Fundering op staal: techniek, toepassing en risico’s in de praktijk

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een fundering op staal is een veelvoorkomend type fundering in de bouwsector, met name in regio’s met voldoende draagkrachtige bodemlagen zoals zand of stevige klei. De term “op staal” verwijst hier niet naar het metaal staal, maar naar de stevige ondergrond waarop de fundering rust. Deze fundering is eenvoudig in uitvoering en relatief goedkoper dan andere funderingsmethoden zoals paalfunderingen. Ze wordt vaak gebruikt voor lichtere bouwwerken, zoals woningen en kleine commerciële panden.

In dit artikel wordt de fundering op staal gedetailleerd uitgelegd, inclusief het proces, de voordelen, toepassingsterreinen, mogelijke risico’s en voorwaarden voor een correcte uitvoering. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit de bouwsector en is gericht op zowel woningeigenaren, hobbybouwers en professionele bouwdeskundigen.

Wat is fundering op staal?

Een fundering op staal is een type fundering waarbij de constructie van een gebouw direct rust op een draagkrachtige bodemlaag, zoals zand of stevige klei. Deze bodemlaag wordt meestal bepaald via een grondonderzoek, bijvoorbeeld een sondering. De term “staal” verwijst hier niet naar het metaal zelf, maar naar de stevige en stabiele ondergrond die het gewicht van het gebouw kan dragen zonder extra ondersteuning via palen.

De fundering kan in verschillende vormen worden uitgevoerd, afhankelijk van de belasting en het ontwerp van het bouwwerk. De meest voorkomende vormen zijn:

Strokenfundering: een verbrede voet onder dragende muren of wanden.
Funderingsplaat: een gewapende betonplaat die het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt.
Poerenfundering: betonnen blokken onder specifieke dragende punten, zoals kolommen.

De essentie van een fundering op staal is dat het geen gebruik maakt van diepe palen of heipalen. In plaats daarvan rust het gebouw direct op de draagkrachtige bodemlaag, wat het een eenvoudige en kostenefficiënte methode maakt. Deze fundering is het meest geschikt voor gebieden met goede bodemgesteldheid, zoals zandgronden of stevige kleilagen.

Hoe werkt een fundering op staal?

De uitvoering van een fundering op staal volgt een gestructureerd proces dat verankerd is in bouwtechnische normen en richtlijnen. Het proces bestaat uit verschillende stappen:

1. Grondonderzoek

Voordat de fundering kan worden uitgevoerd, is een grondonderzoek van essentieel belang. Hierbij wordt onderzocht of de bodem voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het gebouw te kunnen dragen. Dit onderzoek kan uitgevoerd worden via een sondering, een boring of een andere grondtest. De uitkomst van het onderzoek bepaalt of een fundering op staal technisch haalbaar is.

2. Uitgraven van de bouwput

Als de bodem geschikt is, wordt de bovenste, minder stabiele laag afgegraven totdat de draagkrachtige laag is bereikt. De diepte van de bouwput hangt af van de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

3. Aanbrengen van de fundering

De fundering wordt vervolgens geplaatst. Afhankelijk van het ontwerp en de belasting kan dit in de vorm van:

Strokenfundering: een doorlopende strook van beton onder dragende muren.
Funderingsplaat: een gewapende plaat die het gewicht gelijkmatig verdeelt.
Poerenfundering: betonnen blokken onder kolommen of andere dragende punten.

De fundering moet worden uitgevoerd volgens de normen en richtlijnen voor bouwmaterialen en constructie. Het gebruik van gewapend beton is standaard.

4. Constructie opbouwen

Na afwerking van de fundering kan de opbouw van het bouwwerk beginnen. De fundering zorgt ervoor dat de belasting gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld, waardoor verzakkingen en scheuren worden voorkomen.

Voordelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt verschillende voordelen ten opzichte van andere funderingstypen zoals paalfunderingen of schroeffunderingen:

1. Lage kosten

Een van de grootste voordelen van fundering op staal is de relatief lage kosten. In tegenstelling tot paalfunderingen, waarbij duurdere materialen en technieken zoals aandrijven of boringen worden gebruikt, is een fundering op staal eenvoudiger in uitvoering en vereist minder materialen.

2. Eenvoudige uitvoering

De fundering is technisch eenvoudig uit te voeren. Het betreft het aanbrengen van een betonnen plaat of strookfundering op de draagkrachtige bodemlaag, zonder gebruik van palen of andere complexe technieken. Dit maakt het geschikt voor zowel professionele bouwers als ervaren DIY-ers.

3. Geschikt voor lichte gebouwen

Fundering op staal is vooral geschikt voor lichte bouwwerken zoals woningen, garages, schuren en kleine commerciële panden. Het is minder geschikt voor zware industriële gebouwen of projecten op zachte bodems zoals veen of slappe klei.

4. Snelle uitvoering

Omdat het geen gebruik maakt van diepe funderingstechnieken, is de uitvoering vaak sneller dan bij paalfunderingen. Dit is een voordeel in termen van projecttijdlijnen en kostenbeheersing.

Wanneer is fundering op staal geschikt?

