Fundering op staal: principes, toepassing en aandachtspunten bij uitvoering

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke bouwconstructie. In de bouwsector wordt vaak gebruikgemaakt van de methode fundering op staal, een eenvoudige en kostenefficiënte oplossing die geschikt is voor draagkrachtige ondergronden. Deze funderingsmethode is vooral populair in gebieden met harde zandlagen, zoals het oostelijke deel van Nederland. De term "fundering op staal" verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal, maar naar een stevige en stabiele grondlaag, zoals zand of klei, die voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het gebouw te dragen.

In dit artikel bespreken we de principes van fundering op staal, het krachtenverloop, de toepassingsmogelijkheden en aandachtspunten bij uitvoering. We leggen uit wat fundering op staal precies inhoudt, wanneer deze methode de juiste keuze is en welke varianten er binnen deze categorie voorkomen. Daarnaast bespreken we de voordelen en nadelen van fundering op staal en geven we richtlijnen voor een correcte uitvoering.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, direct op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. De verbrede voet van de fundering is nodig wanneer de druk die door de muur wordt uitgeoefend groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Deze verbreding zorgt voor een groter contactoppervlak met de grond, waardoor de belasting beter wordt verdeeld en de stabiliteit van de muren wordt vergroot.

De term “fundering op staal” verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal. De oorsprong van de term ligt in de oude Germaanse en Franse talen, waarin “staal” of “estal” “vaste plaats” of “rusten op” betekent. Dit betekent letterlijk dat de fundering op een stabiele grond, zoals een harde zandlaag, rust.

Fundering op staal is een relatief eenvoudige methode, maar vereist wel zorgvuldige berekeningen en uitvoering. Het krachtenverloop moet worden overwogen om te voorkomen dat de fundering te weinig steun biedt of de ondergrond niet voldoende belasting kan dragen.

Hoe werkt een fundering op staal?

Het proces van een fundering op staal omvat meerdere stappen en vereist een zorgvuldige aanpak. De uitvoering houdt doorgaans de volgende stappen in:

1. Grondonderzoek (sonderingsonderzoek)

Voordat een fundering op staal wordt toegepast, wordt een grondonderzoek uitgevoerd om te bepalen of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Dit heet een sonderingsonderzoek. Hierbij wordt bepaald of de ondergrond voldoende draagkracht heeft om een fundering op staal te ondersteunen. Dit onderzoek is essentieel om mogelijke problemen met de ondergrond, zoals inklinking of zettingsproblemen, voor te gaan.

Het sonderingsonderzoek helpt ook bij het vaststellen van de diepte van de draagkrachtige laag en de drukdiepte. De drukdiepte is de diepte tot waar de belasting van het bouwwerk in de grond kan worden overgedragen. Deze informatie is nodig voor het ontwerp van de fundering.

2. Uitgraven van de bouwput

De bovenste, minder stabiele grondlagen worden verwijderd totdat de draagkrachtige laag is bereikt. De bouwput moet voldoende diep zijn om de funderingsplaat of strokenfundering op de juiste hoogte te plaatsen. De bodem van de bouwput moet zorgvuldig worden afgevlakt en voorbereid om eventuele ongelijkheden te voorkomen.

3. Aanbrengen van de funderingsplaat of stroken

Afhankelijk van het ontwerp wordt een funderingsplaat of strokenfundering geplaatst. Deze elementen zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting. Bij een strokenfundering wordt een doorlopende betonstrop onder dragende muren gelegd. Bij een plaatfundering wordt een gewapende betonplaat gebruikt die de belasting gelijkmatig over de ondergrond verdeelt.

De funderingsconstructie moet worden gecalculeerd op basis van de verwachte belasting van het bouwwerk en de draagkracht van de ondergrond. De dikte van de fundering, de breedte van de stroken en de wapening moeten daarom nauwkeurig worden bepaald.

4. Constructie opbouwen

Na het aanbrengen van de funderingsplaat of stroken kan de opbouw van het bouwwerk beginnen. Het is belangrijk dat de fundering goed is afgewerkt en dat de bouwput volledig is gedicht met een betonnen vloer of funderingsplaat. Dit zorgt voor een stevige basis en voorkomt infiltratie van vocht of bodemluchten.

Soorten funderingen op staal

Er zijn drie voornaamste vormen van fundering op staal: plaatfundering, strookfundering en poerfundering. Elke variant heeft zijn eigen toepassingsgebieden en is geschikt voor verschillende soorten bouwprojecten.

1. Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een gewapende betonplaat die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt. Deze methode is vooral geschikt voor zwaardere constructies en in gebieden met een ongelijk ondergrond. De plaatfundering zorgt voor een stevige basis en vermindert het risico op verzakkingen of scheuren.

De plaatfundering wordt vaak gebruikt in combinatie met een voorverwarmde vloerconstructie of als ondergrond voor een garage of schuur. De dikte van de plaat varieert afhankelijk van de belasting en de draagkracht van de ondergrond.

