Funderingen op staal in Dordrecht: Risico’s, herkenning en aanpak

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Inleiding

Funderingen vormen de basis van elk gebouw en bepalen daarom in belangrijke mate de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een woning. In regio’s met een relatief stevige ondergrond is een stalen fundering een kosteneffectieve en technisch eenvoudige oplossing. In Dordrecht, bijvoorbeeld, zijn woningen op stalen funderingen vaak te vinden op klei- en veenpakketten die zich op dieptes tussen 15 en meer dan 20 meter bevinden. Deze funderingsoort is in de loop der jaren populair geworden, met name in kleinere woningbouwprojecten en renovatieprojecten. Toch blijkt de stalen fundering kwetsbaar te zijn voor veranderingen in de ondergrond, zoals droogte, grondwaterverlaging of bodemdaling.

Het risico op funderingsproblemen is vooral relevant in regio’s waar de ondergrond niet stabiel is of waar veranderingen in grondwaterstanden regelmatig optreden. In Dordrecht en de omgeving zijn zulke problemen al lang aan de orde, met name bij woningen op houten paalfunderingen. In recente jaren is echter ook de aandacht voor funderingsproblemen op staal toegenomen. Het is daarom belangrijk om de kenmerken, risico’s, herkenningstekenen en mogelijke aanpak van stalen funderingen goed te begrijpen, zowel voor woningeigenaars als voor professionals in de bouw- en renovatiebranche.

Deze artikel geeft een gedetailleerde uitleg over funderingen op staal in Dordrecht, met aandacht voor de toepassing, risico’s, herkenning van schade en aanbevolen maatregelen bij funderingsproblemen.

Wat is een stalen fundering?

Een stalen fundering, ook wel een ondiepe fundering genoemd, is een bouwtechniek waarbij de fundering direct op de bovengrondse ondergrond rust. In tegenstelling tot paalfunderingen, waarbij palen diep in de grond worden geslagen om de belasting van het gebouw op een draagkrachtige laag (zoals zand) over te dragen, is de stalen fundering volledig afhankelijk van de stabiliteit van de bovengrondse bodemlagen.

In Dordrecht wordt deze funderingsoort vaak gebruikt op klei- en veenpakketten die zich op dieptes van 15 tot 20 meter bevinden. De ondergrond in deze regio is relatief stevig, wat het mogelijk maakt om een fundering zonder palen aan te leggen. De lage bouwkosten, het gebruik van minder machines en arbeidsuren, en de eenvoud van de constructie maken de stalen fundering een aantrekkelijke keuze voor kleinere woningbouwprojecten of renovatieprojecten.

De fundering bestaat typisch uit stalen platen of stalen profielen die in de grond worden ingegraven en waarop het gebouw rust. De stalen profielen zorgen voor een stevige ondersteuning, zolang de ondergrond niet verandert of instabiliteiten vertoont.

Toepassing en geschiktheid van een stalen fundering

Een stalen fundering is meestal geschikt in gebieden waar de draagkrachtige bodem niet te diep zit. In regio’s met een zandlaag op enkele meters diepte is deze funderingsoort ideaal. In dichtbevolkte steden en dorpen, waar de ondergrond relatief stevig is, is de stalen fundering vaak de gebruikelijke keuze. In Dordrecht, bijvoorbeeld, is deze funderingsoort vaak te vinden op klei- en veenpakketten die variëren tussen 15 en 20 meter in diepte.

Een belangrijk voordeel van de stalen fundering is de lage bouwkosten. Aangezien er geen palen nodig zijn, zijn de benodigde machines en arbeidsuren beperkt. Dit maakt de funderingsoort populair bij kleinere woningbouwprojecten of bij het renoveren van oudere woningen waar de ondergrond nog stevig genoeg is.

