Funderingen op staal in Gouda: Risico's, signalen en herstelmogelijkheden

Inleiding

In Gouda is het gebruik van funderingen op staal een belangrijk onderwerp binnen de bouwsector, vooral gezien de specifieke ondergrond en de oude bouwperiode van veel woningen. Deze funderingstekniek, die vaak wordt aangeduid als "fundering op staal", betreft in feite een constructie die op de ondergrond rust zonder gebruik van houten of stalen palen. Echter, zoals uit de bronnen blijkt, is deze funderingssysteem gevoelig voor bodemdaling, vochtproblemen en andere natuurlijke processen.

In dit artikel worden de kenmerken, voordelen, problemen en herstelmogelijkheden van funderingen op staal in Gouda besproken. Aan de hand van beschikbare informatie uit gemeentelijke bronnen, bouwbedrijven en experts wordt een duidelijk overzicht gegeven van de situatie in de regio. Het doel is om homeowners, bouwprofessionals en woningbouwbedrijven te informeren over de specifieke risico’s en beschikbare oplossingen.


Wat is een fundering op staal?

Definitie en bouwperiode

Een fundering op staal is een oudere funderingstechniek die in de Nederlandse bouwgeschiedenis vooral gebruikt werd voor woningen gebouwd tot ongeveer 1970. De term "op staal" is echter verwarrend, omdat er in deze constructie eigenlijk geen staal gebruikt wordt. In plaats daarvan rust de woning direct op een verbreedde gemetselde of betonnen voet, die de ondergrond draagt. Deze constructie is ontworpen voor stabiele, droge en vaste bodems, wat in tegenstelling staat tot de veenbodems zoals die in Gouda voorkomen.

Een fundering op staal is meestal terug te vinden in woningen in gebieden met klei of veen, zoals Gouda. Deze fundering is niet ondersteund door houten of stalen palen, maar door de directe verbinding tussen het gewicht van het gebouw en de ondergrond.

Kenmerken van een fundering op staal

De volgende kenmerken zijn typisch voor een fundering op staal:

  • Geen houten of stalen palen: het gebouw rust direct op de ondergrond.
  • Verbreide metsel- of betonnen voet: onder de dragende muren is een verbreide voet aangebracht om het gewicht van het gebouw te verdelen.
  • Geen diepe fundering: deze constructie is ondiep en kan gevoelig zijn voor bodemdaling en veranderingen in de ondergrond.
  • Geen afwateringssystemen: in oudere woningen is vaak geen moderne afwatering aanwezig, wat kan leiden tot vochtproblemen.

Risico’s van funderingen op staal in Gouda

Bodemdaling en veenondergrond

Een belangrijk risico voor funderingen op staal is bodemdaling, vooral in veengebieden zoals Gouda. De veenbodem in Gouda zakt jaarlijks, doordat het veen uitdroogt en daardoor ineenklapt. Deze bodemdaling heeft als gevolg dat de ondergrond verandert, wat kan leiden tot ongelijkmatige zetting van het gebouw.

Omdat de fundering op staal direct op de ondergrond rust, heeft de woning weinig of geen ondersteuning bij veranderingen in de bodem. Dit maakt deze fundering gevoelig voor scheuringen in muren, daken en vloeren.

Voorkomende problemen

De volgende problemen kunnen optreden bij funderingen op staal:

  • Vochtproblemen: een te hoge grondwaterstand ten opzichte van de zakkende vloer leidt tot vocht in de kruipruimte en muren.
  • Rotte vloeren en kelders: het ontbreken van voldoende ventilatie in kelders of kruipruimtes zorgt voor optrekkend vocht en schimmelvorming.
  • Gezondheidsklachten: vochtige ruimtes kunnen leiden tot ademhalingsproblemen en andere gezondheidsklachten.
  • Onregelmatige zetting: de woning kan scheef komen te staan of ongelijkmatig zinken.
  • Scheuren in muren en daken: door de zetting en veranderingen in de ondergrond kunnen scheuren ontstaan.

Wijken met funderingsproblemen

In Gouda zijn er specifieke wijken waar funderingsproblemen vaker voorkomen. Deze zijn:

  • Kadenbuurt
  • Korte Akkeren
  • Kort Haarlem
  • Ouwe Gouwe
  • Nieuwe Park
  • De binnenstad

Deze wijken zijn in de regel ouder en zijn vaak gefundeerd op hout of op staal. De combinatie van oude funderingen en een instabiele ondergrond zorgt voor een hogere kans op funderingsproblemen.


