Fundering op vaste grond: keuzes, methoden en voorwaarden voor een stabiele basis

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een fundering is het fundament van ieder bouwproject. Het zorgt ervoor dat de belasting van het gebouw veilig overgebracht wordt op de ondergrond, voorkomend dat het gebouw instort of zakt. Bij het aanleggen van een fundering is de kwaliteit van de ondergrond van groot belang. Wanneer de ondergrond voldoende draagkracht bezit, kan men kiezen voor een fundering op vaste grond. Echter, wanneer de ondergrond zacht of ongeschikt is, zoals bij kleigrond, is een andere aanpak nodig, zoals fundering op palen. In dit artikel bespreken we de principes van fundering op vaste grond, de voorwaarden die hiervoor nodig zijn, de verschillende methoden en de situaties waarin deze toepassing heeft. Verder wordt ingegaan op de praktische kant van het kiezen van de juiste fundering, inclusief de invloed van grondwater, vorstvrije diepte en grondverbetering.

Inleiding

De fundering van een gebouw is essentieel voor de stabiliteit en levensduur van de constructie. Het doel van een fundering is om de belasting van het gebouw over te brengen op een draagkrachtige ondergrond. In de praktijk zijn er twee hoofdmethoden: fundering op vaste grond (of fundering op staal) en fundering op palen. De keuze tussen deze methoden hangt af van verschillende factoren, zoals de type grond, de belasting van het gebouw, de diepte van de draagkrachtige laag en de aanwezigheid van grondwater. In dit artikel geven we een overzicht van de voorwaarden voor fundering op vaste grond, de methoden en technieken die hierbij gebruikt worden, en wanneer deze methode geschikt is. Verder wordt ingegaan op de voor- en nadelen van deze funderingstekniken in vergelijking met andere methoden, zoals fundering op palen.

Fundering op vaste grond: wat is dat?

Een fundering op vaste grond, ook wel fundering op staal genoemd, is een methode waarbij het gebouw direct op een draagkrachtige ondergrond rust, zonder gebruik te maken van palen of andere diepgaande constructies. Deze methode is geschikt wanneer de vaste grondlaag (zoals zand of klei met voldoende draagkracht) zich vlak onder het maaiveld bevindt. In dat geval kan men de fundering direct op die draagkrachtige laag aanbrengen, meestal in de vorm van een verbreedde voet of strokenfundering. Deze methode is economisch aantrekkelijk, aangezien minder materialen en arbeid nodig zijn in vergelijking met fundering op palen.

Een belangrijk voordeel van een fundering op vaste grond is dat de constructie direct op een stevige basis rust, wat bijdraagt aan de stabiliteit van het gebouw. Deze methode is vaak toegepast in regio’s waar de ondergrond voldoende draagkracht heeft en geen diepe palen nodig zijn. In Nederland, bijvoorbeeld, wordt deze methode vaak gebruikt in regio’s met zandgronden, waar de vaste laag dicht onder het maaiveld ligt.

Een fundering op vaste grond kan uitgevoerd worden in de vorm van een strokenfundering of een funderingsplaat. Een strokenfundering is een verbreedde voet die onder de dragende muren of pilaren wordt aangebracht. Een funderingsplaat is een betonnen plaat die over het hele bouwvlak wordt aangebracht, wat vooral geschikt is voor lichte constructies of bij zachte grond.

Voorwaarden voor fundering op vaste grond

Voordat men kan besluiten om een fundering op vaste grond aan te brengen, moet men eerst bepalen of de ondergrond daar geschikt voor is. De ondergrond moet voldoen aan een aantal voorwaarden om als draagkrachtig te worden beschouwd. Deze voorwaarden zijn onder andere:

