Funderingen op staal: Soorten, toepassingen en aandachtspunten bij uitvoering

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke bouwconstructie. Bij een fundering op staal wordt het gewicht van het gebouw direct op een stabiele bodemlaag overgedragen, zonder gebruik te maken van palen of diepe fundamenten. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor gebieden met een goede ondergrond, zoals zandlagen boven het drie-meterpeil. In dit artikel bespreken we de drie meest gebruikte vormen van fundering op staal – plaatfundering, strookfundering en poerfundering – en leggen we de toepassingsgebieden, voor- en nadelen, en belangrijke aandachtspunten uit. Ook wordt ingegaan op de achtergrond van de term "fundering op staal", die niet verwijst naar het gebruik van het materiaal staal, maar naar een vaste, beschikbare ondergrond.

Wat is een fundering op staal?

De term "fundering op staal" kan misleidend zijn. Het heeft namelijk niets te maken met het gebruik van het materiaal staal in de fundering zelf. De oorsprong van de term ligt in het oudhollands, waar het woord "staal" betekent "beschikbare ondergrond". Dit verwijst naar een harde, stabiele zandlaag die als basis voor de fundering kan dienen. In tegenstelling tot een paalfundering, waarbij palen in de grond worden geplant om belasting op een diepere laag over te dragen, rust een fundering op staal direct op de bovenliggende grondlaag.

Een fundering op staal wordt vaak gekozen wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft en geen complexe diepe fundering nodig is. Deze methode is economisch gunstig, aangezien het minder arbeid en materialen vereist dan andere funderingstypen. Echter, het is van groot belang dat er eerst een grondonderzoek wordt uitgevoerd om te bepalen of de bodem geschikt is voor deze vorm van fundering.

Soorten funderingen op staal

Er zijn drie veelgebruikte vormen van fundering op staal: de plaatfundering, de strookfundering en de poerfundering. Elk van deze vormen heeft zijn eigen toepassingsgebieden, voordelen en nadelen. De keuze van het juiste type fundering hangt af van factoren zoals de belasting van het gebouw, de aard van de ondergrond en de wensen van de ontwerper of opdrachtgever.

Plaatfundering

De plaatfundering is de meest directe vorm van fundering op staal. Hierbij wordt een grote, gewapende betonplaat onder het gehele bouwwerk geplaatst. Deze plaat fungeert als een massieve vloer die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt.

De plaatfundering is vooral geschikt voor zware constructies of gebouwen met een asymmetrische belasting. Door de gelijkmatige verdeling van de belasting, wordt het risico op verzakkingen verkleind. Bovendien beschermt de plaat de fundering tegen invloeden zoals vorst, zand en grondwater. Vaak wordt er een vorstrand aangebracht rond de plaat om deze extra te beschermen.

Een voordeel van deze fundering is dat het relatief eenvoudig uit te voeren is, in tegenstelling tot andere funderingstypen zoals fundering op palen, die arbeidsintensiever zijn. Echter, het nadeel van een plaatfundering is dat het risico bestaat dat een gedeelte van de plaat verzakt, terwijl de rest op zijn plek blijft. Dit kan leiden tot een schuine constructie. Om dit te voorkomen, is het van groot belang dat de krachten goed worden verdeeld over de betonnen vloer.

Strookfundering

Een strookfundering bestaat uit een reeks betonstroken die onder de muren van het gebouw worden geplaatst. Deze stroken vormen een continue band die de belasting van het gebouw op de ondergrond overdraagt. Deze methode is ideaal voor lichtere gebouwen en situaties waarin de belasting gelijkmatig verdeeld moet worden over de muren.

Een strookfundering is minder materiaalintensief dan een plaatfundering, waardoor het vaak een goedkoper alternatief is. De uitvoering is ook eenvoudiger, omdat de stroken slechts onder de muren hoeven te worden geplaatst. Echter, deze fundering is niet geschikt voor zware belastingen of voor gebouwen met een ongelijke verdeling van gewicht. Daarnaast is het belangrijk dat de ondergrond voldoende draagkracht heeft om de stroken te ondersteunen.

Een strookfundering vereist eveneens een grondonderzoek om te bepalen of de bodem geschikt is voor deze vorm van fundering. Indien de bodem onstabiel is of grondwater aanwezig is, kan een strookfundering niet worden uitgevoerd.

Poerfundering

Een poerfundering is een vierkante plaat met beperkte dwarsafmetingen die vaak onder zware kolommen of liggers wordt geplaatst. Deze fundering is vooral geschikt voor zware constructies of voor gebouwen waarbij een gelijkmatige belastingverdeling niet mogelijk is. De diktemaat van de poer is meestal groot, aangezien de belasting onder zware kolommen vrij hoog kan zijn.

De poerfundering is relatief eenvoudig uit te voeren, maar vereist wel zorgvuldige berekeningen en een uitgebreid grondonderzoek. De plaat moet namelijk voldoende sterk zijn om de belasting van de kolommen te ondersteunen. Bovendien moet er rekening worden gehouden met mogelijke verzakkingen, vooral in gebieden met een onregelmatige ondergrond.

