Fundering op staal of op palen: Keuzes, voordelen en toepassingen in de bouw

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of aanbouwen van een woning of bijgebouw is de keuze van de fundering een essentieel onderdeel van het ontwerp. Een fundering zorgt ervoor dat het gewicht van de constructie veilig en stabiel op de grond wordt overgedragen. In Nederland zijn er twee veelgebruikte funderingsmethoden: fundering op staal en fundering op palen. De keuze tussen deze twee varianten hangt af van de ondergrond, het gewicht van de constructie, de regelgeving en de budgettaire beperkingen. In dit artikel bespreken we deze funderingsmethoden, hun kenmerken, toepassingen en de belangrijkste overwegingen bij de keuze.

Wat is fundering op staal?

Hoewel de term fundering op staal lijkt te suggereren dat het gebruik van staal centraal staat, betekent het in werkelijkheid dat de fundering wordt gerealiseerd op een stevige zandlaag die dicht genoeg onder het grondoppervlak ligt. Deze methode wordt vaak gebruikt in gebieden waar de ondergrond geschikt is om het gewicht van een bouwwerk te dragen. De fundering wordt geplaatst op een harde, natuurlijke grondlaag, zoals zand of klei, zonder diepe ingrepen nodig te hebben zoals bij fundering op palen.

Fundering op staal is over het algemeen minder arbeidsintensief en minder kostbaar dan fundering op palen. Daarom wordt deze methode vaak gekozen bij het bouwen van woningen of bijgebouwen in regio’s waar de zandlaag dichtbij ligt.

Soorten fundering op staal

Er zijn drie veelgebruikte vormen van fundering op staal:

Plaatfundering
Een plaatfundering bestaat uit een grote, gewapende betonplaat die direct onder de constructie is geplaatst. Deze methode is relatief eenvoudig uit te voeren, maar vereist een goed gecontroleerde verdeling van krachten om verzakkingen te voorkomen.
Strookfundering
Bij een strookfundering worden lange, strookvormige funderingselementen onder muren of gevels geplaatst. Deze methode is efficiënt in termen van materiaalverbruik, maar wordt meestal niet onder de gehele constructie gebruikt.
Poerfundering
Poerfunderingen bestaan uit vierkante of rechthoekige betonblokken die onder zware kolommen of pilaren worden geplaatst. Ze worden vooral gebruikt wanneer er puntlasten zijn, zoals bij het ondersteunen van zware structuren.

Elke vorm van fundering op staal heeft zijn eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de bouwcontext. Het is daarom belangrijk om een constructieberekening uit te voeren om te bepalen welke methode het beste aansluit bij de situatie.

Wat is fundering op palen?

Fundering op palen wordt gekozen wanneer de zandlaag ver onder het grondoppervlak ligt of wanneer de ondergrond niet stabiel genoeg is om het gewicht van de constructie te dragen. Dit is vaak het geval in het Westen en Noorden van Nederland, waar de zandlagen diep zitten en de bodem zacht of veenig is.

Bij een fundering op palen worden paleconstructies – zoals heipalen, schermafalen of schroefpalen – in de grond geplaatst tot een stevige ondergrond is bereikt. Deze paalconstructies dragen het gewicht van het bouwwerk en zorgen voor een betere stabiliteit in zachte of veenige gronden.

Voordelen en nadelen van fundering op palen

Voordelen: - Hogere stabiliteit in zachte of veenige gronden
- Minder risico op verzakkingen of instorting
- Geschikt voor zware constructies

Nadelen: - Meer arbeidsintensief en duurder dan fundering op staal
- Verplichte constructieberekening
- Vaak nodig voor aanbouwen die in contact komen met bestaande funderingen

Bij een fundering op palen is het verplicht om een constructieberekening uit te voeren. Deze berekening bepaalt welk type paal het beste is voor de situatie, hoeveel palen nodig zijn en hoe ze moeten worden geplaatst. Deze berekening is niet alleen verplicht voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning, maar ook om eventuele risico’s op bodemverzakking of instorting te voorkomen.

Keuze tussen fundering op staal en palen

De keuze tussen fundering op staal en palen hangt af van meerdere factoren:

Bodemstructuur
In gebieden met een diepe zandlaag is een fundering op palen nodig. In gebieden waar de zandlaag dichtbij ligt, is een fundering op staal meestal voldoende.
Gewicht van de aanbouw
Lichte aanbouwen (zoals een schuur of een houtskeletconstructie) kunnen vaak met een lichtere fundering, zoals een fundering op staal, worden gerealiseerd. Zwaardere constructies, zoals woningen of aanbouwen met zonnepanelen of groene daken, vereisen vaak een fundering op palen.
Regelgeving
In sommige gevallen is er een verplichte constructieberekening nodig, ongeacht het gewicht van de aanbouw. Dit is vooral het geval wanneer er sprake is van een aanbouw die in contact komt met bestaande funderingen of wanneer de aanbouw boven bepaalde maatregels valt.