Toch zijn er ook beperkingen. Een stalen fundering is kwetsbaar voor veranderingen in de ondergrond. Droogte, grondwaterverlaging, bodemdaling of verkeersvibraties kunnen leiden tot verlies van draagkracht. In dergelijke gevallen kan de fundering inklinken, wat tot schade aan de gevel, vloeren of muren kan leiden.

Deze kwetsbaarheid maakt de stalen fundering gevoelig voor veranderingen in de ondergrond. In regio’s met een instabiele ondergrond of met veranderende grondwaterstanden kan deze funderingsoort dus niet de meest betrouwbare keuze zijn.

Risico’s van een stalen fundering in Dordrecht

Een stalen fundering is technisch eenvoudig en kosteneffectief, maar kwetsbaar voor veranderingen in de ondergrond. Droogte, grondwaterverlaging, bodemdaling of verkeersvibraties kunnen leiden tot verlies van draagkracht. In dergelijke gevallen kan de fundering inklinken, wat tot schade aan de gevel, vloeren of muren kan leiden.

In Nederland, en met name in de westelijke regio’s, zijn veen- en kleilaag ontwricht door natuurlijke processen zoals oxidatie, grondwateronttrekking of verkeersvibraties. Deze processen kunnen leiden tot een langzaam zakken van de bodem, waardoor woningen op stalen funderingen meeklinken. In tegenstelling tot woningen op paalfunderingen, die hun stabiliteit te danken hebben aan palen die tot een diepe zandlaag zijn geslagen, zijn woningen op stalen funderingen volledig afhankelijk van de stabiliteit van de bovengrondse ondergrond.

In Dordrecht zijn funderingsproblemen op staal tot nu toe minder prominent dan bij woningen op houten paalfunderingen. Toch is de aandacht voor deze funderingsoort in de laatste jaren toegenomen, met name in het licht van veranderende klimatologische en hydrologische omstandigheden.

De risico’s zijn vooral relevant in regio’s met een relatief losse ondergrond of waar de grondwaterstand fluitend fluctueert. In dergelijke situaties kan een stalen fundering niet optimaal functioneren, wat leidt tot funderingsproblemen. Deze problemen kunnen zich uiten in zichtbare schade aan de woning, zoals scheuren in muren, kromming van vloeren of verkeerde afwatering.

Herkenning van funderingsproblemen bij een stalen fundering

Funderingsproblemen bij een stalen fundering kunnen zich op verschillende manieren uiten. De meest duidelijke herkenningstekenen zijn:

Scheuren in muren of gevels: Dit is vaak het eerste zichtbare teken van funderingsproblemen. Scheuren die diagonaal of verticaal lopen kunnen wijzen op verplaatsingen in de ondergrond.
Kromming of verkeerde afwatering van vloeren: Als de fundering inklinkt, kunnen vloeren krom worden of verkeerd afwateren, wat leidt tot waterproblemen.
Scheve gevels of verkeerde afwatering: In ernstige gevallen kan de gevel zichtbaar scheef komen te staan, wat duidt op een significante funderingsverplaatsing.
Scheurtjes in de muur: Deze kunnen wijzen op een vroegtijdig signaal van funderingsproblemen en moeten worden onderzocht op ernst.

Deze tekens kunnen variëren in ernst, afhankelijk van de mate van verplaatsing in de ondergrond. Het is belangrijk om deze tekens serieus te nemen en indien nodig funderingsonderzoek te laten uitvoeren.

Funderingsonderzoek en beoordeling

Als er vermoedens zijn van funderingsproblemen bij een stalen fundering, is funderingsonderzoek noodzakelijk. Dit onderzoek moet worden uitgevoerd conform de F3O-richtlijnen, die specifiek zijn ontwikkeld voor het onderzoeken en beoordelen van funderingen op staal.

Het funderingsonderzoek omvat meestal:

Een visuele inspectie van de woning om te kijken naar zichtbare tekens van funderingsproblemen.
Meetwerkzaamheden om de eventuele verplaatsing van de fundering te bepalen.
Analyse van de ondergrond en de huidige grondwaterstand.
Advies op basis van de bevindingen, inclusief mogelijke herstelmaatregelen.