Hoewel de poerfundering een goede oplossing is voor zware belastingen, is het minder geschikt voor lichtere constructies of voor gebouwen met een asymmetrische verdeling van gewicht. Daarom is het belangrijk dat de keuze voor deze fundering goed beargumenteerd wordt door een constructeur of bouwtechnisch deskundige.

Aandachtspunten bij de uitvoering van een fundering op staal

Het uitvoeren van een fundering op staal vereist een zorgvuldige afweging van verschillende factoren. Hieronder worden de belangrijkste aandachtspunten besproken.

Grondonderzoek

Een grondonderzoek is een essentieel onderdeel bij de uitvoering van een fundering op staal. Voordat de fundering kan worden geplaatst, moet worden bepaald of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Dit wordt gedaan via een sonderingsonderzoek, waarbij metingen worden uitgevoerd om de stabiliteit van de bodem te bepalen.

Het grondonderzoek helpt ook bij het identificeren van eventuele obstakels in de bodem, zoals rotsformaties of verontreinigingen. Daarnaast wordt gekeken naar de grondwaterstand en de vorstvrijheid van de ondergrond. Deze aspecten zijn van groot belang bij de keuze van het juiste funderingstype en de uitvoering van de fundering.

Grondwaterstand

De grondwaterstand speelt een cruciale rol bij de uitvoering van een fundering op staal. Als de grondwaterstand hoog ligt, kan dit leiden tot verzakkingen of instabiliteit van de fundering. Daarom is het belangrijk dat de fundering voldoende diep wordt geplaatst, zodat het onder de grondwaterstand ligt.

Bovendien is het noodzakelijk om een vorstrand aan te brengen rond de fundering om deze te beschermen tegen invloeden van grondwater. Een vorstrand zorgt ervoor dat de grondwaterstand niet te dicht bij de fundering komt en dat er geen waterdruk ontstaat die de fundering kan destabiliseren.

Vorstvrijheid

In regio’s waar vorst een probleem kan zijn, is het van groot belang dat de fundering voldoende diep wordt geplaatst. Dit voorkomt dat de bodem rond de fundering bevriest, wat kan leiden tot verzakkingen of scheuren in de fundering. De diepte van de fundering moet daarom minstens de vorstdiepte overschrijden, die afhankelijk van de regio kan variëren.

Toepassing van de fundering

De keuze van het juiste funderingstype hangt af van verschillende factoren, zoals de belasting van het gebouw, de aard van de ondergrond en de wensen van de ontwerper of opdrachtgever. Het is daarom belangrijk dat de keuze wordt gedaan op basis van een uitgebreide constructieberekening en een grondonderzoek.

Bij een plaatfundering is het bijvoorbeeld belangrijk dat de belasting van het gebouw gelijkmatig verdeeld wordt over de plaat. Bij een poerfundering moet er rekening worden gehouden met de dikte van de poer en de belasting die deze moet ondersteunen. Bij een strookfundering is het belangrijk dat de stroken voldoende breed zijn om de belasting van de muren te ondersteunen.

Kosten en tijdsbesparing

Een fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingstypen, zoals fundering op palen of schroeffunderingen. Dit komt doordat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn. Daarnaast is de uitvoering van een fundering op staal relatief eenvoudig en snel, wat leidt tot kostenbesparing en tijdwinst.

Echter, is het belangrijk dat de kosten niet alleen worden beoordeeld op basis van de bouwmaterialen en arbeid. Ook de langdurige sterkte en duurzaamheid van de fundering moeten worden meegenomen in de afweging. Een goed uitgevoerde fundering op staal kan namelijk jaren meegaan zonder problemen, terwijl een ongeschikte of slecht uitgevoerde fundering kan leiden tot kostbare reparaties in de toekomst.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouw, vooral in gebieden met een stabiele ondergrond. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor zowel zware als lichte constructies. De keuze van het juiste funderingstype – plaatfundering, strookfundering of poerfundering – hangt af van factoren zoals de belasting van het gebouw, de aard van de ondergrond en de wensen van de ontwerper of opdrachtgever.

Voor de uitvoering van een fundering op staal is het van groot belang dat er eerst een grondonderzoek wordt uitgevoerd om te bepalen of de bodem geschikt is. Dit onderzoek helpt bij het identificeren van eventuele obstakels in de bodem, zoals rotsformaties of verontreinigingen. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de grondwaterstand en de vorstvrijheid van de ondergrond.

Hoewel een fundering op staal relatief eenvoudig en goedkoper is dan andere funderingstypen, vereist het toch een zorgvuldige afweging van verschillende factoren. Door de juiste keuze te maken en de fundering goed uit te voeren, kan men zorgen voor een stabiel en duurzaam gebouw dat jaren meegaat zonder problemen.