Risicogebieden en oplossingen voor funderingsproblemen bij huizen

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen zijn een groeiend probleem in Nederland, vooral in regio’s met zettingsgevoelige grondsoorten. Het is essentieel dat huiseigenaren bewust zijn van de signalen die op een funderingsprobleem kunnen wijzen, maar ook van de oorzaken en mogelijke oplossingen. In dit artikel wordt ingegaan op de meest voorkomende funderingsproblemen, de risicogebieden in Nederland, de invloed van klimaatverandering, en de manieren waarop funderingsproblemen herkend en verholpen kunnen worden. Aan de hand van informatie van betrouwbare bronnen zoals Sweco, Duurzaam Vlaanderen, en het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), wordt een overzicht gegeven van de huidige situatie en mogelijke maatregelen.

Wat zijn funderingsproblemen?

Een fundering is de basis van ieder bouwwerk. Ze moet het gewicht van het gebouw opnemen en het verspreiden over de ondergrond. Funderingsproblemen treden op wanneer de fundering niet goed functioneert, waardoor het gebouw kan verzakken of scheefstaan. Dit kan leiden tot scheuren in muren, vloeren en plafonds, klemmende deuren en ramen, en in extreme gevallen tot het onveilig worden van het huis.

Er zijn twee hoofdtype funderingen: paalfundering en fundering op staal. De keuze voor een bepaald type fundering hangt af van de ondergrond, de belasting en de bouwtechniek die gebruikt werd bij de aanleg van het huis.

Paalfundering wordt vaak gebruikt in gebieden met zwakke bodems, zoals veen of klei. De palen dringen diep in de grond en steunen het gebouw op steviger lagen.
Fundering op staal betekent in de praktijk dat er geen staal wordt gebruikt, maar dat er massieve betonnen platen of stroken worden aangelegd die rechtstreeks op de grond liggen. Deze methode is geschikt voor stabieler grondsoorten zoals zand.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen ontwikkelen zich vaak langzaam en kunnen moeilijk herkend worden in de vroege stadia. Toch zijn er een aantal duidelijke tekenen waaraan je funderingsproblemen kunt herkennen. Deze signalen zijn vaak visueel zichtbaar of kunnen gemerkt worden bij het gebruik van het huis.

1. Scheuren in muren, vloeren en plafonds

Scheuren zijn een van de meest duidelijke aanduidingen van funderingsproblemen. Vooral schuine of diagonale scheuren die groter worden door de tijd zijn te zien als een waarschuwing. Deze scheuren ontstaan als gevolg van een ongelijkmatige verzakking van de fundering. Ondanks dat scheuren niet altijd op funderingsproblemen wijzen, is het verstandig om ze professioneel te laten onderzoeken, vooral wanneer ze zich snel of op meerdere locaties voordoen.

2. Klemmende deuren en ramen

Wanneer deuren en ramen plotseling moeilijk sluiten of open gaan, kan dit wijzen op een verschuiving in de fundering. Door het verzakken van het gebouw kan de vorm van de muren en vloeren veranderen, waardoor de openingen die ooit strak sluiten, nu niet meer goed passen. Dit verschijnsel is vaak aan te merken in oudere woningen of in huizen die op zettingsgevoelige grond zijn gebouwd.

3. Onregelmatige vloeren

Een vloer die onregelmatig ligt of die duidelijk wegzakt in bepaalde delen van het huis, is een duidelijk teken dat er iets mis is met de fundering. Deze verzakking kan ervoor zorgen dat meubels kantelen, tapijten ritselen of dat bepaalde deuren last hebben bij het sluiten.

4. Scheve muren of schoorstenen

Wanneer muren of schoorstenen scheef staan of als het ware naar één kant hellen, is dit een ernstig teken dat de fundering verzwakt is. In extreme gevallen kan dit leiden tot het instorten van delen van het huis.

5. Water in de kelder

Als er water in de kelder komt, kan dit wijzen op problemen met de fundering. Dit kan het gevolg zijn van een hoge grondwaterstand of van beschadigingen aan de fundering die ervoor zorgen dat water het gebouw binnenkomt. In sommige gevallen kan het ook wijzen op bodemdaling of andere grondverplaatsingen.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen door verschillende factoren ontstaan. De meest voorkomende oorzaken zijn veranderingen in de grond, slecht aangebrachte funderingen bij de bouw, en natuurrampen.

1. Veranderingen in de grond

De ondergrond kan veranderen door verschillende processen. Dit kan het gevolg zijn van bodemdaling of -rijzing, veranderingen in de grondwaterstand of de aanleg van nieuwe infrastructuur. Bijvoorbeeld, het aanleggen van nieuwe wegen of het afvoeren van grond kan leiden tot veranderingen in de drukverdeling van de bodem, wat op termijn funderingsproblemen kan veroorzaken.

Een andere oorzaak is de droogte. In de zomerperiodes met extreem weinig regen kan de grondwaterstand aanzienlijk dalen. In combinatie met zettingsgevoelige grondsoorten zoals veen of klei, kan dit leiden tot bodemverzakking. In de afgelopen jaren zijn er tal van meldingen geweest van huizen die op zulke grondsoorten zijn gebouwd, die last hebben van scheuren en verzakkingen.

2. Slecht aangebrachte fundering

Een slecht aangebrachte fundering tijdens de bouw kan in de loop van de jaren leiden tot funderingsproblemen. Dit kan het geval zijn bij huizen die zijn gebouwd met onvoldoende stabiliteit, bijvoorbeeld door het gebruik van te weinig paalafstand of het afwijken van de standaard bouwnormen. In zulke gevallen is het vaak moeilijk om de schade te herstellen zonder een complete renovatie van de fundering.

