Fundering op staal: technieken, toepassing en praktische uitvoering in de bouw

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elke duurzame en veilige bouwconstructie. In de bouwsector wordt vaak gesproken over de zogenaamde "fundering op staal", een term die soms verward wordt met het gebruik van het bouwmateriaal staal. In werkelijkheid verwijst deze uitdrukking niet naar metaal, maar naar een fundering die direct op een draagkrachtige grondlaag rust. Het doel van een fundering op staal is om de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond te verdelen, zodat het gebouw stabiel blijft. Deze techniek is vaak toegepast in regio's waar zandgrond of stevige kleigrond te vinden is.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de technieken, toepassingsgebieden en uitvoering van een fundering op staal. We leggen uit wat de methode precies inhoudt, wanneer het de juiste keuze is, en welke problemen er op lange termijn kunnen ontstaan. Ook komen de verschillende vormen van funderingen op staal aan de orde, zoals strookfundering, plaatfundering en poerfundering.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal is een bouwkundige techniek waarbij de muren of wanden, vaak via een verbrede funderingsvoet, rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. Deze techniek wordt toegepast wanneer de ondergrond voldoende stevig is om het gewicht van het gebouw te dragen. In tegenstelling tot andere funderingstechnieken, zoals paalfundering of schroeffundering, maakt een fundering op staal geen gebruik van diepe ondergrondsconstructies. In plaats daarvan wordt gebruikgemaakt van een betonnen plaat of strook die direct op de ondergrond ligt.

De term "op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal, maar verwijst naar de manier waarop het gebouw op een vaste plaats of stand rust. Deze uitdrukking is afgeleid van Oudgermaans en Oudfrans, waarin "stal" of "estal" staat voor "vaste plaats" of "rusten op". Het is belangrijk om dit begrip goed te begrijpen, omdat veel mensen de term verwarrend kunnen vinden.

In de praktijk wordt een fundering op staal vaak gebruikt voor kleinere en lichtere constructies, zoals woningen, schuren en garages. De fundering bestaat meestal uit gewapend beton en wordt toegepast wanneer de draagkrachtige grond niet te diep onder het maaiveld ligt.

Toepassingsgebieden van een fundering op staal

De keuze voor een fundering op staal hangt af van verschillende factoren, waaronder de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aard van de constructie. De methode is meestal geschikt wanneer de ondergrond voldoende draagkrachtig is en de belasting van het gebouw niet te hoog is. In de volgende paragrafen worden de belangrijkste voorwaarden voor toepassing van een fundering op staal uitgelegd.

1. Draagkrachtige ondergrond

De ondergrond moet voldoende draagkracht hebben om het gewicht van het gebouw te dragen. Dit is meestal het geval bij zandgrond of stevige kleigrond. Bij slappe klei- of veengebieden is paalfundering vaak de betere keuze, omdat deze soort grond minder geschikt is voor een fundering op staal. De draagkracht van de ondergrond kan worden bepaald via een sonderingsonderzoek, dat vooraf wordt uitgevoerd om de grondstructuur te analyseren.

2. Beperkte belasting van het gebouw

Een fundering op staal is meestal geschikt voor woningen, schuren en garages, waarbij de belasting van het gebouw relatief beperkt is. Voor zwaardere constructies of gebouwen met meerdere verdiepingen is een andere funderingstechniek vaak beter. De geometrie van het gebouw en de verdeling van de belasting zijn belangrijke factoren bij de keuze van de juiste fundering.

3. Absence of grondzettingen

Een van de voordelen van een fundering op staal is dat er geen grote grondzettingen verwacht worden. In veen- of slappe klei-gebieden kan het gebruik van paalfundering beter zijn, omdat deze soort grond meer gevoelig is voor beweging en verzakkingen.

