Funderingssensoren: Monitoring en preventie van schade aan huizen

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Inleiding

De fundering van een woning is een van de belangrijkste bouwkundige elementen die ervoor zorgen dat een huis stabiel en veilig blijft. In regio’s waar de bodem gevoelig is voor veranderingen, zoals veen- en kleigronden, kan de fundering onderhevig zijn aan slijtage, rotting of vervorming. In het licht van veranderende klimaatomstandigheden en de toegenomen droogteperiodes in Nederland, worden funderingsproblemen steeds vaker waargenomen. Hierdoor is het gebruik van sensoren om de stabiliteit van huizen te monitoren, een steeds relevantere technologie geworden.

In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van funderingssensoren, de redenen voor hun gebruik, de technologie achter het meten en de implicaties voor eigenaren en gemeenten. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en adviezen uit experts, wordt een duidelijk beeld getrokken van hoe funderingssensoren bijdragen aan het beheersen van risico’s en het voorkomen van onnodige schade.

Waarom funderingssensoren gebruiken?

1. Funderingsproblemen en hun oorzaken

Funderingsproblemen kunnen op verschillende manieren ontstaan. Een van de hoofdoorzaken is de verdroging van de bodem. In gebieden met veen- of kleigronden kan de bodem inklinken of zinken bij gebrek aan voldoende grondwater. Dit heeft als gevolg dat de fundering van een woning mogelijk niet meer goed op de bodem rust, wat leidt tot scheefstand, scheuren en in extreme gevallen zelfs tot instabiliteit van het gehele bouwwerk.

In het Kleiwegkwartier in Rotterdam, bijvoorbeeld, zijn woningen uitgerust met sensoren om de stabiliteit in de gaten te houden. Dit gebied is bekend om regelmatig optredende funderingsproblemen, veroorzaakt door de samenstelling van de bodem. De palen die gebruikt zijn bij de fundering rusten op zandlagen, maar de bovenliggende klei- en veenlagen zijn kwetsbaar voor verdroging. Hierdoor kan paalrot optreden en de bodem verzwakt, wat uiteindelijk tot zetting en scheefstand kan leiden.

2. De rol van sensoren

Sensoren die geïnstalleerd zijn op of bij een woning, meten continu de beweging van de constructie. Ze registreren of een huis zich verplaatst, of scheef staat en of er sprake is van verzakking. Dit soort informatie is essentieel om funderingsproblemen op vroegtijdig te detecteren en te beoordelen of maatregelen nodig zijn.

In de praktijk zorgen deze sensoren ervoor dat zowel gemeenten als woningeigenaren op de hoogte worden gehouden van eventuele risico’s. In het Kleiwegkwartier, zoals beschreven in de bron, worden woningen gecontroleerd via sensoren die gegevens aanleveren over de staat van het bouwwerk. Deze data wordt gebruikt om bepalen of er interventies nodig zijn, bijvoorbeeld bij een dalende grondwaterstand of verhoogde slijtage van palen.

Funderingscontrole: een essentieel bouwkundig onderzoek

1. Funderingsonderzoek in de praktijk

Funderingscontrole is een essentieel onderdeel van het beheer van een woning, vooral in oudere huizen of huizen die in risicogebieden staan. Een eerste stap in dit proces is het uitvoeren van een funderingsonderzoek. Dit onderzoek kan op verschillende niveaus uitgevoerd worden, afhankelijk van de aard van de vragen die gesteld worden.

Bij een Fase 0 onderzoek wordt een snelle en kostenefficiënte inschatting gedaan met behulp van deskresearch en visuele inspectie. Dit onderzoek is bedoeld om eventuele risico’s te identificeren. Een voordeel van dit type onderzoek is dat het relatief goedkoop is en geen ingrijpende maatregelen zoals graven vereist. Echter, het biedt geen volledig uitsluitsel over de technische toestand van de fundering.

