Fundering op geroerde grond: eisen, uitvoering en praktische richtlijnen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij elke bouw- of renovatiewerkzaamheden is het correct aanleggen van de fundering een essentieel onderdeel van de constructie. Wanneer grond wordt verstoord — bijvoorbeeld door afgraven, teruggewonnen grond, of een veranderde grondstructuur — treden extra eisen en uitdagingen op. Dit artikel behandelt de technische eisen, richtlijnen en praktische maatregelen voor het aanleggen van een fundering op geroerde grond, met een nadruk op de relevante normen, uitvoeringsaspecten en constructieve overwegingen.

Inleiding

De fundering van een gebouw of uitbreiding speelt een cruciale rol in de stabiliteit en levensduur van de constructie. In het geval van geroerde grond — grond die tijdens de werkzaamheden is verstoord of verplaatst — zijn er specifieke eisen die moeten worden nageleefd. Deze eisen zijn vastgelegd in normen zoals de RAW (Richtlijnen voor Aanleg en Werkzaamheden in de GWW-sector), de NEN-normen (Nederlands Normalisatie-instituut), en andere praktijkrichtlijnen zoals die van CROW (centraal organisatie voor wegontwerp en -onderhoud).

Deze eisen betreffen zowel de verdichting van de ondergrond als de uitvoering van de funderingslaag. Daarnaast zijn er specifieke richtlijnen voor het aanleggen van leidingen in de invloedsfeer van geroerde grond, zoals het gebruik van tandenbakken of scherp materiaal moet worden vermeden om schade te voorkomen. Bovendien is het belangrijk om te overwegen of een strokenfundering of een andere funderingstekening het meest geschikt is, afhankelijk van de grondsoort en de diepte van de fundering.

In dit artikel worden de relevante eisen, richtlijnen en praktische overwegingen besproken, met een nadruk op zandgrond, geroerde grond en strokenfunderingen. Verder wordt ingegaan op de rol van de constructieberekening en de noodzaak van een goed aanlegproces om stabiliteit en duurzaamheid te garanderen.

Eischen voor fundering op geroerde grond

Bij het aanleggen van een fundering op geroerde grond is het van essentieel belang dat de grond voldoende verdicht wordt. Dit geldt ongeacht of tijdens de werkzaamheden puin in de grond is aangetroffen, of of de grondsamenstelling een goede verdichting belemmert. In dat geval ligt het aan de leidingexploitant om maatregelen te nemen om de juiste verdichting te verkrijgen, op eigen kosten.

De eisen ten aanzien van de verdichting van de ondergrond en funderingslaag zijn vastgelegd in de RAW-systematiek. Deze systematiek is sinds jaar en dag de standaard voor bestekken in de grond-, water- en wegenbouw. Het is daarom essentieel dat de verdichting van de geroerde grond volgens deze eisen wordt uitgevoerd.

Bij het aanleggen van verhardingen, zoals asfalt of bestrating, gelden extra eisen. De funderingslaag dient hersteld en verdicht te zijn volgens de RAW-eisen. Dit betekent dat de ondergrond niet alleen mechanisch maar ook functioneel voldoet aan de eisen die nodig zijn voor een duurzame constructie.

Verdichting van geroerde grond

De verdichting van geroerde grond is van essentieel belang om de stabiliteit van de fundering en de constructie te waarborgen. De verdichtingseisen zijn vastgelegd in de RAW en moeten worden nageleefd, ongeacht de samenstelling van de grond. Dit is van belang omdat geroerde grond vaak minder homogeen is dan ongeroerde grond, wat kan leiden tot ongelijkmatige verdichting en mogelijke instabiliteit.

In het geval van een strokenfundering is het bijvoorbeeld essentieel dat de fundering op de eerste zandlaag van de grond wordt geplaatst. Zand is stabieler dan klei, omdat klei veel meer water vasthoudt, waardoor het zowel in droge als natte omstandigheden minder stevig is. Dit maakt zand een betere ondergrond voor funderingen, omdat het minder gevoelig is voor instorting of zinking.

Wanneer geroerde grond moet worden gebruikt, zoals bij een aanbouw, is het aan te raden om de ondergrond aan te vullen met zand of een ander licht materiaal dat weinig water vasthoudt. Dit kan helpen om de stabiliteit van de fundering te vergroten. Echter, wanneer het afgraven van grond tot meer dan 3 meter diepte nodig is, kan het verstandiger zijn om voor een andere funderingstekening, zoals een palenfundering, te kiezen.

Eischen ten aanzien van de vlakligging van de verharding

Een correcte uitvoering van de fundering heeft ook gevolgen voor de vlakligging van de verharding. Bij het aanleggen van verhardingen zoals asfalt of bestrating gelden de volgende eisen:

Alle terug aangebrachte elementen dienen onderling en ten opzichte van de ongeroerde elementen even hoog te zijn bestraat;
Binnen het terug aangebrachte straatwerk mogen geen oneffenheden voorkomen;
Het straatwerk dient onder hetzelfde profiel en verband te worden bestraat als voor de werkzaamheden aanwezig was;
Het uitgevoerde straatwerk dient afgetrild en ingeveegd te zijn met brekerzand.

Deze eisen zijn van belang om ervoor te zorgen dat de verharding na de werkzaamheden even stabiel en functioneel is als vóór de aanleg. Dit is vooral belangrijk in het geval van geroerde grond, omdat een ongelijkmatige verdichting kan leiden tot oneffenheden en mogelijke schade aan de verharding.

