Fundering op staal voor houtskeletbouw (HSB): technische details en praktische toepassing

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij houtskeletbouw (HSB) is de keuze van een geschikte fundering essentieel voor de stabiliteit, duurzaamheid en efficiëntie van een bouwproject. In recente praktijk- en projectgerichte casussen is een fundering op staal steeds vaker gekozen als alternatief voor traditionele funderingsmethoden. Deze benadering biedt voordelen qua snelheid, lichtgewicht en flexibiliteit, vooral binnen de HSB-bouw waarbij prefab-elementen centraal staan.

In dit artikel geven we een gedetailleerde overzicht van de technische opbouw en toepassing van een fundering op staal voor HSB-constructies. We baseren ons uitsluitend op gegevens uit recente case studies, adviezen van professionals en aandachtspunten van bouwers en ontwerpers.

Inleiding

De HSB-bouw, ook wel bekend als houtskeletbouw, is een modulaire bouwtechniek die gebruik maakt van prefab-elementen van hout, isolatie en plaatmateriaal. Door de gebruiksvriendelijkheid, snelle montage en duurzaamheid wordt HSB steeds populairder voor zowel woningbouw als aanbouwen of uitbreidingen.

Een cruciaal onderdeel van elke HSB-constructie is de fundering. In tegenstelling tot traditionele betonconstructies is HSB lichter en vereist dus een minder zware fundering. In praktijkprojecten is een fundering op staal met EPS-elementen of betonplaten op staalconstructie een veelvoorkomende keuze. Dit artikel legt uit waarom deze keuze technisch aantrekkelijk is, hoe het geïsoleerd en geïmpregneerd wordt, en wat de aansluitingen zijn tussen HSB en fundering.

Fundering op staal: technische opbouw

In een aantal praktijkcases is gekozen voor een fundering op staal met een betonvloer. Deze opbouw maakt gebruik van staalconstructies die als basis dienen voor een gewapende betonplaat. In combinatie met isolatiemateriaal zoals XPS of Tempex wordt zo een duurzame en stevige fundering gecreëerd.

Opbouw van de fundering

Een typische fundering op staal bestaat uit de volgende lagen:

6 cm Tempex of XPS-isolatie
Waterkerende folie
17 cm gewapend beton

De betonplaat wordt opgevuld in een gegraven contouw van circa 1 meter diep. Hierna wordt de vloer gevlinderd en geïmpregneerd om vocht en schimmel te voorkomen.

In een casus op de Veluwe werd een fundering van 14,1 x 5,1 meter uitgevoerd in een tuin die eerst werd gelijkgetrokken. Tijdens de voorbereiding was het belangrijk om de exacte locaties van vuilwaterafvoeren en mantelbuizen te bepalen, zodat deze tijdens de stortwerken direct in de vloer geplaatst konden worden.

Voordeel van een fundering op staal

Een fundering op staal biedt meerdere voordelen ten opzichte van traditionele funderingsmethoden:

Lichtgewicht: De HSB-constructie is licht, wat minder zware funderingen mogelijk maakt.
Isolatie: EPS- of XPS-elementen zorgen voor een hoge isolatiewaarde en verkleinen de koudebrug.
Snelheid: De montage van een staalconstructie is sneller dan het leggen van een volledige betonfundering.
Duurzaamheid: De combinatie van staal en isolatiemateriaal zorgt voor een lage CO₂-voetafdruk.

In een uitbouwproject in Maarssen was het doel om een 4 x 5 meter aanbouw te realiseren met HSB-wanden. De fundering werd uitgevoerd op staal, waarbij EPS-elementen werden overwogen voor de isolatie. De bouwer wilde zelf de koudebrug tussen oud en nieuw verzorgen, wat aantoont dat funderingssystemen flexibel zijn en afgestemd kunnen worden op het type project.

Aansluiting tussen HSB en fundering

Een correcte aansluiting tussen de HSB-constructie en de fundering is van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw. In praktijkprojecten is het gebruik van een vorstrand of EPS-bekisting gebleken om een efficiënte verbinding te realiseren.

Voorbeeld uit Prefabmaat

In een blog van Prefabmaat wordt beschreven dat een drukvaste EPS-vorstrandbekisting een snelle en eenvoudige oplossing biedt voor de aansluiting van HSB-wanden op betonvloeren. Deze bekisting zorgt voor isolatie en een sterke verbinding met de fundering.

De HSB-wand kan op verschillende manieren bevestigd worden aan de fundering. In praktijkprojecten is het gebruik van een EPS-bekisting gebleken om een betrouwbare aansluiting te realiseren. De wandplaat kan hierop gemonteerd worden, waarbij de EPS als isolatie lagen dienst doen.

Alternatieve oplossingen

In een case study op een forum werd een detail getekend waarbij een XPS-plaat op de fundering was geplaatst. De kantplank liep vanaf het maaiveld tot boven het cellenbeton. De bouwer stelde vragen over de aansluiting en Rc-waarde van het isolatiemateriaal. Het bleek dat het isolatielagenpakket afhankelijk is van de vereisten van de woning en de toegestane Rc-waarden.

De Rc-waarde is een maat voor de warmteweerstand van de constructie. In de praktijk wordt vaak gekozen voor een Rc-waarde van minimaal 4,7 voor de gevel. Echter, in sommige gevallen is het mogelijk om in bepaalde delen van de fundering een iets lagere Rc-waarde aan te houden, zolang deze niet in strijd is met de bouwvergunning of energienormen.

