Fundering op staal en vloerverwarming: combinatie mogelijk en aandachtspunten

Voor eigenaren van oude woningen, zoals boerderijen uit de jaren 30, is renovatie vaak verbonden aan het verbeteren van de thermische prestaties en de constructieve stabiliteit. Een veelvoorkomende situatie is een woning met een fundering op staal, waarbij de constructie direct op een draagkrachtige bodem rust. In combinatie met de opbouw van een geisoleerde vloer met vloerverwarming, ontstaan een aantal technische vragen, zoals de verwerking van de vloerverwarming, het gebruik van nokken bij het aanleggen van een nieuwe vloer en het vermijden van koudebruggen.

In dit artikel wordt ingegaan op de technische aspecten van een fundering op staal, de toepassing van vloerverwarming in combinatie daarmee en de belangrijkste aandachtspunten bij de uitvoering. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit het bouwbedrijf en bouwtechnische normen.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal is een constructievorm waarbij de fundering direct rust op een draagkrachtige bodemlaag, zoals zand of harde klei. De term "staal" verwijst hier niet naar het bouwmateriaal staal, maar naar een stevige en stabiele grondlaag. Deze methode wordt vaak toegepast in regio’s waar de ondergrond voldoende stevig is om het gewicht van het gebouw te dragen.

De fundering bestaat meestal uit gemetselde muren of betonnen platen die op de grond rusten. Deze constructie is over het algemeen kostenefficiënt vergeleken met alternatieven zoals paalfundering, maar vereist wel een stevige grond om veilig en effectief toegepast te kunnen worden.

In de praktijk betekent dit dat de funderingsmuren of platen worden aangelegd op een diepte die vorstvrij is, meestal rond de 80 cm onder het maaiveld. De bodem wordt voorbereid, wapening wordt geplaatst en het geheel wordt volgestort met beton.

Vloerverwarming in combinatie met fundering op staal

Bij een renovatieproject, zoals het maken van een geisoleerde vloer met vloerverwarming in een oude boerderij, is het essentieel om rekening te houden met de funderingsconstructie. In de praktijk betekent dit dat de vloerverwarming vaak op een opbouwvlak boven de funderingsplaat of -muren wordt aangelegd.

Een gebruikelijke opbouw van een geisoleerde vloer met vloerverwarming in combinatie met een fundering op staal is als volgt:

1. Foliedichting: een beschermende laag om condens en vocht te voorkomen.
2. EPS (uitgeblazen koolstofpolyester) isolatie: 14 cm dik, om thermische isolatie te bieden.
3. Vloerverwarming: pijpen worden in een betonplaat of in een EPS-systeem verwerkt.
4. Betonplaat: een koudebrugvrije afwerking die de isolatie en de verwarming verwerkt.
5. Voorzetwanden: eventueel aan de randen van de vloer om de koudebrug verder te vermijden.

Een belangrijk aandachtspunt is de verwerking van de vloerverwarming. Het is raadzaam om de verwarming zo ver mogelijk door te leggen, maar niet verder dan de voorzetwanden. Dit zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en vermindert het risico op lokale onderkoeling.

Nokken en koudebruggen: aandachtspunten bij het aanleggen van een nieuwe vloer

Een constructeur kan adviseren om de nieuwe vloer via nokken aan de huidige muren te maken. Nokken zijn constructieve elementen die de vloer op een bepaalde hoogte houden ten opzichte van de muren. Dit heeft als voordeel dat de vloer niet direct op de muur rust, waardoor koudebruggen verminderd worden.

In de praktijk betekent dit dat de vloer op een afstand wordt geplaatst van de bestaande muur, bijvoorbeeld via houten of stalen nokken. Deze afstand helpt om thermische bruggen te vermijden, die anders kunnen leiden tot warmteverlies en eventueel condensvorming.

De vraag is dan of dit zonder ernstige koudebruggen kan. Uit de beschikbare informatie is duidelijk dat het vermijden van direct contact tussen de vloer en de muur een goede aanpak is. Door de vloer via nokken aan te leggen en een isolerende laag tussen de vloer en de muur te plaatsen, kan men effectief koudebruggen beperken.

Technische voorwaarden en toepassing

De toepassing van een fundering op staal vereist een aantal technische voorwaarden:

• Stevige bodem: de fundering rust direct op een draagkrachtige ondergrond. Deze moet voldoende stevig zijn om het gewicht van het gebouw te dragen.
• Vorstvrije diepte: de fundering moet worden aangelegd op een diepte waarbij de bodem niet beïnvloed wordt door vorst.
• Correcte afwerking: de funderingsmuren of platen moeten goed worden afgewerkt en eventueel gemetseld om de vloerconstructie te ondersteunen.