Bij een Fase 1 onderzoek wordt de inspectie dieper ingegaan. De bouwhistorie van het huis wordt onderzocht, en metingen worden uitgevoerd om te bepalen of er sprake is van scheefstand of zetting. Dit onderzoek is nuttig om een duidelijker beeld te krijgen van de fundering en eventuele maatregelen te plannen.

2. Funderingscontrole en verbouwingen

Wanneer een woning wordt verbouwd of uitgebouwd, is het essentieel om de impact op de fundering te berekenen. Een constructeur of bouwtechnisch adviseur moet bepalen of de bestaande fundering het extra gewicht van de uitbreiding kan dragen. In sommige gevallen is versterking van de fundering of zelfs het uitvoeren van een nieuwe fundering noodzakelijk. Dit is niet alleen verstandig vanuit bouwkundig oogpunt, maar vaak ook verplicht om een bouwvergunning te verkrijgen.

Wanneer verbouwingen niet voorzichtig worden gepland, kunnen er ernstige problemen ontstaan, zoals scheuren in muren, verzakkingen in nieuwe delen van het huis of problemen bij de verkoop. Daarom is het verstandig om altijd een funderingsberekening te laten uitvoeren voordat men aan een grote verbouwing begint.

Funderingsproblemen en risicogebieden

1. Hoe herken je funderingsproblemen?

Er zijn een aantal duidelijke tekenen die wijzen op funderingsproblemen. Deze signalen zijn vaak zichtbaar en kunnen door eigenaren herkend worden. Enkele van de belangrijkste kenmerken zijn:

Verzakking en scheefstand: Dit is vaak het meest opvallende teken en treedt vooral op bij huizen met houten funderingspalen of in veengebieden. In dergelijke gebieden is het vaak zo dat meerdere woningen gelijktijdig funderingsproblemen ervaren.
Scheuren in de buitengevel: Bij funderingsproblemen zijn de scheuren vaak breder dan normale haarscheurtjes. Ze ontstaan doordat de druk op de constructie en de muren toeneemt.
Breedere scheuren in binnenmuren en vloeren: Deze scheuren ontstaan door het feit dat de fundering mogelijk gedeeltelijk verzakt en de muren dan minder steun krijgen.

Als deze tekens worden waargenomen, is het verstandig om een funderingsonderzoek in te richten. Dit kan helpen om de oorzaak van de problemen te achterhalen en eventueel remediatie- of preventiemaatregelen te nemen.

2. Risicogebieden in Nederland

In Nederland zijn er verschillende regio’s die bekend staan om hun kwetsbare bodemstructuur. De Randstad, bijvoorbeeld, is een gebied waar veel woningen zijn gebouwd op veen- of kleigronden, waardoor de bodem gevoelig is voor veranderingen. In het Rijnmondgebied rusten de palen van vele huizen op zandlagen, maar de bovenliggende klei- en veenlagen zijn kwetsbaar voor verdroging.

In deze regio’s is het gebruik van funderingssensoren een logische maatregel om eventuele risico’s te monitoren. Zoals beschreven in de bron, is het Kleiwegkwartier in Rotterdam een hotspot van funderingsproblemen. De gemeente Rotterdam en het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek voeren hier permanent onderzoek uit met behulp van sensoren om funderingsproblemen op vroegtijdig te detecteren.

De toekomst van funderingscontrole

1. Technologie en bouwinnovatie

De toepassing van sensoren in de bouwsector is slechts een van de vele innovaties die ontstaan om bouwproblemen op te lossen. Naast funderingssensoren worden ook andere technologieën ingezet, zoals real-time monitoring-systemen en geotechnische modellen die helpen bij het voorspellen van mogelijke funderingsproblemen. Deze technologieën bieden voordelen in termen van efficiëntie, veiligheid en duurzaamheid.

Een voorbeeld van een innovatieve oplossing is de zogenaamde "optopambities", waarbij woningen worden uitgebouwd op bestaande gevels of daken. Dit concept biedt een manier om extra woningen te creëren zonder extra grond te gebruiken. Echter, het optoppen van gebouwen vraagt om een grondige funderingscontrole om te zorgen dat de toegevoegde belasting op de fundering binnen veilige grenzen blijft.