Gebruik van HSB in combinatie met fundering op staal

In de praktijk is HSB vaak gekoppeld aan prefab-elementen die gemonteerd kunnen worden op een fundering. In een casus werd een HSB-woning op een fundering op staal gebouwd. De wanden bestonden uit houten regelwerk, isolatie en plaatmateriaal. De prefab-elementen zorgden voor een snelle montage en minimale verspilling.

In een ander voorbeeld werd een aanbouw met HSB-wanden geplaatst op een fundering op staal. De bouwer wilde de aansluiting tussen oud en nieuw zelf verzorgen, wat aantoont dat funderings- en aansluitingssystemen flexibel zijn en afgestemd kunnen worden op de wensen van de bouwer.

Voorbeelden van HSB-funderingsoplossingen

Tijdens diverse praktijkprojecten zijn verschillende funderingsoplossingen toegepast. Hieronder geven we een overzicht van enkele voorbeelden.

Casus 1: Fundering op staal met EPS-isolatie

Afmeting: 14,1 x 5,1 meter
Opbouw fundering: 6 cm Tempex + 17 cm gewapend beton
Locatie: Veluwe
Doel: HSB-schuurwoning
Toepassing: Directe aansluiting met vuilwaterafvoer en mantelbuizen

De fundering werd uitgevoerd terwijl de tuin gelijkgetrokken werd. Tijdens de voorbereiding was het belangrijk om de exacte locaties van de afvoeren vast te leggen. De vloer was gevlinderd en geïmpregneerd om schimmel en vocht te voorkomen.

Casus 2: Aanbouw op staal met HSB-wanden

Afmeting: 4 x 5 meter
Funderingsmethode: EPS-elementen of staalconstructie
Locatie: Maarssen
Doel: Uitbouw van een woning
Toepassing: Geïsoleerde fundering met XPS en cellenbeton

De bouwer wilde de aansluiting tussen oud en nieuw zelf verzorgen. De EPS-elementen werden overwogen als isolatielagen, waardoor een snelle montage mogelijk was.

Casus 3: HSB-constructie met aluminium kozijnen

Doel: HSB-constructie in hoogbouw
Gebruik van aluminium kozijnen: Ja
Toepassing: 30 minuten WBDBO (waterdicht, brandwerend, dampdicht, binnenskwaliteit)
Aansluiting: De aansluiting tussen HSB en kozijn was de kritieke factor. Hier werd gebruik gemaakt van brandwerende voorzieningen.

In dit voorbeeld werd HSB toegepast in appartementencomplexen. Door de lichtgewicht constructie kon een minder zware fundering worden gebruikt. De aluminium kozijnen werden getest op brandwerendheid en voldeden aan de RT 72 HI+ FR-norm.

Uitvoering van HSB-wanden

De opbouw van een HSB-wand kan in verschillende stadia worden uitgevoerd. In de praktijk wordt vaak een tussenvorm gekozen, waarbij prefab-elementen worden gebruikt voor de basisconstructie.

Fasen van de opbouw

Basisconstructie: Een kale wand bestaande uit stijl- en regelwerk in combinatie met een gemonteerde constructieplaat.
Isolatie: De tussenruimtes worden opgevuld met isolatiemateriaal.
Tweede plaat: Nadat de isolatie is geplaatst, wordt een tweede plaat gemonteerd aan de andere kant.
Dampopen isolatie: Voorbereidingen worden getroffen om de wand dampopen te isoleren. Dit gebeurt doormiddel van het maken van een ruimte tussen de HSB en de gevelbekleding. Dit kan gedaan worden via houten balken of ruimtecreërende technieken.

De opbouw van een HSB-wand duurt ongeveer 4 dagen, terwijl de afwerking aan de binnen- of buitenzijde meer tijd in beslag neemt.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Bij het kiezen van een fundering op staal zijn er een aantal aandachtspunten die niet mogen worden over het hoofd gezien.

1. Isolatie

Minimale Rc-waarde: De Rc-waarde moet voldoen aan de energienormen. In de praktijk wordt vaak voor een Rc-waarde van 4,7 gekozen.
Type isolatiemateriaal: XPS of Tempex zijn veelgebruikt voor funderingen. Beide zorgen voor een hoge warmteweerstand en voorkomen koudebruggen.

2. Waterdichtheid

Waterkerende folie: De fundering moet voorzien zijn van een waterkerende folie om vocht en schimmel te voorkomen.
Gevlinderd en geïmpregneerd: Na het storten van de betonplaat moet de vloer gevlinderd en geïmpregneerd worden.

3. Aansluiting

EPS-vorstrand: Deze zorgt voor een snelle en eenvoudige aansluiting tussen HSB en fundering.
Gevelislatie: De gevel moet goed geïsoleerd zijn, vooral bij de aansluiting met de fundering.

Conclusie

De keuze voor een fundering op staal in combinatie met houtskeletbouw (HSB) is een technisch aantrekkelijke en duurzame oplossing. Het biedt voordelen qua snelheid, isolatie en duurzaamheid. In praktijkprojecten is gebleken dat een fundering op staal sneller en efficiënter is dan traditionele betonconstructies. Daarnaast is de aansluiting tussen HSB en fundering belangrijk voor de stabiliteit van het gebouw.

Bij het kiezen van een funderingsmethode is het essentieel om rekening te houden met isolatie, waterdichtheid en aansluiting. In sommige gevallen is het mogelijk om in bepaalde delen van de fundering een iets lagere Rc-waarde te gebruiken, zolang deze niet in strijd is met de energienormen of bouwvergunning.

HSB in combinatie met fundering op staal biedt bouwers en woningeigenaren een flexibele en duurzame oplossing die goed aansluit bij de moderne bouwpraktijk.

Bronnen

staal