Fundering op staal: Klachten, herkenning en oplossingsstrategieën

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Inleiding

Fundering op staal is een veelvoorkomende constructiemethode waarbij een gebouw direct op een draagkrachtige bodem rust, zonder gebruik van funderingspalen. Deze methode was in de tweede helft van de twintigste eeuw vaak toegepast, vooral in regio’s met stevige grondlagen. Echter, als de ondergrond niet stabiel is of niet voldoende draagkracht heeft, kunnen funderingsproblemen ontstaan. De gevolgen kunnen zich uiten in scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, ongelijke vloeren of zelfs een scheefstaande woning. Deze problemen leiden vaak tot aanzienlijke schade en kosten, met herstelkosten die gemiddeld zo’n 50.000 euro bedragen volgens het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF).

In dit artikel wordt ingegaan op de klachten die horen bij funderingen op staal, hoe je funderingsproblemen herkent en wat de mogelijkheden zijn voor herstel en versterking. Hierbij wordt steeds rekening gehouden met de betrouwbaarheid van de bronnen en worden mogelijke beperkingen van de informatie aangegeven.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal, ook wel genoemd als ‘ondiepe fundering’ of ‘randfundering’, is een methode waarbij de gebouwconstructie direct op de grond rust. In tegenstelling tot een paalfundering, die houten of stalen palen gebruikt om het gewicht van het gebouw over te dragen op een diepere, draagkrachtigere laag, maakt een fundering op staal geen gebruik van palen. De constructie bestaat meestal uit een betonnen rand of muren die op de grond rusten.

Volgens Bouw Techno Keuring Nederland is deze methode vooral geschikt voor gebieden met stevige en droge grond. Echter, zoals blijkt uit meerdere bronnen, is deze methode minder geschikt in gebieden met een lage grondwaterstand, veranderlijke ondergrond of waar de zandplaat te dun is. In dergelijke situaties kan de fundering wegzakken of breken, wat leidt tot de klassieke klachten van funderingsproblematiek.

Klachten bij fundering op staal

Er zijn verschillende klachten die typisch zijn bij funderingen op staal. Deze klachten worden vaak het gevolg genoemd van verzakkingen of ongelijkmatige druk op de grond. Hieronder volgen de belangrijkste klachten die kunnen optreden.

1. Scheuren in muren en vloeren

Een van de duidelijkste en vroegste signalen van funderingsproblematiek is het optreden van scheuren in muren en vloeren. Deze scheuren kunnen zich vooral manifesteren rond kozijnen, hoeken van muren of in het plafond. Volgens Duurzaam Funderingsherstel en Digimakelaars is dit vaak het eerste zichtbare teken dat de fundering niet meer stabiel is.

2. Klemmende deuren en ramen

Wanneer de fundering ongelijk verzakt, raken deuren en ramen vaak uit lijn. Dit kan ervoor zorgen dat ze moeilijk open- of dichtgaan. Deze klacht is een indirecte aanwijzing dat de structuur van het gebouw is veranderd en dat de fundering mogelijk schade heeft opgelopen.

3. Ongelijke vloeren

Een andere klacht die vaak optreedt bij funderingsproblematiek is het verschijnsel van ongelijke vloeren. Dit betekent dat vloeren niet meer vlak zijn of dat ze ‘hellen’. Deze klacht is een indicatie dat de fundering zakt of dat er een ongelijk gewichtsverdeling is in de ondergrond.

4. Zichtbare verzakking van de woning

Een scheefstaande woning of verzakte gevels zijn duidelijke tekenen dat de fundering niet meer stabiel is. Volgens Duurzaam Funderingsherstel is het belangrijk om deze tekenen serieus te nemen en actie te ondernemen zodra ze zich voordoen.

Herkenning van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen zich geleidelijk manifesteren, maar het is belangrijk om de vroegste signalen te herkennen. Digimakelaars wijst op de Scheurenwijzer, een hulpmiddel om te bepalen of een scheur in de muur een teken is van funderingsproblematiek. Deze tool helpt bij het onderscheiden van normale, onschadelijke scheuren van die welke wijzen op een probleem.

Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan veranderingen in de functionaliteit van de woning, zoals klemmende deuren of ramen, en aan het gedrag van de vloeren. Bij een fundering op staal is het vaak lastig om direct te zien of er een probleem is, omdat er geen kruipruimte is zoals bij paalfunderingen. Hierdoor kan schade die zich onder de vloer ontwikkelt, moeilijk zichtbaar zijn.

Digimakelaars benadrukt ook het belang van het gebruik van de Funderingsviewer, een tool die aangeeft waar funderingsproblemen in het land voorkomen. Dit kan helpen bij het inschatten van het risico, vooral voor kopers van oude woningen.

Problemen bij fundering op staal

Hoewel fundering op staal een betrouwbare methode kan zijn, zijn er specifieke risico’s verbonden aan deze constructie. Het KCAF benadrukt dat deze methode niet altijd geschikt is voor elke ondergrond. In regio’s waar de zandplaat te dun is, is de fundering niet stevig genoeg en kan het gebouw gaan zakken. Ook kan een hoge grondwaterstand of fluctuatie ervoor zorgen dat de ondergrond instabiel wordt.