2. Strookfundering

Een strookfundering is een doorlopende betonstrop die onder dragende muren wordt geplaatst. Deze methode is goedkoper dan een plaatfundering en geschikt voor lichte tot middelzware constructies. De strookfundering zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de belasting over de ondergrond en helpt bij het voorkomen van verzakkingen.

De breedte van de strook moet worden bepaald op basis van de drukdiepte en de belasting van het bouwwerk. In sommige gevallen is een verbrede voet nodig om de druk van de muur te verlagen tot onder het draagvermogen van de ondergrond.

3. Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit betonnen blokken onder specifieke punten zoals kolommen. Deze methode is geschikt voor lichte constructies en in gebieden met een stabiele ondergrond. De poerfundering helpt bij het verdelen van de belasting op specifieke punten en voorkomt zettingsverschillen.

De afmetingen van de poeren moeten worden berekend op basis van de belasting van het bouwwerk en de draagkracht van de ondergrond. In sommige gevallen is een verbreedingsplaat of een extra wapening nodig om de stabiliteit van de poer te verhogen.

Wanneer is fundering op staal de juiste keuze?

Niet elke ondergrond is geschikt voor een fundering op staal. De keuze voor deze methode hangt af van verschillende factoren, waaronder de draagkracht van de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de verwachte zettingsproblemen. Hieronder geven we een overzicht van de situaties waarin fundering op staal de juiste keuze is:

De bodem is stevig genoeg – bijvoorbeeld zandgrond of stevige kleigrond.
De belasting van het gebouw is beperkt – geschikt voor woningen, schuren en garages.
Er zijn geen grote grondzettingen verwacht – in slappe klei- en veengebieden is paalfundering vaak beter.
De grondwaterstand is laag genoeg – hoge grondwaterstanden kunnen leiden tot optrekkend vocht en instabiliteit.

Fundering op staal is vaak de kostenefficiëntste oplossing in regio’s met draagkrachtige ondergronden, zoals harde zandlagen. In regio’s met weinig draagkrachtige ondergronden is een andere funderingsmethode, zoals fundering op palen, vaak geschikter.

Voordelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt een aantal voordelen ten opzichte van andere funderingstypen:

Lage kosten: Een fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingstypen, zoals heipalen of schroeffunderingen, omdat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn.
Eenvoudig uit te voeren: De methode is relatief eenvoudig en vereist geen ingewikkelde technieken of apparatuur.
Snelle uitvoering: De bouwput kan snel worden uitgegraven en de fundering direct worden aangebracht.
Goede stabiliteit: Een goed ontworpen fundering op staal biedt een stevige basis en vermindert het risico op verzakkingen of scheuren.
Kostenefficiënt voor lichte constructies: Fundering op staal is vaak de meest kostenefficiënte oplossing voor woningen, schuren en garages.

Aandachtspunten bij uitvoering

Hoewel fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte methode is, zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten bij de uitvoering:

1. Grondonderzoek

Een grondonderzoek is essentieel om te bepalen of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Dit onderzoek moet worden uitgevoerd door een kwalificerende bouwkundige of geotechnisch ingenieur. De resultaten van het onderzoek bepalen de vorm, de afmetingen en de stabiliteit van de fundering.

2. Krachtenverloop

Het krachtenverloop speelt een cruciale rol bij het bepalen van de vorm en afmetingen van de fundering. De belasting van het bouwwerk moet gelijkmatig over de ondergrond worden verdeeld om zettingsproblemen en instabiliteit te voorkomen.

3. Vorstbestendigheid

In regio’s met lage temperaturen is het belangrijk om rekening te houden met de vorstbestendigheid van de fundering. De fundering moet op een voldoende diepe laag worden geplaatst om de invloed van de vries-dooicyclus te beperken.

4. Toepassing in verschillende regio’s

De geschiktheid van fundering op staal kan variëren per regio. In zandige gebieden is de methode vaak uitstekend toepasbaar, terwijl in veen- of klei-gebieden een andere funderingsmethode vaak beter is.

Conclusie

Fundering op staal is een eenvoudige en kostenefficiënte methode die vaak wordt toegepast in regio’s met draagkrachtige ondergronden, zoals harde zandlagen. De term verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal, maar naar een stabiele en stevige grondlaag. Het krachtenverloop speelt een cruciale rol in het bepalen van de vorm en afmetingen van de fundering. Door de belasting van het bouwwerk gelijkmatig over de ondergrond te verdelen, wordt de stabiliteit van het gebouw vergroot en wordt het risico op verzakkingen en vervormingen verkleind.

Bij het toepassen van een fundering op staal zijn er verschillende aandachtspunten, zoals grondonderzoek, berekening van de fundering, vorstbestendigheid en toepassing in verschillende regio’s. In regio’s met weinig draagkrachtige ondergronden is een andere funderingsmethode, zoals fundering op palen, vaak geschikter. De keuze voor fundering op staal moet daarom altijd worden gemaakt op basis van een grondige analyse van de ondergrond en de belasting van het bouwwerk.

Bronnen

staal
ver