Bij de renovatie en de opbouw van een geisoleerde vloer met vloerverwarming is het belangrijk om rekening te houden met de constructieve eigenschappen van de fundering. Dit betekent dat de vloerconstructie niet in conflict mag komen met de bestaande fundering. Bijvoorbeeld: het verhogen van de vloer via isolatielaag en vloerplaat moet zorgvuldig worden gepland om structuurveranderingen te voorkomen.

Koudebruggen voorkomen

Koudebruggen zijn thermische verbindingen tussen binnen- en buitenlucht die leiden tot warmteverlies en mogelijk condensvorming. In de context van fundering op staal en vloerverwarming zijn er een aantal manieren om koudebruggen te voorkomen:

1. Isolerende laag: het aanbrengen van EPS of ander isolatiemateriaal tussen de vloer en de muren.
2. Nokken: het aanleggen van de vloer via houten of stalen elementen om direct contact te vermijden.
3. Voorzetwanden: het plaatsen van wanden rond de vloer om de koudebrug verder te beperken.
4. Correcte afwerking: het zorgen voor een afgewerkte rand van de vloer zodat er geen direct contact is met de fundering.

Deze maatregelen helpen om het energieverbruik te verlagen en de thermische comfort van het gebouw te verbeteren.

Voor- en nadelen van een fundering op staal

Voordelen

• Kostenefficiënt: een fundering op staal is meestal goedkoper dan een paalfundering.
• Snel uit te voeren: het aangraafwerk en het storten van beton zijn relatief eenvoudig.
• Minimaal gebruik van materialen: geen palen of ingewikkelde constructies nodig.
• Goed geschikt voor stevige ondergrond: bijvoorbeeld zand of harde klei.

Nadelen

• Inzakkingsgevaar: bij instabiele of veranderende grond kan het funderingssysteem minder betrouwbaar zijn.
• Lage flexibiliteit: de fundering is minder geschikt voor zachte of ongelijkmatige grond.
• Beperkte toepassing: alleen geschikt op locaties met draagkrachtige bodem.

Het gebruik van een fundering op staal vereist dus een grondige grondsonderzoek om te bepalen of de bodem geschikt is voor dit type fundering. Bij een oude woning met een fundering op staal, zoals een boerderij uit de jaren 30, is het belangrijk om te controleren of de bodem nog stevig genoeg is.

Vloerverwarming en thermische isolatie

Een geisoleerde vloer met vloerverwarming is een uitstekende manier om de thermische comfort van een woning te verbeteren. In combinatie met een fundering op staal zijn er een aantal aandachtspunten:

• Locatie van de verwarming: de verwarming moet zo ver mogelijk worden doorgelegd, maar niet verder dan de voorzetwanden.
• Thermische isolatie: het aanbrengen van EPS of ander isolatiemateriaal is essentieel om warmteverlies te beperken.
• Koudebruggen: de vloer moet zorgvuldig worden aangelegd om koudebruggen te vermijden.
• Correcte afwerking: de vloerconstructie moet afgewerkt zijn en geen direct contact hebben met de fundering.

Deze maatregelen helpen om het energieverbruik te verlagen en de thermische comfort van het gebouw te verbeteren.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, met name in regio’s waar de draagkrachtige ondergrond niet te diep ligt. Deze methode is kostenefficiënt en snel uit te voeren, maar vereist wel een stevige grond om veilig en effectief toegepast te kunnen worden. In combinatie met een geisoleerde vloer met vloerverwarming zijn er een aantal aandachtspunten, zoals het gebruik van nokken, het vermijden van koudebruggen en het correcte aanleggen van de verwarming. Door deze aandachtspunten te volgen, is het mogelijk om een thermisch comfortabele en duurzame vloerconstructie te realiseren die goed aansluit op de bestaande fundering.

Bronnen

1. Klusidee Forum: Twee vloervragen – wat zijn nokken – hoe ver vloerverwarming doorleggen
2. Wikipedia: Fundering op staal
3. Isolatie.net: Staal fundering
4. Demargaretha Blog: Fundering op staal – uitleg, toepassing en technische voorwaarden
5. Quattro-expertise: Fundering op staal – verwarring en risicos
6. Sleiderink: Bouwmaterialen – fundering op staal