3. Natuurrampen

Aardbevingen, overstromingen en andere extreme weersomstandigheden kunnen ook funderingsproblemen veroorzaken. Aardbevingen kunnen leiden tot verplaatsing van de bodem, wat het funderingssysteem kan verstoren. Overstromingen kunnen leiden tot bodemverzwakking, vooral in regio’s met zettingsgevoelige grondsoorten.

Risicogebieden in Nederland

In Nederland zijn er bepaalde gebieden die meer vatbaar zijn voor funderingsproblemen. Deze gebieden zijn meestal gekenmerkt door zettingsgevoelige grondsoorten zoals veen, klei of zanderige grondlagen die onderhevig zijn aan bodemdaling.

1. Randstadgebieden

Regio’s zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag vallen onder de Randstad, waar funderingsproblemen steeds vaker voorkomen. Deze steden zijn gebouwd op slappe grondsoorten en zijn bovendien gevoelig voor klimaatverandering. De hoge grondwaterstand in deze regio’s maakt het risico op verzakking groter, vooral in periodes met extreem weinig regen of droogte.

2. Noordelijke en oostelijke regio’s

In het noorden en oosten van Nederland zijn veel huizen gebouwd op veengebieden. Deze grondsoorten zijn zeer zettingsgevoelig, wat betekent dat ze in de loop van de tijd inkrimpen en dalen. Huizen die op houten palen zijn gebouwd in deze regio’s lopen een groter risico op rotte funderingen, vooral wanneer deze palen droog komen te staan door veranderingen in de grondwaterstand.

3. Rivierengebieden en zeekleigebieden

Rivierengebieden zoals de regio’s langs de Rijn en Maas zijn ook bekend om hun zettingsgevoelige grond. Veel huizen in deze regio’s zijn gebouwd op houten palen, die in droge jaren minder goed kunnen functioneren. Bovendien kunnen veranderingen in de rivierstand de grondwaterstand beïnvloeden, wat extra risico’s met zich meebrengt.

Invloed van klimaatverandering

Een belangrijke factor in de toename van funderingsproblemen is klimaatverandering. De afgelopen jaren zijn er meer droge zomers geweest, waarbij de grondwaterstand extreem laag is. Dit heeft geleid tot meer bodemdaling in zettingsgevoelige gebieden, wat op zijn beurt funderingsproblemen veroorzaakt. In combinatie met de verwachte toename van extreme weersomstandigheden, zoals droogte en hevige regenperiodes, is de kans op funderingsproblemen in de toekomst alleen maar groter.

Huisvestingen die zijn gebouwd op houten palen zijn vooral gevoelig voor deze ontwikkelingen. Wanneer deze palen droog komen te staan, kunnen ze gaan rotten. Dit is een proces dat jaren kan duren, maar uiteindelijk kan leiden tot een volledige instorting van de fundering.

Oplossingen en maatregelen

Wanneer funderingsproblemen zich voordoen, is het belangrijk om deze tijdig te herkennen en passende maatregelen te nemen. Er zijn verschillende opties voor funderingsherstel, afhankelijk van de oorzaak en ernst van de schade.

1. Funderingsonderzoek

Als er vermoedens zijn van funderingsproblemen, is het verstandig om een funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Dit onderzoek kan door een bouw- en woningtoezichthouder of een aannemer worden uitgevoerd. Het onderzoek bestaat uit metingen en inspecties om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van funderingsproblemen en welke maatregelen nodig zijn.

2. Funderingsherstel

Als funderingsproblemen zijn aangetoond, kan funderingsherstel worden overwogen. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het aanbrengen van extra paalstaven, het stabiliseren van de ondergrond of het opnieuw leggen van de fundering. In sommige gevallen kan een complete funderingsverbetering nodig zijn, wat een grote investering is.

3. Subsidies en financiering

In sommige gevallen kunnen subsidies beschikbaar zijn voor funderingsherstel. Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel biedt bijvoorbeeld een lening voor funderingsherstel in aangesloten gemeenten en provincies. Het is daarom verstandig om te kijken naar de beschikbare financieringsopties bij het overwegen van herstelmaatregelen.

4. Preventie

Voorkomen is beter dan genezen. Het is belangrijk om vroegtijdig op te letten voor de signalen van funderingsproblemen en deze te laten onderzoeken. Bovendien is het verstandig om de grondwaterstand in de regio waar je woont te volgen, vooral in zettingsgevoelige gebieden. In droge jaren kan het bijvoorbeeld verstandig zijn om de grondwaterstand kunstmatig te verhogen om bodemdaling te voorkomen.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een groeiend probleem in Nederland, met name in regio’s met zettingsgevoelige grondsoorten. De meest voorkomende signalen zijn scheuren in muren, klemmende deuren en ramen, onregelmatige vloeren, en scheve muren of schoorstenen. De oorzaken kunnen variëren van veranderingen in de grond tot natuurrampen en klimaatverandering. Door bewust om te gaan met het onderhoud van de fundering en te letten op de signalen van funderingsproblemen, kunnen schade en kosten worden voorkomen of geminimaliseerd. Het is verstandig om funderingsproblemen tijdig te laten onderzoeken en, bij nood, passende herstelmaatregelen te overwegen. Door samen te werken met professionals en subsidies of financiering te benutten, kunnen woningen veilig en duurzaam blijven.