De uitkomst van het onderzoek leidt tot een onderzoeksrapport dat de conclusies en aanbevelingen bevat. Dit rapport is essentieel om de toestand van de fundering te begrijpen en om eventuele herstelmaatregelen te plannen.

In Dordrecht is er een subsidiegeregeling in werking waarbij eigenaar-bewoners kunnen worden gestimuleerd om funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Deze regeling is bedoeld om meer inzicht te krijgen in de toestand van de funderingen van Dordtse woningen en om funderingsproblemen zo vroeg mogelijk te ontdekken en te voorkomen.

Aanbevolen maatregelen bij funderingsproblemen

Als funderingsproblemen bij een stalen fundering worden ontdekt, zijn er verschillende maatregelen die kunnen worden overwogen. De keuze voor de juiste maatregel hangt af van de ernst van de schade en de toestand van de ondergrond. De volgende aanbevolen maatregelen zijn relevant:

Funderingsversterking: In sommige gevallen is het mogelijk om de fundering te versterken door extra ondersteunende elementen aan te brengen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij funderingsproblemen die nog in een vroeg stadium zijn.
Infiltratie of injectie: Hierbij wordt een speciaal mengsel in de ondergrond geïnjecteerd om de stabielerheid van de bodem te verbeteren. Dit is een bewezen methode bij funderingsproblemen in veen- of kleilagen.
Herfundering: In ernstige gevallen kan het nodig zijn om de fundering volledig te herstellen of te vervangen. Dit is echter een ingrijpende en dure maatregel en wordt alleen overwogen bij zware funderingsproblemen.
Structuurversterking: Naast maatregelen op de fundering zelf is het ook belangrijk om de structuur van het gebouw te versterken, bijvoorbeeld door extra muurschoorsteek of andere constructieve verbeteringen.
Monitoring en onderhoud: Na het uitvoeren van herstelmaatregelen is het belangrijk om de toestand van de fundering en de ondergrond continu te monitoren. Dit helpt om eventuele verdere veranderingen vroegtijdig op te sporen en te voorkomen.

Het is essentieel dat alle maatregelen worden uitgevoerd door erkende professionals en conform de geldende richtlijnen. In Dordrecht en de omgeving is het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) een belangrijke organisatie die kennis en aanbevelingen verschaft rond funderingsproblemen.

De rol van grondwaterverlaging en droogte

Grondwaterverlaging en droogte zijn belangrijke factoren die funderingsproblemen bij stalen funderingen kunnen veroorzaken. In regio’s met veen- of kleilagen kan een verlaging van het grondwaterpeil leiden tot bodemdaling en verlies van draagkracht. Dit kan de fundering onder het gebouw laten inklinken, wat leidt tot schade aan de woning.

Droogte verergert deze situatie nog verder, omdat het het zand- en kleiwerk in de ondergrond verder ontwaterd en verder instabiel maakt. In combinatie met verkeersvibraties of andere externe invloeden kan dit leiden tot verslechtering van de funderingsconditie.

Het is daarom belangrijk om de grondwaterstand in de regio goed te monitoren en maatregelen te nemen om de ondergrond zo stabiel mogelijk te houden. Dit kan bijvoorbeeld door het beheersen van grondwateronttrekking of het nemen van maatregelen om de grondwaterstand stabiel te houden.

Toekomstige ontwikkelingen en kennisdeling

De funderingsproblematiek in Nederland is een groeiend probleem, niet alleen in de Randstad, maar ook in andere regio’s. In Dordrecht is de aandacht voor funderingsproblemen op staal in de laatste jaren toegenomen. In vergelijking met houten paalfunderingen is de stalen fundering nog relatief nieuw in het kader van funderingsproblemen, en is er minder ervaring met de aanpak van problemen bij deze funderingsoort.