Een belangrijk probleem is de zogenaamde ‘verschilzakking’. Dit is een situatie waarbij verschillende delen van het gebouw ongelijk zakken, wat leidt tot scheuren en structurele schade. Dit kan het gevolg zijn van veranderende grondomstandigheden, zoals het wegsmelten van veenlagen of het verlies van ondersteuning door de grond.

Oplossingsstrategieën voor funderingsproblemen

Bij funderingsproblemen is het belangrijk om vroegtijdige actie te ondernemen om schade te beperken en de stabiliteit van het gebouw te herstellen. Er zijn verschillende methoden om funderingen op staal te versterken of te herstellen.

1. Funderingsonderzoek

Het eerste en meest essentiële stuk is een funderingsonderzoek. Bouw Techno Keuring en Duurzaam Funderingsherstel benadrukken dat een gedetailleerde inspectie cruciaal is voor het bepalen van de oorzaak van de problemen. Bij Duurzaam Funderingsherstel duurt het onderzoek ongeveer twee uur en bestaat het uit het lokaliseren van verzakkingen, het kaarten van scheuren en het opstellen van een herstelplan en kostenindicatie.

2. Trillingsvrije versterkingspalen

Een innovatieve methode voor het versterken van funderingen op staal is het gebruik van trillingsvrije versterkingspalen. Deze palen worden in de ondergrond aangebracht en drukken de fundering terug naar de oorspronkelijke positie. Dit gebeurt zonder significante trillingen of verstoringen, wat de werkwijze voordelig maakt voor bewoners en buren.

Duurzaam Funderingsherstel benadrukt dat hun aanpak niet alleen efficiënt is, maar ook duurzaam en met minimale verstoring. Ze combineren het herstellen van de fundering met het herstel van eventuele gevolgschade, zoals scheuren en ongelijke vloeren.

3. QuickScan en verder onderzoek

Het KCAF heeft een QuickScan ontwikkeld als een eerste stap in het funderingsonderzoek. Deze scan helpt om risico’s vroegtijdig te identificeren en eventueel vervolgonderzoek in te plannen. Dit is vooral van toepassing bij woningen die in een hoog risicogebied liggen of waar verouderde rapporten zijn gebruikt bij de aankoop.

4. Regulering en verantwoordelijkheid

Een probleem dat niet direct gerelateerd is aan de funderingsmethode zelf, maar toch van invloed is op de oplossing, is de rol van makelaars en taxateurs. Volgens het KCAF negeren ongeveer de helft van de makelaars funderingsproblemen bij het aanbieden van woningen. Dit leidt tot een hoge risicogroep van kopers die onvoldoende informatie hebben over de staat van de fundering.

Sinds 1 april zijn taxateurs wettelijk verplicht om in hun taxatierapport iets over de fundering te vermelden. Dit is een stap in de goede richting, maar het KCAF benadrukt dat het op dit moment nog steeds veel klachten zijn van kopers die bij aankoop niet op de hoogte zijn van funderingsproblemen.

Rol van de overheid en maatschappelijke initiatieven

Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) speelt een centrale rol in het verzamelen van informatie en het ondersteunen van woningeigenaren bij funderingsproblemen. Het KCAF ondersteunt ook het platform kcaf.nl, waar woningeigenaren hun funderingsklachten kunnen melden. Volgens Digimakelaars is het belangrijk om deze klachten door te geven, omdat hoe meer meldingen er komen, hoe groter de kans dat de overheid er iets aan doet.

Daarnaast zijn er initiatieven voor het uitvoeren van funderingsonderzoek en het stimuleren van herstelprojecten. Het KCAF werkt samen met gemeenten, woningcorporaties en particuliere woningeigenaren om een langdurige oplossing te bieden. Ook zijn er programma’s voor het verlenen van subsidies of leningen om funderingsherstelprojecten te financieren.

Conclusie

Fundering op staal is een constructiemethode die in de afgelopen decennia vaak is gebruikt, maar die in sommige omstandigheden tot funderingsproblemen kan leiden. De klachten die horen bij deze problemen zijn vaak subtiel in het begin, maar kunnen leiden tot aanzienlijke schade aan het gebouw. Het herkennen van vroegtijdige signalen, zoals scheuren in muren, klemmende deuren of ongelijke vloeren, is essentieel om schade te beperken.

Bij het detecteren van funderingsproblemen is het belangrijk om professioneel advies in te winnen en een gedetailleerd onderzoek uit te voeren. Oplossingsstrategieën zoals het gebruik van trillingsvrije versterkingspalen of het uitvoeren van een QuickScan bieden concrete mogelijkheden om de fundering te herstellen of te versterken.

Daarnaast benadrukt het KCAF de rol van makelaars, taxateurs en woningeigenaren in het open en eerlijk communiceren over funderingsproblemen. Door verantwoordelijkheid te nemen en informatie door te geven, kan het risico op funderingsproblemen worden verminderd en kan de markt transparanter worden.