4. Lage grondwaterstand

De grondwaterstand speelt ook een rol in de keuze voor een fundering op staal. Een te hoge grondwaterstand kan leiden tot opwaartse druk, wat de stabiliteit van de fundering kan compromitteren. In regio's met een lage grondwaterstand is een fundering op staal een goede keuze, omdat dit het risico op verzakkingen en scheuren vermindert.

Voordelen van een fundering op staal

Een fundering op staal biedt verschillende voordelen, vooral bij kleinere en lichtere bouwprojecten. Hieronder worden de belangrijkste voordelen van deze funderingstechniek besproken.

1. Relatief kostenefficiënt

In vergelijking met andere funderingstechnieken, zoals paalfundering of schroeffundering, is een fundering op staal vaak goedkoper. Er is geen behoefte aan extra materialen of complexe technieken, wat de bouwkosten kan verlagen. Dit maakt de methode aantrekkelijk voor woningbouwers en eigenaars die budgetbewust bouwen.

2. Eenvoudige uitvoering

De uitvoering van een fundering op staal is relatief eenvoudig en vereist geen ingewikkelde technieken of apparatuur. De fundering bestaat meestal uit een betonnen plaat of strook die direct op de ondergrond wordt geplaatst. Hierdoor is de methode geschikt voor veel bouwprojecten, ook bij kleinere aannemers of particuliere eigenaren die zelf iets bouwen.

3. Gelijkmatige verdeling van belasting

Een fundering op staal zorgt ervoor dat de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Dit voorkomt verzakkingen en scheuren in de constructie. De verbreding van de funderingsvoet helpt bij het verdelen van de belasting, wat de stabiliteit van het gebouw verhoogt.

Problemen en risico’s bij een fundering op staal

Hoewel een fundering op staal een populaire keuze is, kunnen er verschillende problemen en risico’s optreden. Deze problemen kunnen leiden tot schade aan het gebouw en kunnen op lange termijn leiden tot duurzame reparaties of zelfs funderingsvernieuwing. Hieronder worden de belangrijkste problemen bij een fundering op staal besproken.

1. Verzakkingen en scheuren

Een van de meest voorkomende problemen bij een fundering op staal is verzakking van de ondergrond. Dit kan gebeuren als de grond te veel samenperst onder het gewicht van het gebouw, vooral als er sprake is van slechte bodemgesteldheid. Verzakkingen kunnen leiden tot scheuren in muren en gevels, en kunnen ook leiden tot scheve vloeren en deuren die niet meer goed dichtvallen.

2. Grondbewegingen

Veranderingen in de vochtigheid of temperatuur van de ondergrond kunnen leiden tot grondbewegingen. Deze bewegingen kunnen de fundering beïnvloeden en leiden tot verschuivingen of scheuren in de constructie. In regio's met een hoge grondwaterstand kan opwaartse druk de fundering beïnvloeden, wat leidt tot onregelmatigheden in de constructie.

3. Uitspoeling van funderingsmuren

Uitspoeling van funderingsmuren kan optreden door lekkages aan rioolbuizen of andere ondergrondse leidingen. Als de grond rondom de fundering wordt uitgespoeld, kan de draagkracht van de fundering verminderen, wat leidt tot structurele problemen. In dergelijke gevallen is het vaak nodig om de fundering volledig te vernieuwen.

4. Verstoringen door bomen en planten

Wortelgroei van bomen en planten kan de funderingsmuren aantasten, wat leidt tot scheuren en onregelmatigheden in de constructie. Dit is vooral een probleem in beboste gebieden of bij bomen die dicht bij het bouwwerk staan. Het is daarom belangrijk om te rekening te houden met de wortelgroei van bomen bij de keuze van de fundering.

5. Trillingen en verkeer

Trillingen veroorzaakt door verkeer, zoals zwaar vrachtverkeer of treinen, kunnen de fundering beïnvloeden. Dit kan leiden tot onregelmatigheden in de constructie en kan op de lange termijn leiden tot scheuren en andere schade. In gebieden met veel verkeer is het daarom belangrijk om de fundering goed te ontwerpen en uit te voeren.

