Fundering op staal: Toepassingen, voordelen en aandachtspunten bij gebruik van stalen palen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een fundering op staal is een veelgebruikte techniek in de Nederlandse bouw, waarbij het bouwwerk direct op een stevige grondlaag rust, zonder gebruik van diepe palen. De term verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal, maar naar een harde en draagkrachtige ondergrond, zoals gestampd zand of stevige klei. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor tal van bouwprojecten, mits de bodem de juiste eigenschappen heeft. In sommige gevallen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden, vooral in minder stevige grondlagen.

In deze artikel wordt ingegaan op de toepassing, voor- en nadelen van fundering op staal, de drie meest gebruikte vormen van deze fundering (plaatfundering, strookfundering en poerfundering), de rol van stalen palen en de aandachtspunten bij de uitvoering. Daarnaast worden de kosten, duurzaamheid en de rol van een grondexpert besproken.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal betekent dat het bouwwerk rechtstreeks op een draagkrachtige ondergrond rust, zonder gebruik van diepe palen of funderingsconstructies. Deze ondergrond wordt vaak aangeduid als "vaste grond", een term die verwijst naar een stevige en stabiele bodemlaag, zoals gestampd zand of stevige klei. De term "staal" is afkomstig uit de oude taalkundige uitdrukking en heeft dus niets te maken met het gebruik van het metaal staal in de fundering zelf.

De fundering op staal is in principe een horizontale constructie die de belasting van het bouwwerk gelijkmatig over de ondergrond verdeelt. De meest gebruikte vormen zijn betonstroken (stroken onder dragende muren), funderingsplaten (gewapende betonplaten die de belasting uitbreiden) en poeren (betonnen blokken onder kolommen of dragende muren). Deze methode is meestal geschikt in gebieden waar de bodem voldoende draagkrachtig is en de belasting van het gebouw beperkt is, zoals bij woningen, schuren en garages.

Wanneer is een fundering op staal geschikt?

Een fundering op staal is niet geschikt voor elke bouwlocatie. De keuze hangt af van de draagkracht van de ondergrond, de belasting van het gebouw, de grondwaterstand en de stabiliteit van de bodem. Volgens de bronnen is een fundering op staal de juiste keuze als:

De ondergrond voldoende draagkracht heeft, zoals bij zandgrond of stevige kleigrond.
De belasting van het gebouw beperkt is. De methode is vooral geschikt voor woningen, schuren en garages.
Geen grote grondzettingen of instabiliteiten verwacht worden. In zachte of veenachtige grondlagen is een paalfundering vaak beter.
De grondwaterstand laag genoeg is, zodat er geen sprake is van optrekkend vocht of instabiliteit in de fundering.

Een grondexpert moet altijd betrokken worden om de bodem te onderzoeken. Dit onderzoek is essentieel om te bepalen of de grond geschikt is voor een fundering op staal of dat een diepere fundering of paalfundering nodig is.

Soorten fundering op staal

Er zijn drie veelgebruikte vormen van fundering op staal. De keuze hangt af van de belasting van het gebouw, de stabiliteit van de ondergrond en de wensen van de bouwer of architect.

1. Plaatfundering

Een plaatfundering is een grote, gewapende betonplaat die onder het gehele bouwwerk wordt geplaatst. Deze plaat verdeelt de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond, wat extra stabiliteit biedt. Deze vorm is vooral geschikt voor zware constructies of bij asymmetrische belastingen. De plaat beschermt ook tegen invloeden zoals vorst, zand en grondwater. Vaak wordt er ook een vortrand aangebracht rond de plaat om deze extra te beschermen.

2. Strookfundering

Een strookfundering bestaat uit doorlopende betonstroken onder dragende muren. Deze vorm is eenvoudig uit te voeren en geschikt voor lichte tot matige belastingen. De stroken rusten op de draagkrachtige ondergrond en zorgen voor een stabiele basis voor muren en dragende constructies.

3. Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit betonnen blokken onder specifieke dragende punten, zoals kolommen of muren die extra belasting dragen. Deze vorm is geschikt voor lichte constructies en wordt vaak gebruikt in combinatie met strookfunderingen.

Voordelen van een fundering op staal

De fundering op staal biedt verschillende voordelen ten opzichte van andere funderingsmethoden:

Duurzaamheid: Een fundering op staal is vaak duurzaam en kan jarenlang functioneren zonder problemen, mits de bodem de juiste eigenschappen heeft.
Kostenefficiëntie: In vergelijking met paalfundering is deze methode vaak goedkoper, omdat minder materialen en arbeid nodig zijn.
Gelijkmatige belastingverdeling: De fundering verdeelt de belasting van het bouwwerk gelijkmatig over de ondergrond, wat extra stabiliteit biedt.
Geen heipalen nodig: Een fundering op staal maakt geen gebruik van heipalen, wat het proces sneller en eenvoudiger maakt.
Snelle uitvoering: Omdat geen palen hoeven te worden geheven, kan de fundering sneller worden gerealiseerd.

Deze voordelen maken de fundering op staal een populaire keuze voor woningen, schuren en lichte industriële constructies.

Rol van stalen palen bij fundering op staal

Hoewel een fundering op staal in principe geen gebruik maakt van heipalen, kan het in sommige gevallen voordelig zijn om stalen palen toe te voegen. Deze palen spelen een versterkende rol bij fundering op staal, vooral in zachte of inconsistentie grondlagen.

