gebruikt in situaties waar een hoge mate van precisie vereist is. Deze mortels zijn geschikt voor het opvullen van kleine ruimtes en voegen, waarbij het risico op scheuren of krimp moet worden beperkt.

3. Epoxy-gietmortels

Bij constructies die worden blootgesteld aan chemische belastingen of verzinkte bouwdelen, wordt vaak gebruik gemaakt van epoxy-gietmortels. Deze mortels zijn zeer sterk en resistent tegen corrosie, wat ze ideaal maakt voor zowel industriële toepassingen als bouwprojecten in de energiesector.

4. PCC-mortels

In sommige gevallen wordt ook gebruik gemaakt van PCC-mortels (Portland Cement Cement), die geschikt zijn voor het ondersabelen van voetplaten van stalen constructies. Deze mortels zijn geschikt voor het vullen van de stelruimte en bieden een goede ondersteuning en stabiliteit.

Voordelen van ondersabelen

Ondersabelen biedt verschillende voordelen die essentieel zijn voor de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van constructies. Hieronder worden de belangrijkste voordelen toegelicht.

1. Volledige ondersteuning van constructiedelen

Een van de belangrijkste voordelen van ondersabelen is dat constructiedelen volledig worden ondersteund. In plaats van dat de krachten slechts op bepaalde punten worden overgedragen, wordt het hele oppervlak met mortel opgevuld. Hierdoor wordt de druk beter verdeeld en is de constructie steviger.

2. Verhoging in stabiliteit en krachtoverdracht

Door het opvullen van de ruimte tussen constructiedelen met krimparme of krimpvrije mortel, wordt de stabiliteit van de constructie aanzienlijk verhoogd. De krachtoverdracht tussen de constructiedelen wordt verbeterd, wat zorgt voor een betere belastbaarheid en veiligheid.

3. Verminderen van corrosie en schade

Ondersabelen kan ook helpen bij het verminderen van corrosie en schade aan constructiedelen. Wanneer de ruimte volledig wordt opgevuld met mortel, is er minder kans dat water of andere schadelijke stoffen in de constructie terechtkomen. Dit helpt bijvoorbeeld bij stalen kolommen, waarbij het risico op corrosie afneemt.

4. Precisie en stabiliteit bij prefab elementen

Bij de montage van prefab betonelementen en staalconstructies is precisie essentieel. Ondersabelen helpt bij het verhogen van de precisie en het creëren van een stabiele verbinding tussen de elementen. Dit voorkomt luchtleem en zorgt voor een betere krachtoverdracht en duurzaamheid.

5. Funderingsherstel en versteviging

Ondersabelen wordt ook gebruikt bij funderingsherstel en versteviging. In gevallen waarin een fundering niet voldoende stevig is, kan ondersabelen worden toegepast om de ondersteuning te verhogen en het risico op verzakkingen of schade te beperken.

Werkwijze van ondersabelen

Het ondersabelen is een gecontroleerd en nauwkeurig proces dat uit meerdere stappen bestaat. Hieronder wordt de werkwijze van ondersabelen toegelicht.

1. Voorbereiding van de ruimte

Voor het ondersabelen moet de ruimte tussen de constructiedelen grondig worden voorbereid. Dit omvat het verwijderen van vuil, steenslag en water, zodat de mortel goed kan hechten aan de ondergrond. Het oppervlak moet ook droog en stofvrij zijn, zodat de mortel volledig kan opvullen en uitharden.

2. Kiezen van de juiste mortel

De keuze van de juiste mortel is van groot belang. Afhankelijk van de toepassing wordt er gebruik gemaakt van gietmortel, zwelmortel, epoxy-gietmortel of PCC-mortel. Het is belangrijk om de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant nauwkeurig te volgen, zodat de mortel goed functioneert en de gewenste resultaten worden bereikt.

3. Opvullen van de ruimte

Nadat de ruimte is voorbereid en de juiste mortel is gekozen, wordt de ruimte volledig opgevuld. Het is essentieel dat geen luchtleem ontstaat, omdat dit kan leiden tot verzakkingen of scheuren in de constructie. De mortel moet homogeen en volledig worden aangebracht, zodat het oppervlak stabiel en stevig wordt.

4. Verharding van de mortel

Na het opvullen van de ruimte moet de mortel verharden. Het verhardingsproces kan variëren, afhankelijk van de soort mortel en de omstandigheden. Het is belangrijk om de mortel droog en kalm te laten uitharden, zodat er geen scheuren of krimp optreden.

5. Controle en afwerking

Na het verharden van de mortel moet de constructie worden gecontroleerd op stabiliteit, precisie en duurzaamheid. Indien nodig kan er een afwerking worden uitgevoerd, zoals het slijpen of schilderen van de voetplaat of de ondergrond. Dit helpt bij het verhogen van de levensduur van de constructie.

Onverschilligheid tussen ondersabelen en ondergrouten

Hoewel ondersabelen en ondergrouten vaak als synoniemen worden gebruikt, zijn er kleine verschillen in de techniek en toepassing. Bij ondergrouten wordt de constructie gestabiliseerd met een groutinjecte, wat de doorlaatbaarheid, stijfheid en sterkte van de constructie verbetert. De keuze tussen ondersabelen en ondergrouten hangt af van de wensen die aan het proces worden gesteld, de toegankelijkheid van de ruimte, en de aard van de constructie.

Conclusie

Ondersabelen is een essentiële techniek in de bouwsector die ervoor zorgt dat constructies stabiel, stevig en duurzaam zijn. Door het opvullen van de ruimte tussen constructiedelen met een speciale mortel wordt de ondersteuning versterkt, de krachtoverdracht verbeterd en het risico op scheuren of verschuivingen verminderd. Deze techniek wordt toegepast in diverse situaties, zoals bij de ondersteuning van kolommen en liggers, prefab elementen, zware machines, bruggen en funderingsherstel. Het is belangrijk om de juiste mortel te kiezen, de ruimte grondig te voorbereiden en het proces nauwkeurig uit te voeren, zodat het resultaat optimaal is. Voor zowel bouwprojecten, renovaties als industriële toepassingen is ondersabelen een betrouwbare en essentiële techniek die ervoor zorgt dat constructies veilig en duurzaam blijven.

Bronnen

ondersabelen