Soorten funderingen op staal

Er zijn verschillende soorten funderingen op staal die in de bouw worden gebruikt. De keuze voor een bepaalde soort fundering hangt af van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aard van de constructie. Hieronder worden de belangrijkste soorten funderingen op staal besproken.

1. Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit een doorlopende betonnen strook die onder dragende muren wordt geplaatst. Deze fundering is geschikt voor gebouwen met dragende muren en wordt vaak gebruikt voor woningen en kleine utiliteitsbouw. De verbreding van de funderingsvoet zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de belasting over de ondergrond.

2. Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een gewapende betonplaat die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt. Deze fundering is geschikt voor gebouwen met een lage belasting en wordt vaak gebruikt voor kleinere constructies, zoals woningen en schuren. De plaatfundering is relatief eenvoudig uit te voeren en biedt goede stabiliteit.

3. Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit betonnen blokken die onder specifieke punten, zoals kolommen, worden geplaatst. Deze fundering is geschikt voor gebouwen met puntbelastingen en wordt vaak gebruikt voor utiliteitsbouw en lichtere constructies. De poerfundering biedt goede stabiliteit en is relatief eenvoudig uit te voeren.

Praktische uitvoering van een fundering op staal

De uitvoering van een fundering op staal volgt een aantal standaardstappen, die afhankelijk van de ondergrond en de belasting van het gebouw kunnen variëren. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste stappen bij de uitvoering van een fundering op staal.

1. Grondonderzoek

Voordat een fundering op staal wordt uitgevoerd, wordt een grondonderzoek uitgevoerd om te bepalen of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Dit onderzoek, ook wel een sonderingsonderzoek genoemd, helpt bij het bepalen van de aard van de ondergrond en de draagkracht van de grondlaag.

2. Uitgraven van de bouwput

De bovenste, minder stabiele grondlagen worden verwijderd totdat de draagkrachtige laag is bereikt. Deze laag wordt bereidt voor de aanleg van de fundering, waarbij eventuele onregelmatigheden in de grond worden gecorrigeerd.

3. Aanbrengen van de funderingsplaat of stroken

Afhankelijk van het ontwerp wordt een funderingsplaat of strokenfundering geplaatst. Deze elementen zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting en zorgen voor stabiliteit van het gebouw. De fundering wordt vaak uitgevoerd in gewapend beton om de stabiliteit en duurzaamheid te verhogen.

4. Afgewerkt van de fundering

De fundering wordt afgewerkt en voorbereid voor de opbouw van het bouwwerk. Dit omvat het aanbrengen van afwerkingen, zoals dampdichting en isolatie, om de fundering te beschermen tegen vocht en andere invloeden.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte techniek in de bouwsector, vooral bij kleinere en lichtere constructies. De methode is geschikt wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft en de belasting van het gebouw niet te hoog is. De keuze voor een fundering op staal hangt af van verschillende factoren, waaronder de aard van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aard van de constructie.

Hoewel een fundering op staal relatief eenvoudig en kostenefficiënt is, kunnen er op de lange termijn problemen optreden, zoals verzakkingen, scheuren en grondbewegingen. Het is daarom belangrijk om vooraf een grondonderzoek uit te voeren en de fundering goed te ontwerpen en uit te voeren.

Bij de keuze voor een fundering op staal is het ook belangrijk om rekening te houden met de aard van de ondergrond en de belasting van het gebouw. In sommige gevallen is paalfundering of schroeffundering een betere keuze, vooral in regio's met minder stevige grond.

Tot slot is het belangrijk om te onthouden dat een fundering op staal een fundamentele rol speelt in de stabiliteit en duurzaamheid van een bouwconstructie. Een goed uitgevoerde fundering zorgt ervoor dat het gebouw gedurende jaren stabiel blijft en structurele problemen worden voorkomen.