Betonnen funderingen: soorten, toepassingen en bouwtechnieken

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een betrouwbare en stabiele fundering is de basis van elk bouwproject. Bij woningen, schuren of industriële gebouwen is het van groot belang dat de fundering voldoet aan de eisen van sterkte, duurzaamheid en stabiliteit. Betonnen funderingen zijn daarom in de bouwpraktijk in Nederland zeer gangbaar. Zij bieden een betrouwbare ondergrond die het gewicht van het gebouw opneemt en overbrengt op de draagkrachtige grondlagen. In dit artikel bespreken we de verschillende soorten betonnen funderingen, hun toepassingen, en de technieken die erbij horen. We laten zien waarom beton zo’n populaire keuze is en wat de voordelen en nadelen zijn van verschillende funderingstypen.

Wat is een fundering?

Een fundering is de basis van een constructie. Het is de structuur die de belasting van het gebouw overbrengt op de ondergrond. Zonder een goede fundering kunnen er ernstige problemen ontstaan, zoals verzakkingen of scheuren in de muren. De fundering moet zowel sterk zijn om het gewicht van het gebouw te dragen, als duurzaam genoeg om om te gaan met omgevingsfactoren zoals grondwater, vorst, hitte en andere invloeden.

Beton is een veelgebruikte materialisering van funderingen, aangezien het sterke, stijve en bestand tegen omgevingsfactoren is. Het is een duurzame keuze die in de meeste gevallen aan alle eisen voldoet die aan een fundering worden gesteld.

Soorten betonnen funderingen

Er zijn verschillende soorten betonnen funderingen, waarbij de keuze afhankelijk is van de situatie, het type gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. De meest voorkomende funderingstypen zijn:

1. Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit brede, betonnen stroken die onder de dragende muren van een gebouw worden geplaatst. Deze fundering is geschikt voor bodems met voldoende draagkracht. Het wordt vaak gebruikt bij kleinere bouwprojecten, zoals woningen of aanbouwen. De breedte en diepte van de stroken worden bepaald door de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

Bij aanbouw op zandgrond kan gebruik gemaakt worden van strokenbeton, dat gewapend beton is. Dit is sterker dan ongewapend beton en biedt minder kans op verzakkingen of scheuren. Het is echter wat duurder dan ongewapend beton.

2. Plaatfundering

Een plaatfundering, ook wel funderingsplaat genoemd, is een dikke betonnen plaat die onder het gehele gebouw wordt aangebracht. Dit type fundering verdeelt de belasting gelijkmatig over het gehele oppervlak, wat het ideaal maakt voor zwakkere of instabiele ondergronden. De plaatfundering wordt vaak gebruikt bij woningen op klei- of veengrond, bij industriële panden of grote gebouwen.

Deze fundering biedt uitstekende stabiliteit en voorkomt ongelijke zettingen. Het nadeel is dat de plaatfundering vaak dikkere en duurdere constructie vereist.

3. Paalfundering

Een paalfundering wordt toegepast wanneer de draagkracht van de bovenste grondlagen onvoldoende is. Hierbij worden betonnen palen diep in de grond gedreven of geboord tot ze een draagkrachtige laag bereiken, zoals zand of klei. De palen dragen het gewicht van het gebouw over op deze diepere lagen.

Er zijn verschillende soorten paalfunderingen, zoals prefab betonnen palen, in de grond gevormde palen en schroefpalen. Paalfunderingen worden vaak gebruikt voor hoogbouw, bruggen en andere zware constructies. Het is een stevige en betrouwbare optie, maar het is wel relatief duur.

4. Poerenfundering

Een poerenfundering bestaat uit geïsoleerde betonnen blokken, genaamd poeren, die onder kolommen of steunpunten van een gebouw worden geplaatst. Deze fundering wordt gebruikt om puntbelastingen over te brengen op de ondergrond. Het wordt vaak toegepast bij industriële gebouwen en grote loodsen.

Poerenfunderingen zijn redelijk eenvoudig te plaatsen en bieden een stabiele basis voor zware constructies. Het is een flexibele oplossing die geschikt is voor constructies waarbij de belasting niet over het hele oppervlak gelijkmatig verdeeld is.

5. Fundering op staal

Fundering op staal is een methode die geen betonnen paalen of platen vereist. Het betreft een rechtstreekse fundering waarbij het gebouw direct op de draagkrachtige grond wordt geplaatst. Deze methode is enkel geschikt voor zandgrond en kleinere constructies zoals terrassen of schuren. Het is een snelle en kostenefficiënte methode, maar het is niet geschikt voor gebieden met veengrond of klei.

6. Puttenfundering

Een puttenfundering wordt gebruikt wanneer de draagkrachtige grondlaag ligt tussen de vier en acht meter diep. Hierbij worden betonnen pijlers gemaakt van losse ringen die in de grond wegzakken door de grond binnenin weg te graven. Boven op de pijlers komt de funderingsbalk te liggen. Het is een geschikte oplossing wanneer het niet mogelijk is om een diepere fundering te maken.

7. Zwevende bodemplaat

Een zwevende bodemplaat is een speciale vorm van plaatfundering waarbij de plaat los staat van de fundering. Deze methode wordt vaak gebruikt in gebieden met hoge grondwaterstand. De plaat zit los van de fundering en kan onafhankelijk zetten, wat voorkomt dat de fundering scheurt of verandert door vocht.