De provincie Gelderland, bijvoorbeeld, heeft een speciaal optopteam ingesteld om duizenden woningen bij te bouwen. Door op te toppen verwacht de provincie de komende vijf jaar 12.000 extra huur- en koopwoningen te kunnen realiseren. Hierbij is het gebruik van moderne technologieën en grondige funderingscontrole essentieel om het bouwproces veilig en duurzaam te maken.

2. Verantwoordelijkheid en samenwerking

Bij de uitvoering van funderingscontrole en sensoren is het van groot belang dat de verantwoordelijkheid duidelijk is. Niet alleen de projectontwikkelaars en gemeenten, maar ook de verenigingen van eigenaren en bouwers dragen een verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de toegevoegde belasting op de fundering binnen veilige grenzen blijft. Dit betekent dat samenwerking tussen alle betrokken partijen essentieel is om risico’s te beheersen en veilige woningen te garanderen.

Preventie en regelmatige controle

1. Preventieve maatregelen

Om funderingsproblemen zoveel mogelijk te voorkomen, zijn er een aantal praktische maatregelen die eigenaren kunnen nemen. Deze maatregelen zijn vooral relevant in risicogebieden of bij oude woningen:

Regelmatige controle van regenwaterafvoer: Zorg ervoor dat dakgoten en regenpijpen goed functioneren. Een vloeiende regenwaterafvoer helpt om de grondwaterstand rondom de fundering te behouden.
Beplanting in de buurt van het huis verminderen: Vermijd het aanplanten van grote bomen in de directe omgeving van het huis. De wortels van deze bomen kunnen vocht uit de bodem halen, wat kan leiden tot inklinking.
Verbouwingen voorzichtig plannen: Laat altijd een funderingsberekening uitvoeren voor grote verbouwingen of uitbreidingen. Dit is niet alleen verstandig, maar vaak ook verplicht voor het verkrijgen van een bouwvergunning.

2. Regelmattige inspecties

Naast preventieve maatregelen is het ook verstandig om regelmatig inspecties te laten uitvoeren. Eigenaren van woningen die ouder zijn dan 1970 of die in risicogebieden staan, moeten zich bewust zijn van de kwetsbaarheid van hun fundering. Het is aanbevolen om de fundering elke 5 jaar door een professional te laten inspecteren, vooral na periodes van extreme droogte of regenval.

Bij deze inspecties wordt gekeken naar eventuele scheuren, scheefstand of verzakkingen. Ook wordt de grondwaterstand beoordeeld, wat van groot belang is bij houten funderingspalen. Door regelmatig inspecties te laten uitvoeren, kunnen funderingsproblemen op vroegtijdig worden herkend en beheerst.

Conclusie

Funderingssensoren zijn een krachtige hulpmiddel om funderingsproblemen op vroegtijdig te detecteren en te beheersen. In regio’s met kwetsbare bodemstructuren, zoals veen- en kleigronden, is deze technologie essentieel om schade aan huizen en hun funderingen te voorkomen. De sensoren leveren continu gegevens over de stabiliteit van een woning, waardoor gemeenten en eigenaren op de hoogte worden gehouden van eventuele risico’s.

Bij het beheersen van funderingsproblemen is het ook belangrijk om funderingsonderzoek in te richten, vooral bij de aankoop van een woning of bij plannen voor verbouwingen. Door een funderingsberekening te laten uitvoeren, kunnen eigenaren ervoor zorgen dat hun woning veilig en stabiel blijft.

Bovendien zijn preventieve maatregelen en regelmatige inspecties van groot belang om funderingsproblemen zoveel mogelijk te voorkomen. Door samen te werken met experts, gemeenten en technologie, kan Nederland zich aanpassen aan de veranderende klimaatomstandigheden en duurzaam bouwen op een veilige manier.