Fundering op grondverbetering: Toepassing, voordelen en technieken

Een stevige fundering is de basis van elke duurzame en veilige bouwconstructie. In veel bouwprojecten is de natuurlijke ondergrond echter niet geschikt om direct als fundering te gebruiken, vanwege onvoldoende draagkracht, vochtgevoeligheid of instabiliteit. In dergelijke gevallen wordt een grondverbetering uitgevoerd, waardoor het bouwterrein geschikt wordt gemaakt voor een fundering. Deze methode vormt een tussenvorm tussen ondiepe funderingen en diepe palen, en wordt vaak ingezet wanneer de ondergrond slechts gedeeltelijk problemen vertoont.

In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van grondverbetering bij funderingen, de technieken die daarvoor worden gebruikt, de voordelen en nadelen, en de relevante overwegingen bij de keuze voor deze funderingmethode. Het artikel is gebaseerd op betrouwbare informatie uit bouwgerelateerde bronnen en richt zich zowel tot woningeigenaren, renovatie-enthusiasten als professionals in de bouwsector.

Inleiding

In de bouwsector worden diverse funderingstypen gebruikt afhankelijk van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de omgevingsfactoren. De drie hoofdcategorieën zijn fundering op staal, fundering op palen, en tussenvormen, zoals fundering op grondverbetering. Deze laatste methode is een oplossing voor situaties waarin de natuurlijke grond slechts gedeeltelijk geschikt is, maar met enige verbetering toereikend draagvermogen kan krijgen.

De keuze voor een fundering op grondverbetering hangt onder andere af van het grondonderzoek, dat essentieel is om te bepalen welke maatregelen nodig zijn. Grondverbetering kan bestaan uit het verdichten van de grond, het vervangen van slechte grondlagen, of het toevoegen van bindmiddelen zoals kalk of cement. Deze technieken worden vaak toegepast in regio’s waar de bodem weinig draagkracht vertoont, zoals in het westen van Nederland, waar zachte grondlagen zoals klei of veen voorkomen.

Wat is fundering op grondverbetering?

Fundering op grondverbetering is een techniek waarbij de natuurlijke ondergrond wordt gecorrigeerd of verbeterd om als stevige fundering te kunnen fungeren. Deze methode wordt ingezet wanneer de grond niet goed genoeg is om direct als fundering te gebruiken, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft om een fundering aan te brengen zonder diep in de grond te gaan. Het verschil met funderingen op staal of palen is dat bij grondverbetering geen palen of stalen ondergrond worden gebruikt, maar dat de bestaande grond wordt verbeterd.

Er zijn verschillende manieren om grondverbetering toe te passen. Een veelgebruikte methode is het vervangen van de bovengrond door zand of een zandkoffer. Dit maakt de ondergrond stabiel genoeg voor een fundering. Een andere techniek is diepteverdichting, waarbij trillingen worden toegepast op diepliggende zandlagen om de draagkracht te vergroten. Ook het toevoegen van bindmiddelen zoals kalk of cement kan worden gebruikt om de grond te verbeteren. Deze methoden worden vaak gecombineerd, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het bouwterrein.

Toepassing van fundering op grondverbetering

Grondverbetering wordt vaak toegepast in situaties waarin de ondergrond slechts gedeeltelijk ongeschikt is, maar met enige verbetering geschikt wordt. Deze methode is een tussenvorm tussen ondiepe funderingen en diepe palen, en biedt een minder ingrijpende en vaak goedkoper alternatief voor diepere funderingsmethoden.

De toepassing van grondverbetering hangt af van diverse factoren, zoals de samenstelling van de grond, de diepte van de draagkrachtige lagen, en de belasting van het gebouw. Een grondonderzoek is daarom essentieel, omdat het aantoont welke maatregelen nodig zijn om de grond geschikt te maken.

Een voorbeeld van een toepassing is bij bouwprojecten in regio’s met zachte grondlagen zoals klei of veen. In dergelijke gevallen kan de bovengrond worden afgegraven en vervangen door zand of een zandkoffer. Dit maakt de ondergrond geschikt voor een fundering. Een andere toepassing is diepteverdichting, waarbij trillingen worden toegepast op diepliggende zandlagen om de draagkracht te vergroten. Deze methode is vooral geschikt voor projecten waarbij de ondergrond relatief stabiel is, maar nog iets meer draagvermogen nodig heeft.