Waarom een betonnen fundering kiezen?

Beton is een veelgebruikte materialisering van funderingen vanwege de voordelen die het biedt. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste voor- en nadelen van betonnen funderingen:

Voordelen van betonnen funderingen

Duurzaam: Beton is bestand tegen rot, ongedierte en weersinvloeden, wat ervoor zorgt dat de fundering een lange levensduur heeft.
Sterk: Beton kan grote belastingen dragen, wat essentieel is voor de stabiliteit van het gebouw.
Standaardisatie: Betonnen funderingen zijn eenvoudig te standaardiseren, wat de bouwproces efficiënter maakt.
Vermindert verzakkingen: Goed ontworpen betonnen funderingen helpen om verzakkingen en scheuren in het gebouw te voorkomen.

Nadelen van betonnen funderingen

Gevoelig voor scheuren: Beton kan scheuren als het niet goed wordt geplaatst of wanneer de ondergrond instabiel is.
Duur: Betonnen funderingen zijn vaak duurder dan andere funderingsmaterialen.
Vermoeiend bouwproces: Het maken van een betonnen fundering vereist aandacht voor detail en technische kennis, wat het bouwproces complexer maakt.

Voorbereiding voor het maken van een betonnen fundering

Voor het maken van een betonnen fundering zijn zowel materialen als gereedschappen nodig. Hieronder volgt een lijst van de benodigdheden:

Benodigde materialen

Cement
Zand
Grind
Water
Wapening (staalmatten of staven)
Randbekisting
Plastic folie (voor bescherming)

Benodigde gereedschappen

Betonmixer
Schop en schep
Hamer en spijkers
Waterpas
Meetlint
Trilmachine

Het bouwproces begint met het voorbereiden van de grond, waarbij de bovengrond verwijderd of verbeterd wordt. Daarna wordt de bekisting aangebracht, gevolgd door het gieten van het beton. Het beton moet daarna goed uitgehard worden, waarbij het nodig is om de fundering te beschermen tegen droogte of vocht. Na de uitharding kan de bouwactiviteit verdergaan.

Toepassing van funderingen in verschillende ondergronden

De keuze van de juiste fundering hangt sterk af van de eigenschappen van de ondergrond. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende ondergronden en de geschikte funderingstypen:

Zandgrond

Zandgrond is een stabiele ondergrond met voldoende draagkracht. Voor zandgrond is een strokenfundering of fundering op staal vaak een geschikte keuze. Het is een relatief goedkope en eenvoudige oplossing.

Kleigrond

Kleigrond is minder draagkrachtig en kan vochtig zijn. Hier is een plaatfundering of paalfundering vaak nodig om stabiliteit te garanderen. Een strokenfundering is alleen geschikt als de kleigrond voldoende is verbeterd.

Veengrond

Veengrond is zeer instabiel en heeft weinig draagkracht. Hier is een paalfundering of plaatfundering meestal de enige geschikte optie. Een strokenfundering is hier niet toepasbaar.

Aangevulde grond

Aangevulde grond kan onstabiel zijn, afhankelijk van hoe het is aangebracht. Hier is het vaak nodig om de bovengrond te verbeteren of te vervangen. Een paalfundering of plaatfundering is dan meestal nodig.

De rol van wapening in betonnen funderingen

Wapening speelt een belangrijke rol in de sterkte en stabiliteit van betonnen funderingen. Het voorkomt scheuren en draagt bij aan de duurzaamheid. In de meeste gevallen wordt gebruik gemaakt van staalmatten of staven die in het beton zijn verwerkt. Bij strokenfunderingen en plaatfunderingen is gewapend beton vaak de voorkeur, omdat het sterker is en minder gevoelig is voor scheuren.

Kosten en tijdsinvesteringen

De kosten van een betonnen fundering variëren afhankelijk van de type, de grootte van het bouwproject en de eigenschappen van de ondergrond. Een fundering op staal is meestal de goedkoopste optie, maar alleen geschikt voor zandgrond en kleine projecten. Paalfunderingen zijn meestal de duurste, maar ook de meest betrouwbare optie bij instabiele ondergronden.

De tijdsinvestering is ook afhankelijk van het type fundering. Funderingen op staal zijn meestal snel te realiseren, terwijl paalfunderingen en plaatfunderingen meer tijd en handeling vereisen.

Conclusie

Beton is een veelgebruikte keuze voor funderingen vanwege zijn sterke, duurzame en betrouwbare eigenschappen. De keuze van het juiste funderingstype hangt af van de ondergrond, het type gebouw en de belasting. In Nederland worden verschillende funderingstypen toegepast, zoals strokenfundering, plaatfundering, paalfundering en poerenfundering. Ieder heeft zijn eigen voordelen en nadelen, en de keuze moet gemaakt worden op basis van een grondige grondonderzoek.

Bij het bouwen of renoveren is het belangrijk om de fundering goed te dimensioneren en uit te voeren. Een fundering die niet voldoet aan de eisen kan leiden tot schade aan het gebouw, zoals scheuren, verzakkingen of instabiliteit. Daarom is het verstandig om advies in te winnen bij een betonconstructeur of bouwprofessional.

Bij het kiezen van een betonnen fundering moet ook rekening gehouden worden met de kosten, tijdsinvestering en technische vereisten. Het is een cruciale stap in elk bouwproject en moet daarom aandacht krijgen.

Bronnen

beton