Daarom is het belangrijk om kennis en ervaring op dit gebied te delen en te bundelen. In Dordrecht en de omgeving zijn initiatieven opgestart om funderingsproblemen te onderzoeken en om aanbevolen maatregelen te ontwikkelen. Deze kennis is essentieel om funderingsproblemen in de toekomst goed te beheren en om woningen zo lang mogelijk stabiel en veilig te houden.

In Nederland verwachten experts tot 2050 een schadebedrag van zo’n 20 tot 30 miljard euro als gevolg van funderingsproblemen. Deze schatting is gebaseerd op de veronderstelling dat maatregelen worden genomen om funderingsproblemen zoveel mogelijk te voorkomen. Als die maatregelen niet worden genomen, kan het schadebedrag nog veel hoger uitvallen.

De invloed van verkeersvibraties

Naast droogte en grondwaterverlaging is verkeersvibratie een andere externe factor die invloed kan hebben op stalen funderingen. In regio’s met intensief weg- of spoorverkeer kunnen de voortdurende vibraties in de ondergrond leiden tot verplaatsingen en verlies van draagkracht. Deze effecten kunnen bij stalen funderingen aanzienlijk zijn, omdat deze funderingsoort volledig afhankelijk is van de stabiliteit van de bovengrondse bodemlagen.

Verkeersvibraties kunnen vooral een probleem zijn in gebieden waar de ondergrond relatief los is of waar de grondwaterstand laag is. In dergelijke situaties kan het continue trillen van de grond leiden tot verder instabiele bodemcondities en daarmee ook tot funderingsproblemen.

Het is daarom belangrijk om in regio’s met intensief verkeer de funderingstoestand van woningen op staal regelmatig te controleren en eventuele verplaatsingen vroegtijdig te detecteren. Dit helpt om funderingsproblemen te voorkomen en om woningen zo lang mogelijk stabiel en veilig te houden.

Conclusie

Funderingen op staal zijn een kosteneffectieve en technisch eenvoudige oplossing voor woningen in regio’s met een stevige ondergrond. In Dordrecht zijn deze funderingen vaak te vinden op klei- en veenpakketten die variëren tussen 15 en 20 meter in diepte. De lage bouwkosten en het feit dat geen palen nodig zijn, maken deze funderingsoort populair bij kleinere woningbouwprojecten of bij het renoveren van oudere woningen.

Toch is de stalen fundering kwetsbaar voor veranderingen in de ondergrond. Droogte, grondwaterverlaging, bodemdaling of verkeersvibraties kunnen leiden tot verlies van draagkracht. In dergelijke gevallen kan de fundering inklinken, wat tot schade aan de gevel, vloeren of muren kan leiden.

Het is daarom belangrijk dat woningeigenaars zich bewust zijn van de risico’s van stalen funderingen en dat ze actie ondernemen bij het eerste teken van funderingsproblemen. Funderingsonderzoek is een essentiële stap bij het detecteren en beheren van funderingsproblemen. In Dordrecht is er een subsidiegeregeling om eigenaar-bewoners te stimuleren om funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Dit helpt om funderingsproblemen vroegtijdig te ontdekken en te voorkomen.

De toekomstige ontwikkelingen rond funderingsproblemen zijn zorgwekkend. Experts verwachten tot 2050 een schadebedrag van zo’n 20 tot 30 miljard euro, zolang maatregelen worden genomen om funderingsproblemen te voorkomen. Als die maatregelen niet worden genomen, kan het schadebedrag nog veel hoger uitvallen.

Het is daarom belangrijk dat zowel woningeigenaars als professionals in de bouw- en renovatiebranche zich bewust zijn van de risico’s van funderingsproblemen bij stalen funderingen en dat er actie wordt ondernomen om deze risico’s te beheren. Door kennis en ervaring te delen en maatregelen te nemen, is het mogelijk om funderingsproblemen in de toekomst goed te beheren en om woningen zo lang mogelijk stabiel en veilig te houden.

Bronnen

staal