Technieken voor grondverbetering

Er zijn verschillende technieken die binnen de grondverbetering worden toegepast, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het bouwterrein. Een overzicht van de belangrijkste methoden is:

• Verwijderen en vervangen van slechte grondlagen: In veel gevallen wordt de bovengrond, die ongeschikt is voor een fundering, afgegraven en vervangen door zand of een zandkoffer. Deze methode maakt de ondergrond stabiel genoeg voor een fundering. Het is vooral geschikt voor projecten waarin de slechte grondlagen zich dicht onder het maaiveld bevinden.

• Diepteverdichting: Bij deze methode worden trillingen toegepast op diepliggende zandlagen om de draagkracht te vergroten. Deze techniek is vooral geschikt voor projecten waarbij de ondergrond relatief stabiel is, maar nog iets meer draagvermogen nodig heeft. De methode is minder ingrijpend dan het gebruik van palen, en kan vaak in korte tijd worden uitgevoerd.

• Injectie en injectiemethoden: Een andere techniek die binnen de grondverbetering wordt gebruikt, is het injecteren van bindmiddelen of stabiliseringssubstanties in de grond. Deze methoden worden vaak toegepast bij het herstellen van verzakte funderingen. Bijvoorbeeld de URETEK DeepInjection® methode, waarbij een expansiehars wordt geïnjecteerd onder de fundering om de ondergrond te versterken en verdere verzakking te voorkomen. Deze methode is vooral geschikt voor situaties waarin funderingen zijn verzakt en herstel nodig is.

• Toevoegen van bindmiddelen: In sommige gevallen wordt de grond verbeterd door het toevoegen van bindmiddelen zoals kalk of cement. Deze stoffen binden de grondkorrels en maken de ondergrond steviger. Deze techniek is vooral geschikt voor projecten waarin de grond weinig bindkracht vertoont.

• Chemische stabilisering: Een relatief nieuwe techniek binnen de grondverbetering is chemische stabilisering, waarbij chemische stoffen worden toegevoegd aan de grond om de stabiliteit te vergroten. Deze stoffen reageren met de grondkorrels en vormen een steviger bouwmedium. Deze methode is vooral geschikt voor projecten waarin de grond zeer instabiel is.

De keuze voor een specifieke methode hangt af van de natuurlijke eigenschappen van de grond, de belasting van het gebouw, en de praktische omstandigheden op het bouwterrein. In veel gevallen worden meerdere methoden gecombineerd om de beste resultaten te bereiken.

Voordelen van fundering op grondverbetering

Grondverbetering biedt verschillende voordelen ten opzichte van andere funderingmethoden. Deze voordelen zijn zowel van economisch, als van technisch en praktisch belang.

Een belangrijk voordeel is de lagere kosten in vergelijking met diepere funderingsmethoden zoals funderingen op palen. Omdat grondverbetering minder ingrijpend is, zijn er minder materialen en arbeidsuren nodig. Dit maakt de methode vaak aantrekkelijk voor kleinere projecten, zoals woningbouwprojecten in regio’s met geringe grondcompressie.

Een ander voordeel is de kortere bouwtijd. Omdat grondverbetering minder ingrijpend is dan het aanbrengen van palen of het uitvoeren van diepe funderingen, is de bouwtijd vaak korter. Dit is een belangrijk aspect in projecten waarbij tijd een bepalende factor is.

Daarnaast is grondverbetering meestal minder invasief dan andere funderingmethoden. Dit betekent dat er minder terreinafgravingen nodig zijn en dat de omgeving minder wordt verstoord. Dit is een voordelig aspect in bebouwde omgevingen of in projecten waarbij de beschikbare werkruimte beperkt is.

Een verdere voordelen is de flexibiliteit van de methode. Aangezien grondverbetering kan worden afgestemd op de specifieke omstandigheden van het bouwterrein, is het vaak mogelijk om de methode aan te passen aan de behoeften van het project. Dit maakt de methode geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten.

Nadelen van fundering op grondverbetering

Hoewel grondverbetering verschillende voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die in overweging moeten worden genomen bij de keuze voor deze funderingmethode.

Een belangrijk nadeel is dat grondverbetering niet altijd geschikt is voor alle soorten grond. In sommige gevallen is de ondergrond zo instabiel dat zelfs een verbetering niet voldoende is om een stevige fundering te realiseren. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om over te gaan tot diepere funderingsmethoden zoals funderingen op palen.

Een ander nadeel is de afhankelijkheid van het grondonderzoek. Omdat de succesvolle toepassing van grondverbetering afhankelijk is van een gedegen grondonderzoek, is het belangrijk dat dit onderzoek zorgvuldig en nauwkeurig wordt uitgevoerd. Eventuele fouten in het grondonderzoek kunnen leiden tot onvoldoende verbetering van de grond, wat kan resulteren in problemen tijdens of na de constructie.