Fundering op staal is alleen geschikt in gebieden met een voldoende draagkrachtige bodemlaag. De volgende voorwaarden moeten zijn vervuld:

1. Draagkrachtige ondergrond

De bodem moet voldoende draagkracht hebben om het gewicht van het gebouw te kunnen dragen zonder extra ondersteuning. Dit is vaak het geval in zandgronden of stevige kleilagen. In regio’s met zachte bodems zoals veen of slappe klei is een fundering op staal meestal niet geschikt.

2. Beperkte belasting

De methode is geschikt voor bouwwerken met een beperkte belasting. In de praktijk betreft het meestal woningen, schuren, garages en kleine commerciële panden. Voor zware industriële constructies is paalfundering vaak beter.

3. Lage grondwaterstand

De grondwaterstand moet laag genoeg zijn om te voorkomen dat er sprake is van zettingsproblemen of optrekkend vocht. In gebieden met een hoge grondwaterstand kan het risico op instabiliteit groter zijn.

4. Geen verwachte grondbewegingen

Fundering op staal is niet geschikt in gebieden waar grondbewegingen, zoals verzakkingen of aardverschuivingen, voorzien worden. In dergelijke gevallen is een andere funderingsmethode zoals paalfundering beter.

Risico’s en mogelijke problemen

Ondanks de voordelen zijn er ook risico’s verbonden aan fundering op staal. Deze kunnen leiden tot problemen met de stabiliteit van het gebouw en mogelijke schade aan de constructie.

1. Verzakking

Een van de grootste risico’s is verzakking. Dit kan gebeuren als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of als de belasting van het gebouw groter is dan de ondergrond kan dragen. Verzakkingen kunnen leiden tot scheuren in muren, vloeren of daken en zelfs tot instabiliteit van het gehele bouwwerk.

2. Grondbewegingen

Veranderingen in de vochtigheid of temperatuur van de ondergrond kunnen leiden tot grondbewegingen. Dit kan het gevolg zijn van klimatologische veranderingen of veranderingen in de grondwaterstand. Grondbewegingen kunnen leiden tot verschuivingen in de fundering, wat op zijn beurt schade aan het gebouw kan veroorzaken.

3. Grondwaterstand

Een hoge grondwaterstand kan het gebruik van fundering op staal ongeschikt maken. In dergelijke gevallen kan het vocht het bouwwerk beïnvloeden en leiden tot zettingsproblemen of schade aan de fundering. Het is daarom belangrijk om de grondwaterstand in kaart te brengen voorafgaand aan de bouw.

4. Belendingen

Het aanbrengen van een nieuwe fundering op staal kan invloed hebben op aangrenzende woningen of bouwwerken. Bijvoorbeeld, het weggraven van grond voor de fundering kan leiden tot het bezwijken van de fundering van buurpercelen. Ook kan de gronddruk onder belendende percelen veranderen, wat kan leiden tot zettingsproblemen.

Alternatieven voor fundering op staal

Als een fundering op staal niet haalbaar is vanwege ongeschikte bodemgesteldheden, kunnen andere funderingsmethoden worden overwogen. De keuze voor een alternatief funderingsysteem hangt af van de belasting van het bouwwerk en de eigenschappen van de ondergrond.

1. Paalfundering

Paalfundering is een veelgebruikte alternatieve funderingsmethode, met name in gebieden met zachte bodems zoals veen of slappe klei. Hierbij worden palen of heipalen in de ondergrond aangedreven om het gewicht van het gebouw te dragen. Hoewel het duurder is dan fundering op staal, biedt het meer stabiliteit en is het geschikt voor zware constructies.

2. Schroeffundering

Schroeffundering is een moderne funderingstekniek die gebruik maakt van schroefpalen die in de ondergrond worden aangedraaid. Deze methode is minder ingrijpend dan paalfundering en is geschikt voor zachte bodems. Het is vaak een betere keuze in gebieden waar een fundering op staal niet mogelijk is.

3. Grondverbetering

In sommige gevallen kan de ondergrond worden verbeterd om een fundering op staal mogelijk te maken. Dit kan gedaan worden door:

Slechte grondlagen deels af te graven en te vervangen met zand.
De hele zandlaag te vervangen door een zandkoffer tot aan de onderkant van de fundering.
Diepliggende zandlagen te verdichten via trillingen, waardoor de draagkracht toeneemt.

Conclusie

Fundering op staal is een veelvoorkomende en kostenefficiënte funderingstekniek die geschikt is voor gebieden met voldoende draagkrachtige bodemlagen zoals zand of stevige klei. Het is eenvoudig in uitvoering en geschikt voor lichte bouwwerken zoals woningen, garages en schuren. De voordelen van deze methode zijn de lage kosten, eenvoudige uitvoering en snelle projectuitvoering.

Toch zijn er ook risico’s verbonden aan fundering op staal, zoals verzakkingen, grondbewegingen en invloeden op buurpercelen. Het is daarom essentieel om een grondonderzoek uit te voeren en de geschiktheid van de bodem te bepalen voorafgaand aan de bouw.

Als fundering op staal niet haalbaar is, zijn alternatieven zoals paalfundering, schroeffundering of grondverbetering beschikbaar. De keuze voor een specifieke funderingsmethode hangt af van de belasting van het bouwwerk en de eigenschappen van de ondergrond.

Voor woningeigenaren, bouwprofessionals en DIY-ers is het belangrijk om goed onderbouwd te kiezen voor de juiste funderingsmethode, om zowel de stabiliteit van het gebouw als de veiligheid van de omgeving te waarborgen.