Draagkracht van de ondergrond: De ondergrond moet voldoende draagkracht bezitten om het gewicht van het gebouw te dragen. Dit wordt meestal bepaald met een sondering of door middel van geotechnische onderzoeken. Als de ondergrond niet voldoet aan deze eisen, kan men overwegen om de grond te verbeteren door afgraving en opvulling met zand of door verdichting van de zandlagen.
Diepte van de vaste grondlaag: De vaste grondlaag moet zich niet te diep onder het maaiveld bevinden. Als de vaste laag te ver onder het maaiveld ligt, is fundering op palen meestal de betere keuze. De diepte van de fundering moet bovendien onder de vorstvrije diepte liggen, om te voorkomen dat de grond rond de fundering opzwelt bij vorst. In Nederland is de vorstvrije diepte meestal tussen de 60 en 80 cm.
Grondwater: Als de grondwaterstand hoog is, kan dit problemen geven bij een fundering op vaste grond. In zulke gevallen is het verstandig om extra maatregelen te nemen, zoals het aanbrengen van een waterdichte laag of het uitgraven van de fundering tot onder de grondwaterstand. In extreme gevallen kan ook overwogen worden om fundering op palen toe te passen.
Grondverbetering: In sommige gevallen kan de ondergrond worden verbeterd om een fundering op vaste grond mogelijk te maken. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door slechte grond te vervangen met zand of door de zandlagen te verdichten. Deze maatregelen kunnen de draagkracht van de ondergrond verhogen en een geschikte basis creëren voor de fundering.

Methoden voor fundering op vaste grond

Er zijn verschillende methoden beschikbaar voor het aanbrengen van een fundering op vaste grond. De keuze van de methode hangt af van de specifieke omstandigheden van het bouwproject en de kenmerken van de ondergrond. De belangrijkste methoden zijn:

Strokenfundering

Een strokenfundering is een verbreedde voet die onder de dragende muren of pilaren wordt aangebracht. Deze methode is geschikt voor zowel zware als lichte constructies en wordt vaak gebruikt bij woningbouwprojecten. De strokenfundering wordt meestal gemaakt van gewapend beton en is ontworpen om de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond te verdelen. Dit voorkomt zakkingsverschillen en zorgt voor een stabiele basis.

Funderingsplaat

Een funderingsplaat is een betonnen plaat die over het hele bouwvlak wordt aangebracht. Deze methode is vooral geschikt voor lichte constructies of wanneer de ondergrond niet homogeen is. De funderingsplaat biedt een gelijkmatige drukverdeling en voorkomt het optreden van zakkingsverschillen. Deze methode is ook geschikt bij zachte grond, waarbij de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld.

Grondverbetering

In gevallen waarin de ondergrond niet voldoet aan de eisen voor een fundering op vaste grond, kan men overwegen om de grond te verbeteren. Dit kan gedaan worden door slechte grond te vervangen met zand of door de zandlagen te verdichten. Deze maatregelen kunnen de draagkracht van de ondergrond verhogen en een geschikte basis creëren voor de fundering. Grondverbetering is een kostenefficiënte methode die vaak wordt gebruikt in regio’s met zachte grond.

Fundering op vaste grond versus fundering op palen

Hoewel fundering op vaste grond een economisch aantrekkelijke methode is, is het niet altijd de beste keuze. In sommige gevallen is fundering op palen een betere optie. Hieronder geven we een overzicht van de voor- en nadelen van beide methoden:

Fundering op vaste grond

Voordelen:

Kostenefficiënt: Fundering op vaste grond vereist minder materialen en arbeid in vergelijking met fundering op palen. Dit maakt het een economisch aantrekkelijke optie voor bouwprojecten waar de ondergrond voldoet aan de eisen.
Snelheid: De aanleg van een fundering op vaste grond is meestal sneller dan fundering op palen, omdat er geen palen hoeven te worden ingeheien of ingetrild.
Stabiliteit: Een fundering op vaste grond biedt een stabiele basis, zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft.

Nadelen:

Beperkte toepassing: Deze methode is enkel geschikt wanneer de ondergrond voldoet aan de eisen, zoals een vaste grondlaag dicht onder het maaiveld. In gevallen waarin de ondergrond zacht of ongeschikt is, is fundering op palen een betere keuze.
Grondwaterproblemen: Als de grondwaterstand hoog is, kan dit problemen geven bij een fundering op vaste grond. In dergelijke gevallen zijn extra maatregelen nodig om waterproblemen te voorkomen.