Daarnaast is grondverbetering vaak niet geschikt voor projecten met hoge belastingen. Omdat de draagkracht van de verbeterde grond beperkt is, is de methode niet altijd geschikt voor zware gebouwen of constructies met hoge belastingen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om over te gaan tot andere funderingsmethoden.

Een verdere nadeel is de mogelijke variatie in resultaten. Aangezien grondverbetering afhankelijk is van de natuurlijke eigenschappen van de grond, kan het resultaat van de methode variëren. Dit maakt het belangrijk dat de methode wordt uitgevoerd door ervaren professionals en dat er voldoende monitoring en controle plaatsvindt tijdens en na de constructie.

Grondonderzoek en analyse

Een goed uitgevoerd grondonderzoek is essentieel bij de keuze voor een fundering op grondverbetering. Het grondonderzoek helpt bij het bepalen van de samenstelling van de grond, de diepte van de draagkrachtige lagen, en de belasting van het gebouw. Deze informatie is nodig om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om de grond geschikt te maken.

Er zijn twee hoofdmethoden voor grondonderzoek: veldonderzoek en laboratoriumonderzoek. Bij veldonderzoek worden boorgaten gemaakt en proeven uitgevoerd op het bouwterrein. Bij laboratoriumonderzoek worden grondmonsters onderzocht in een laboratorium om de fysische en chemische eigenschappen van de grond te bepalen.

Het grondonderzoek moet uitgebreid en gedetailleerd zijn, omdat eventuele fouten of onvolledigheden in het onderzoek kunnen leiden tot problemen tijdens of na de constructie. Het is daarom belangrijk dat het onderzoek wordt uitgevoerd door ervaren professionals en dat er voldoende monitoring en controle plaatsvindt.

Grondverbetering en klimaatverandering

Een andere factor die steeds belangrijker wordt bij de keuze van een fundering is de klimaatverandering. Door veranderingen in het klimaat, zoals stijgende temperaturen, veranderende neerslagpatronen en stijgend grondwaterpeil, kan de ondergrond veranderen. Dit kan leiden tot problemen met de stabiliteit van de fundering.

Bij de keuze van een fundering op grondverbetering is het daarom belangrijk om rekening te houden met de mogelijke effecten van de klimaatverandering. Dit kan bijvoorbeeld door het kiezen van een voorzichtiger funderingstype of het toepassen van extra maatregelen zoals vorstranden of extra grondverbetering.

In regio’s waar het grondwaterpeil stijgt, kan het ook belangrijk zijn om extra maatregelen te nemen om de fundering te beschermen tegen vocht. Dit is bijvoorbeeld het geval bij oudere huizen met houten paalfunderingen, waarbij het risico op rotte houten palen groter is als het grondwaterpeil stijgt.

Samenvatting van de voordelen en nadelen

Om een duidelijk overzicht te geven van de voordelen en nadelen van fundering op grondverbetering, is hieronder een tabel opgenomen:

Deze tabel geeft een overzicht van de belangrijkste voordelen en nadelen van fundering op grondverbetering. Het is belangrijk om deze factoren te overwegen bij de keuze voor deze funderingmethode, omdat ze kunnen bepalen of de methode geschikt is voor een specifiek bouwproject.

Conclusie

Fundering op grondverbetering is een veelgebruikte methode in de bouwsector, vooral in regio’s waar de ondergrond slechts gedeeltelijk ongeschikt is. Deze methode biedt verschillende voordelen, zoals lagere kosten, kortere bouwtijd, minder invasie en flexibiliteit in de toepassing. De methode is echter niet geschikt voor alle situaties en heeft ook enkele nadelen, zoals de afhankelijkheid van het grondonderzoek en de beperkte draagkracht in vergelijking met andere funderingsmethoden.

Bij de keuze van een fundering op grondverbetering is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke omstandigheden van het bouwterrein, zoals de samenstelling van de grond, de belasting van het gebouw en de praktische omstandigheden op het bouwterrein. Ook de klimaatverandering is een factor die steeds belangrijker wordt bij de keuze van een fundering, omdat veranderingen in het klimaat kunnen leiden tot problemen met de stabiliteit van de fundering.

Bronnen

1. URETEK DeepInjection®
2. Freesmij – Grondverbetering
3. Demargaretha.nl – Soorten funderingen in de bouw
4. Joostdevree.nl – Fundering