Signalen van funderingsproblemen

Een huis dat op een fundering op staal staat, kan op verschillende manieren signalen geven dat er funderingsproblemen zijn. Deze signalen zijn belangrijk om in de gaten te houden, omdat ze vroegtijdig kunnen wijzen op een probleem dat anders levensduur en veiligheid van het gebouw kan aantasten.

Visuele signalen

  • Scheuren in muren: scheuren die zich horizontaal of diagonaal voordoen kunnen wijzen op ongelijkmatige zetting van het gebouw.
  • Scheefstaande daken of muren: als het gebouw scheefstaat of de daken zijn niet horizontaal, is dit een duidelijk teken van funderingsproblemen.
  • Scheuren in vloeren en plafonds: deze kunnen wijzen op verplaatsing van het bouwvolume.
  • Kapot of weggezakte kelders of kruipruimtes: vochtige of weggezakte kelders zijn een teken van bodemdaling en funderingsproblemen.
  • Trekplaten in de muren: trekplaten die niet goed zitten of los raken, kunnen wijzen op beweging in de muren.

Functionele signalen

  • Voordeuren en ramen die niet meer goed sluiten: dit gebeurt doordat de openingen in de muren veranderen.
  • Trapstijlen of deuren die scheef staan: dit kan wijzen op een scheefgezakte structuur.
  • Onregelmatige vloeren: vloeren die niet vlak zijn of die voelen alsof je op een helling loopt, zijn een duidelijk teken van zetting.

Funderingsonderzoek: Waarom en hoe?

Belang van funderingsonderzoek

Omdat funderingen op staal niet zichtbaar zijn en dus moeilijk te beoordelen, is funderingsonderzoek essentieel. Veel huiseigenaren zijn zich niet bewust van het type fundering onder hun woning. Funderingsonderzoek levert duidelijkheid over het type fundering en de mate van beschadiging. Dit is van belang voor de veiligheid, de waarde van de woning en eventuele herstelmaatregelen.

Wat gebeurt er tijdens funderingsonderzoek?

Funderingsonderzoek in Gouda wordt vaak uitgevoerd door bouwkundigen of funderingsdeskundigen. Het proces kan uit de volgende stappen bestaan:

  1. Bestudering van bouwtekeningen en heistaten: deze gegevens worden vaak verkregen bij het gemeentearchief en geven inzicht in de oorspronkelijke fundering.
  2. Inspectie van kelders of kruipruimtes: hier wordt gekeken naar vocht, scheuren en de stabiliteit van de fundering.
  3. Geotechnisch onderzoek: hierbij wordt de bodem onder het gebouw onderzocht op stabiliteit, droogte of vocht.
  4. Advies opstellen: na de inspectie wordt een advies opgesteld over eventuele herstelmaatregelen.

Herstelmogelijkheden voor funderingen op staal

Algemene principes

Herstellen van funderingen op staal is complex, omdat het meestal om een complete herstructurering van de fundering gaat. Aangezien er geen palen zijn om te versterken, is het vaak nodig om een nieuwe fundering aan te brengen. Dit kan bijvoorbeeld via het plaatsen van stalen of betonpalen of via een verdieping van de fundering.

Een herstelmaatregel moet altijd worden uitgevoerd door een erkend constructeur of funderingsdeskundige. Het is belangrijk om rekening te houden met de huidige belasting van het gebouw en de toekomstige bodemveranderingen.

Specifieke herstelmethoden

De volgende herstelmethoden worden vaak toegepast bij funderingen op staal:

1. Aanbrengen van stalen buispalen

Stalen buispalen worden vaak gebruikt in Gouda bij funderingsherstel, vooral in situaties waar weinig werkruimte beschikbaar is. Deze palen worden ter plaatse gelast en zijn geschikt voor zowel kleine als grote projecten. Ze hebben het voordeel dat ze snel te plaatsen zijn, weinig trillingen veroorzaken en geschikt zijn voor oude woningen in straatnauwe omgevingen.

2. Diepere fundering aanbrengen

In sommige gevallen wordt een diepere fundering aangebracht, waarbij de oude fundering wordt opgevuld met zand, beton of andere materialen. Dit kan helpen om de zetting te beperken en stabiliteit te geven aan het gebouw.