Fundering op palen

Voordelen:

Toepasbaar in diverse situaties: Fundering op palen is geschikt voor zowel zachte als harde grond. Deze methode is vooral nuttig wanneer de vaste grondlaag zich ver onder het maaiveld bevindt.
Sterke draagkracht: Palen kunnen zowel wrijving met de omliggende grond als draagkracht via de paalpunt en positieve kleef bieden. Dit maakt ze geschikt voor zware constructies.
Voorkeur bij hoge grondwaterstand: Fundering op palen is vaak de betere keuze in regio’s met een hoge grondwaterstand, omdat de palen dieper kunnen worden ingebracht en extra stabiliteit bieden.

Nadelen:

Hoogere kosten: Fundering op palen vereist meerdere materialen en arbeid, wat de kosten van het bouwproject aanzienlijk kan opdrijven.
Langere bouwtijd: De aanleg van een fundering op palen is meestal tijdrovender dan fundering op vaste grond, omdat palen hoeven te worden ingeheien of ingetrild.
Moeilijker onderhoud: Fundering op palen vereist soms extra onderhoud, vooral in regio’s met een hoge grondwaterstand of zachte grond.

Invloed van grondsoort op funderingsdiepte

De keuze van de funderingsdiepte hangt af van verschillende factoren, zoals de grondsoort, de belasting van het gebouw en de aanwezigheid van grondwater. In het algemeen wordt de funderingsdiepte bepaald door de vorstvrije diepte, de draagkracht van de ondergrond en de stabiliteit van de constructie. In Nederland en België wordt de funderingsdiepte meestal bepaald op een minimum van 60 tot 100 cm onder maaiveld, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het bouwproject.

In regio’s met een hoge grondwaterstand of zachte grond is het vaak noodzakelijk om de fundering dieper uit te graven. Dit zorgt ervoor dat de fundering op een stevige ondergrond rust en extra stabiliteit biedt. In zulke gevallen kan ook overwogen worden om grondverbetering toe te passen, zoals het vervangen van slechte grond met zand of het verdichten van zandlagen.

Voorbeelden van praktische toepassing

Een typisch voorbeeld van fundering op vaste grond is het aanbrengen van een strokenfundering bij een woningbouwproject. In dit geval wordt een verbreedde betonnen voet aangebracht onder de dragende muren, die op een vaste zandlaag rust. Deze methode is economisch aantrekkelijk en biedt een stabiele basis voor de constructie. Een andere toepassing is de aanleg van een funderingsplaat bij een lichte constructie, zoals een tuinhuis of een aanbouw. Deze methode is geschikt voor zachte grond en biedt een gelijkmatige drukverdeling.

In regio’s met zachte grond of een hoge grondwaterstand kan men overwegen om grondverbetering toe te passen. Een voorbeeld hiervan is het vervangen van slechte grond met zand of het verdichten van zandlagen. Deze maatregelen kunnen de draagkracht van de ondergrond verhogen en een geschikte basis creëren voor de fundering.

Samenvatting

De keuze van de juiste fundering is van groot belang voor de stabiliteit en levensduur van een bouwproject. Fundering op vaste grond is een economisch aantrekkelijke methode die geschikt is wanneer de ondergrond voldoet aan de eisen, zoals een vaste grondlaag dicht onder het maaiveld. Deze methode biedt een stabiele basis en is vaak toegepast in regio’s met zandgronden. Echter, in gevallen waarin de ondergrond zacht of ongeschikt is, is fundering op palen een betere keuze. De keuze van de methode hangt af van verschillende factoren, zoals de type grond, de belasting van het gebouw en de aanwezigheid van grondwater. Het is daarom belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en eventuele grondverbetering te overwegen om een geschikte basis te creëren voor de fundering.

Conclusie

Fundering op vaste grond is een veelgebruikte methode die geschikt is wanneer de ondergrond voldoet aan de eisen voor draagkracht en stabiliteit. Deze methode biedt een economische en snel uit te voeren oplossing voor bouwprojecten, vooral in regio’s met zandgronden. Echter, in gevallen waarin de ondergrond zacht of ongeschikt is, is fundering op palen een betere keuze. Het is daarom belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en eventuele grondverbetering te overwegen. Door de juiste fundering aan te brengen, zorgt men ervoor dat het gebouw stabiel en duurzaam is. Een fundering is immers de basis van ieder bouwproject en bepaalt in belangrijke mate de levensduur en prestaties van de constructie.

Bronnen

grond
vast