Eischen ten aanzien van hergebruikte bestratingmaterialen

Bij de aanleg van verhardingen kan gebruik worden gemaakt van hergebruikte bestratingmaterialen. Hierbij gelden ook specifieke eisen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de verharding niet wordt aangetast. De volgende richtlijnen zijn van toepassing:

De teruggeplaatste elementen mogen niet gebroken en/ of beschadigd zijn;
De teruggeplaatste elementen dienen volgens gebruiksvoorschriften of gebruiksdoel te zijn geplaatst;
Het inboetmateriaal dient van dezelfde kwaliteit te zijn als het oorspronkelijk gebruikte materiaal.

Het gebruik van hergebruikte materialen kan een duurzame en kostenefficiënte optie zijn, maar het is essentieel dat deze materialen voldoen aan de kwaliteitseisen. In het geval van geroerde grond is het extra belangrijk om ervoor te zorgen dat het inboetmateriaal goed verwerkt en verdicht wordt.

Uitvoering van leidingen in de invloedsfeer van geroerde grond

Bij de aanleg van leidingen in de invloedsfeer van geroerde grond gelden extra richtlijnen. Het is verboden om machinaal te graven met een tandenbak of leidingen aan te prikken met scherp of puntig materiaal. Dit is van belang om schade aan de leidingen te voorkomen, die in de loop van de tijd kunnen leiden tot lekkages of andere problemen.

Daarnaast moet de sleufbodem zo worden uitgevoerd dat de leiding op de juiste manier wordt aangelegd, zoals in de berekening is voorzien. In sommige gevallen is het nodig om een zandlaag onder de leiding aan te brengen om ervoor te zorgen dat de leiding goed gedragen wordt en niet onderhevig is aan schade door de geroerde grond.

Constructieberekening voor fundering op geroerde grond

Wanneer een aanbouw of uitbreiding wordt uitgevoerd, is het essentieel om een constructieberekening op te stellen. Deze berekening moet aantonen dat de gekozen fundering voldoet aan de gestelde normen in het Bouwbesluit. Omdat de fundering een onderdeel is van de constructie, is het verplicht om aan te tonen dat deze constructie veilig en stabiel is.

In het geval van geroerde grond kan het verstandiger zijn om extra aandacht te besteden aan de verdichting en de ondergrond. Bijvoorbeeld, wanneer het grondwater niveau hoog is, kan dit leiden tot extra instabiliteit. In dat geval is het aan te raden om de fundering dieper aan te leggen of extra verdichting toe te passen.

Praktische overwegingen bij het aanleggen van funderingen op geroerde grond

Een praktisch voorbeeld uit de bronnen toont aan dat bij een aanbouw van 3x4 meter de funderingsbalk 50 cm breed en 30 cm hoog moet zijn, met een onderzijde op 80 cm onder maaiveld. In dit geval is de grondsoort zand, en is het grondwater op een diepte van bijna 1 meter.

Voor dit type situatie is het aan te raden om de geroerde grond aan te vullen met zand, omdat zand beter gedragen wordt dan klei. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de verdichting voldoet aan de RAW-eisen. In dit geval is het verstandig om te controleren of het grondwater niveau invloed heeft op de stabiliteit van de fundering. Wanneer het grondwater te hoog is, kan het verstandiger zijn om de fundering iets dieper aan te leggen, zodat er nog een laag droge grond onder blijft zitten.

Uitvoering met trilplaat of zwaarder materieel

Het verdichten van de geroerde grond kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. In het geval van een lichte aanbouw zoals 3x4 meter is het meestal voldoende om een normale trilplaat te gebruiken. Echter, bij grotere projecten of wanneer de grond extra los is, kan het verstandiger zijn om zwaarder verdichtingsmaterieel te gebruiken.

Het verdichten van geroerde grond is essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering en de constructie stabiel zijn. In het geval van een strokenfundering is het aan te raden om de ondergrond aan te vullen met zand en dit goed te verdichten. Dit zorgt ervoor dat de fundering goed gedragen wordt en niet onderhevig is aan instorting of zinking.

Conclusie

Bij het aanleggen van een fundering op geroerde grond zijn er meerdere eisen en richtlijnen die moeten worden nageleefd. Deze eisen zijn vastgelegd in normen zoals de RAW, NEN en CROW en zijn van essentieel belang om de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie te waarborgen. De verdichting van de geroerde grond is hierbij cruciaal, evenals het gebruik van geschikte materialen zoals zand.

Bij het aanleggen van strokenfunderingen is het aan te raden om de fundering op de eerste zandlaag aan te leggen, omdat zand beter gedragen wordt dan klei. Wanneer het grondwater niveau hoog is, kan het verstandiger zijn om de fundering iets dieper aan te leggen om de stabiliteit te vergroten. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering goed berekend is en voldoet aan de normen in het Bouwbesluit.

In het geval van leidingen in de invloedsfeer van geroerde grond gelden extra richtlijnen. Het is verboden om machinaal te graven met tandenbakken of leidingen aan te prikken met scherp materiaal. De sleufbodem dient zorgvuldig te worden uitgevoerd, zodat de leiding op de juiste manier wordt aangelegd.

Bij het aanleggen van verhardingen op geroerde grond zijn er eisen ten aanzien van de vlakligging en het gebruik van hergebruikte materialen. Het is essentieel om ervoor te zorgen dat de verharding even hoog en even stabiel is als vóór de werkzaamheden.

In conclusie is het aan te raden om bij een aanbouw of uitbreiding extra aandacht te besteden aan de ondergrond en de verdichting. De juiste keuze van funderingstekening, het gebruik van geschikte materialen en het naleven van de eisen in de RAW en het Bouwbesluit zorgen ervoor dat de constructie stabiel en duurzaam is.