3. Afwatering en ventilatie verbeteren

Omdat vochtproblemen vaak optreden bij funderingen op staal, is het belangrijk om afwatering en ventilatie te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbrengen van een afwateringsleiding of het openen van roosters in de gevels.

4. Versterking van dragende muren

In sommige gevallen kan het nodig zijn om dragende muren te versterken door extra stalen of betonnen platen aan te brengen. Dit helpt om de belasting van het gebouw beter te verdelen.


Kosten en financiële aspecten

Funderingsherstel kan aanzienlijke kosten met zich meenemen. De precieze kosten variëren afhankelijk van de mate van schade, de herstelmaatregel en de grootte van het gebouw. In Gouda is bekend dat experts schatten dat de schade tot 2050 mogelijk oploopt tot 20 tot 30 miljard euro, mits er actie wordt genomen. Zonder actie kan dit bedrag nog hoger uitvallen.

Bij funderingsherstel is het verstandig om rekening te houden met:

  • Herstelkosten: deze kunnen variëren van enkele duizenden euro tot tientallen duizenden euro.
  • Verzekeringen: in sommige gevallen is funderingsherstel dekking mogelijk via de woningverzekering. Het is belangrijk om dit te controleren.
  • Subsidies of programma’s: in Gouda en andere steden zijn er programma’s om funderingsherstel te ondersteunen, bijvoorbeeld via het Funderingsloket Groene Hart.

Voorbeelden van praktijkprojecten in Gouda

In Gouda zijn er verschillende praktijkprojecten geweest waarin funderingen op staal zijn hersteld. Deze projecten geven inzicht in de uitvoering en de effectiviteit van de herstelmaatregelen.

1. Stalen buispalen in smalle straten

In de Korte Akkeren en Kort Haarlem zijn stalen buispalen gebruikt om de fundering van woningen te versterken. Deze palen zijn geschikt voor straatnauwe omgevingen en kunnen snel worden aangebracht.

2. Afwatering en ventilatie in de kruipruimte

In de Ouwe Gouwe zijn er woningen waarbij funderingsproblemen opgelost zijn door het verbeteren van de afwatering en ventilatie in de kruipruimte. Hierdoor is het vochtprobleem verminderd en is de woning veiliger geworden.

3. Diepere fundering in Nieuwe Park

In Nieuwe Park zijn woningen waarbij de fundering is verdiept en is versterkt met zand en beton. Dit heeft geleid tot minder zetting en meer stabiliteit van het gebouw.


Conclusie

Funderingen op staal in Gouda vormen een specifiek bouwtype dat gevoelig is voor bodemdaling en vochtproblemen. Deze fundering is vaak terug te vinden in oude woningen in wijken zoals Kadenbuurt, Korte Akkeren en de binnenstad. De risico’s zijn groter in combinatie met een veenondergrond die jaarlijks zakt.

Signalen van funderingsproblemen kunnen visueel, zoals scheuren in muren of daken, of functioneel, zoals voordeuren die niet meer sluiten, zijn. Funderingsonderzoek is essentieel om de staat van de fundering te bepalen en eventuele herstelmaatregelen te plannen.

Herstelmethoden kunnen variëren van het aanbrengen van stalen buispalen tot het verbeteren van afwatering en ventilatie. Het is belangrijk om herstelmaatregelen uit te voeren bij een erkend constructeur of funderingsdeskundige. De kosten kunnen hoog zijn, maar het is een investering in de veiligheid en de waarde van het gebouw.

In Gouda zijn er praktijkprojecten geweest die illustreren hoe funderingsproblemen kunnen worden opgelost. De situatie in Gouda is een voorbeeld van hoe oude funderingssystemen in combinatie met veranderende ondergrond kunnen leiden tot bouwproblemen. Het is daarom essentieel om op de hoogte te zijn van het type fundering van je woning en eventuele herstelmaatregelen niet langer uit te stellen.


Bronnen

  1. S. Bosland Heiwerken - Stalen buispalen in Gouda
  2. Funderingsherstel in Gouda
  3. Funderingstechnieken in Gouda
  4. RVO - Funderingsproblematiek
  5. TNO - Funderingsproblemen
  6. Funderingsloket Groene Hart

Related Posts