Voordelen van stalen palen

Extra draagvermogen: Stalen palen kunnen dieper in de grond worden geplaatst dan de betonnen platen of stroken. Hierdoor bieden ze extra draagvermogen en stabiliteit.
Flexibiliteit in lengte en dikte: De palen kunnen worden aangepast aan de specifieke omstandigheden van het bouwproject.
Extra stabiliteit bij zachte grondlagen: In minder stevige grondlagen of bij hogere belastingen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden.
Strategisch inzetbaar: Stalen palen kunnen strategisch worden geplaatst bij hoeken, kolommen of andere punten waar de belasting het grootst is.

Nadelen van stalen palen

Extra kosten: Het gebruik van stalen palen leidt tot extra kosten ten opzichte van een fundering op staal zonder palen.
Beperkingen in constructieontwerp: Het gebruik van palen kan beperkingen opleveren in het constructieontwerp, vooral bij lichte constructies.
Complexiteit bij installatie: Het plaatsen van stalen palen vereist meer expertise en tijd dan een klassieke fundering op staal.

Het gebruik van stalen palen is dus geen verplichte keuze, maar kan in sommige gevallen aanvullende stabiliteit bieden. De toepassing hangt af van de specifieke omstandigheden van het bouwproject en het advies van een professioneel funderingsontwerp.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Bij het uitvoeren van een fundering op staal zijn er enkele belangrijke aandachtspunten:

Grondwaterstand: De grondwaterstand moet laag genoeg zijn om instabiliteit en vochtproblemen te voorkomen.
Vorstvrijheid: De fundering moet diep genoeg liggen om te voorkomen dat vorst schade veroorzaakt. In Nederland is dit meestal 60–80 cm.
Obstakels in de bodem: Bij grondonderzoek moet worden gecontroleerd of er obstakels zoals leidingen, rotsen of oude bouwresten in de bodem zitten die de uitvoering beïnvloeden.
Grondonderzoek en funderingsberekening: Een grondexpert moet betrokken worden om de bodem te onderzoeken en een funderingsberekening uit te voeren. Dit is essentieel om te bepalen of een fundering op staal voldoende stabiliteit biedt of dat een paalfundering nodig is.
Uitzetting en inkrimping van de grond: In sommige grondtypen kan de bodem uitzetten of inkrimpen, wat schade kan veroorzaken aan de fundering. Dit moet worden meegenomen in het ontwerp.

Kosten en duurzaamheid van fundering op staal

Een fundering op staal is in de regel kostenefficiënt in vergelijking met paalfundering. Het maakt geen gebruik van heipalen, wat tijd en kosten bespaart. De kosten hangen af van de grootte van het bouwproject, de aard van de ondergrond en de gekozen funderingsvorm (plaatfundering, strookfundering of poerfundering). Een funderingsplaat is meestal duurder dan een strookfundering, maar biedt extra stabiliteit.

De duurzaamheid van een fundering op staal is afhankelijk van de kwaliteit van de uitvoering en de stabiliteit van de ondergrond. Bij correcte uitvoering en een geschikte bodem kan een fundering op staal jarenlang functioneren zonder problemen. Het is belangrijk om een professioneel ontwerp te gebruiken en een grondexpert betrokken te houden bij de voorbereiding.

Toepassing van fundering op staal in de praktijk

Een fundering op staal is in principe een project dat een ervaren klusser zelf kan uitvoeren, mits hij voldoende hulp heeft. Het vereist kennis van betonnen werk, grondonderzoek en correcte afmetingen. Het is echter aan te raden om een professional betrokken te houden bij het ontwerp en uitvoering, vooral bij grotere bouwprojecten of bij onzekere bodemomstandigheden.

De uitvoering van een fundering op staal bestaat uit een aantal stappen:

Grondonderzoek en berekening: Een grondexpert onderzoekt de bodem en berekent de nodige funderingsafmetingen.
Uitgraving en voorbereiding: De grond wordt uitgegraven en voorbereid voor het storten van de fundering.
Storten van de fundering: De betonplaat, strook of poeren worden gestort en laten drogen.
Controle en inspectie: Na het storten wordt de fundering gecontroleerd en eventueel aangepast.
Volgende stappen in de bouw: Na de fundering kan het bouwproject verder gaan met muren, vloeren en andere constructies.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouw, die geschikt is voor een breed spectrum van bouwprojecten. Het is kostenefficiënt, snel uit te voeren en biedt goede stabiliteit, mits de bodem de juiste eigenschappen heeft. In sommige gevallen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden, vooral in minder stevige grondlagen.

Het is essentieel om een grondexpert betrokken te houden bij het onderzoek en ontwerp van de fundering. Deze expert kan bepalen of een fundering op staal voldoende stabiliteit biedt of dat een paalfundering nodig is. Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan factoren zoals grondwaterstand, vorstvrijheid en eventuele obstakels in de bodem.

Een fundering op staal is dus een betrouwbare keuze voor tal van bouwprojecten, mits de bodem geschikt is en de fundering correct wordt uitgevoerd. Het biedt een goede balans tussen kostenefficiëntie, duurzaamheid en stabiliteit.

Bronnen

staal
pal