Duurzame alternatieven

Tegenwoordig wordt er steeds vaker aandacht besteed aan duurzame funderingsmethoden. Deze alternatieven kunnen helpen bij het verlagen van de belasting op de ondergrond en het gebruik van lichtere materialen. Voorbeelden zijn het gebruik van houtskeletconstructies, recycleerbare materialen en lichte constructies die minder druk uitoefenen op de bodem. Deze oplossingen kunnen vaak samen met fundering op staal worden gebruikt, waardoor het mogelijk is om kosten te beheersen en het milieu zo veel mogelijk te ontzorgen.

Fundering op staal in praktijk: Toepassing en kenmerken

Fundering op staal is voornamelijk geschikt in gebieden waar de zandlaag dicht genoeg onder de oppervlakte ligt. In de meeste delen van Nederland is dit het geval, behalve in het Westen en Noorden. De fundering bestaat meestal uit een betonblok of strookfundering die op een zandlaag is geplaatst. Deze fundering is relatief vlak en niet diep aangebracht, wat een voordeel is in termen van kosten en werkzaamheden.

Omdat de fundering op staal direct op een harde grondlaag rust, is het belangrijk dat deze laag voldoende draagkracht heeft. Bij de berekening van de fundering wordt aandacht besteed aan de afmetingen van de fundering, de hoeveelheid wapening en het gewicht dat de fundering kan dragen. Dit zorgt ervoor dat de fundering stabiel is en geen risico loopt op verzakking of andere problemen.

Kosten van fundering op staal

Fundering op staal is over het algemeen minder kostbaar dan fundering op palen. Dit komt vooral door het feit dat minder ingrijpende werkzaamheden nodig zijn en er geen heipalen of schroefpalen in de grond moeten worden geplaatst. De kosten hangen af van de grootte van de fundering, het type (plaat, poer of strookfundering) en de benodigde wapening.

De eenvoud van de uitvoering maakt fundering op staal een aantrekkelijke optie, vooral voor kleinere projecten of bijgebouwen. Echter, het is belangrijk om te controleren of de ondergrond voldoet aan de vereisten en of de fundering voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het bouwwerk te dragen.

Fundering op palen in praktijk: Toepassing en kenmerken

Fundering op palen wordt vaak gekozen in gebieden met een diepe zandlaag of een niet stabiele ondergrond, zoals veen of aangevulde grond. In deze situaties is het nodig om het gewicht van het bouwwerk dieper in de grond te overbrengen, waar de ondergrond steviger is.

De paalconstructies worden meestal gemaakt van gewapend beton, maar ook houten palen met een betonnen oplanger worden gebruikt. Oudere gebouwen kunnen ook gerealiseerd zijn met paalfunderingen zonder oplanger. De keuze voor een bepaald type paal hangt af van de draagkracht van de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de bouwmethodiek.

Bij een paalfundering worden meestal betonnen ringen gebruikt om funderingsputten te maken. Deze putten worden gevuld met beton en voorzien van wapening. Op de putten worden vervolgens gewapende betonnen balken geplaatst om de belasting van de muren door te geven naar de putten. Deze methode zorgt voor een zeer stevige fundering, maar vereist wel meer werkzaamheden en tijd.

Kosten van fundering op palen

Fundering op palen is in de regel duurder dan fundering op staal. Dit komt door de grotere hoeveelheid materiaal, de tijd die nodig is voor het plaatsen van de palen, en de constructieberekening die verplicht is. De kosten hangen af van het type paal, de diepte van de grond en de grootte van de constructie.

Ondanks de hogere kosten is fundering op palen vaak de enige haalbare oplossing in gebieden met een onstabiele ondergrond. In de dichtstbevolkte streek van Nederland – waar fundering op palen vaak nodig is – is het daarom een veelgebruikte methode.

Samenvatting

De keuze tussen fundering op staal en fundering op palen is een belangrijk besluit in het bouwproces. Beide methoden hebben hun eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de ondergrond, het gewicht van de constructie en de regelgeving. Fundering op staal is over het algemeen kostenefficiënter en geschikt voor stabilere gronden, terwijl fundering op palen veiligere optie is in zachte of diepere gronden.

Bij de keuze van de fundering is het essentieel om een constructieberekening uit te voeren en eventueel duurzame alternatieven in overweging te nemen. Dit helpt bij het bepalen van de meest geschikte funderingsmethode en zorgt voor een veilige, duurzame en kostenefficiënte bouw.

Conclusie

Fundering op staal en fundering op palen zijn beide waardevolle oplossingen, maar hun toepassing hangt af van de situatie in de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de bouwvoorschriften. Fundering op staal is vaak de eenvoudigste en goedkoperste methode, maar fundering op palen is onmisbaar in zachte of diepere gronden. Het is daarom belangrijk om vooraf een bodemonderzoek te laten uitvoeren en een constructieberekening te laten maken.

Bij aanbouwprojecten, renovaties of nieuwbouw is het essentieel om de toepassing van de funderingsmethode goed te overwegen. Dit voorkomt bouwproblemen, verzakkingen en overige schade aan het bouwwerk. Door de juiste keuze te maken, wordt zowel de veiligheid als de duurzaamheid van het bouwwerk gewaarborgd.

Bronnen

staal
pal