Bouwen op veengrond: Uitdagingen, Funderingstechnieken en Oplossingen

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Bij bouwprojecten op veengrond zijn stabiliteit en duurzaamheid cruciale thema’s. Veengrond is een van de meest complexe en uitdagende ondergrondsoorten in Nederland, gekenmerkt door zijn hoge organisch materiaalgehalte, variabele draagkracht en gevoeligheid voor inklinking. Bouwen op dergelijke grond vereist een zorgvuldige aanpak, waarbij een passende fundering centraal staat. In dit artikel worden de uitdagingen van bouwen op veengrond belicht, worden de meest gebruikte funderingstechnieken toegelicht, en worden praktische oplossingen voorgesteld voor zowel woningbouwprojecten als kleinere constructies.

Bouwen op Veengrond: Uitdagingen en Risico’s

Veengrond is een natte, losse grondsoort die zich vooral in historische moerassen en laaggelegen gebieden in Nederland bevindt, zoals in de Haarlemmermeerregio, het Groene Hart en delen van Utrecht en Noord-Holland. Omdat veengrond een relatief lage draagkracht heeft en gevoelig is voor inklinking, is het essentieel om een fundering te ontwerpen die deze risico’s tegenwerkt.

Inklinking is een proces waarbij veengrond in volume afneemt, meestal als gevolg van de afstervende organische stof of het verlies van water. Dit kan onder invloed van drooglegging of belasting van een bouwwerk leiden tot verzakkingen, scheuren in muren of zelfs instabiliteit van het gehele bouwwerk. De mate van inklinking hangt af van de dikte van de veenlaag, de grondwaterstand en de samenstelling van de bodem, wat duidt op de noodzaak van een gedetailleerd grondonderzoek voor elk bouwproject op veengrond.

Het Belang van een Grondonderzoek

Een grondonderzoek is onmisbaar bij elk bouwproject op veengrond. Het onderzoek brengt de eigenschappen van de ondergrond in kaart, zoals de dikte van de veenlagen, de grondwaterstand en de eventuele aanwezigheid van stevigere onderlagen zoals zand. Bovendien wordt de mate van inklinking en verwachte zettingen onderzocht, zodat de juiste funderingsoplossing kan worden gekozen. Een grondonderzoek wordt vaak uitgevoerd via een sondering of boorkernonderzoek, die de draagkracht van de grond bepalen.

Funderingstechnieken voor Veengrond

Bij bouwen op veengrond zijn traditionele funderingstechnieken zoals fundering op staal vaak niet geschikt vanwege de lage draagkracht en de risico’s op inklinking. In plaats daarvan worden diepere funderingsoplossingen toegepast die de instabiliteit van veengrond compenseren. De meest gebruikte funderingstechnieken zijn:

1. Diepe fundering met heipalen

Bij veengrond is een diepe fundering met heipalen vaak de meest betrouwbare oplossing. Heipalen worden tot een stevige zandlaag of andere dragende ondergrond geslagen, vaak op grote diepte. Deze techniek biedt een stabiele basis die niet gevoelig is voor de typische bewegingen van veengrond. Heipalen worden vooral gebruikt bij zwaardere constructies zoals woningen of woningcomplexen.

2. Schroeffundering

Schroeffunderingen zijn een modernere en flexibelere oplossing die steeds vaker wordt toegepast bij bouwprojecten op veengrond. Deze funderingsmethode maakt gebruik van schroefvormige palen die diep in de grond worden gedraaid. Hierdoor wordt de instabiele bovenlaag van veengrond doorgelopen en worden de schroefpalen verankerd in stevigere onderlagen. Schroeffunderingen zijn vooral geschikt voor kleinere constructies zoals tiny houses, mantelzorgwoningen of vakantiewoningen en bieden de voordelen van snelle installatie, weinig geluids- en trillingsoverlast en geen droogtijd.

3. Combinatiefundering

In sommige gevallen wordt een combinatie van heipalen en een funderingsplaat toegepast, afhankelijk van de belasting van de constructie. Deze aanpak biedt extra stabiliteit en kan nuttig zijn bij zwaardere gebouwen of bij projecten waarbij er extra zekerheid nodig is ten aanzien van inklinking.

Voordelen van Schroeffunderingen

Schroeffunderingen worden met name gepromoot als een efficiënte en duurzame oplossing voor bouwprojecten op veengrond. De voordelen zijn onder meer:

Geschikt voor iedere grondsoort
Geen geluids- en trillingsoverlast
Op elke diepte mogelijk
Snel en eenvoudig monteren
Geen droogtijd nodig
Goedkoper dan traditionele funderingen zoals beton of heipalen

Bij Van Aken Schroeffunderingen wordt bijvoorbeeld gebruikgemaakt van schroeffunderingen voor diverse projecten, zoals het bouwen van tiny houses, mantelzorgwoningen en vakantiewoningen. Deze oplossing is vooral geschikt voor projecten op natte of instabiele grond, zoals veengrond, en biedt een stabiele en duurzame fundering.

Fundering op Staal, Kleigrond en Zandgrond: Een Vergelijking

Hoewel de focus van dit artikel op veengrond ligt, is het nuttig om even een kijkje te nemen naar andere grondsoorten en de daarbij passende funderingsmethoden, zoals beschreven in de bronnen.

Zandgrond

Zandgrond is een stabiele en goed draagkrachtige ondergrond, vooral geschikt voor fundering op staal of schroeffunderingen. Zandgrond komt vaak voor in gebieden zoals de Veluwe, kuststreken en delen van Noord-Holland. Voor zandgrond zijn traditionele funderingsmethoden meestal voldoende, aangezien de grond genoeg draagkracht biedt.

Kleigrond

Kleigrond is een fijne en samenhangende grondsoort, maar gevoelig voor vocht en beweging. Kleigrond kan uitzetten en krimpen bij wisselende waterstanden, wat tot verzakkingen kan leiden. Voor kleigrond zijn heipalen of een funderingsplaat meestal nodig om stabiliteit te garanderen. Kleigrond komt vaak voor in laaggelegen gebieden zoals Groningen, Noordoostpolder en delen van Zuid-Holland.

Fundering in de Praktijk: Voorbeelden uit Nederland

In Nederland zijn er verschillende voorbeelden van bouwprojecten op veengrond. Zo zijn gebouwen in Hoofddorp en omstreken vaak gefundeerd op palen vanwege de instabiele veengrond. In het Groene Hart, bijvoorbeeld in Gouda, hebben woningen regelmatig met funderingsproblemen te maken door verzakkende veengrond.

In de Haarlemmermeerregio en andere regio’s waar veengrond veel voorkomt, zijn schroeffunderingen en heipalen standaard. Deze technieken zorgen ervoor dat de constructies stabiel blijven, ondanks de risico’s van inklinking en verzakking.

Prefab en Traditionele Bouw op Veengrond

Zowel prefab als traditionele bouwmethoden kunnen op veengrond worden toegepast, maar vereisen altijd een passende fundering. Voor prefabconstructies, zoals tiny houses of vakantiewoningen, zijn schroeffunderingen vaak de meest geschikte oplossing. Deze methode biedt snelle installatie en minimale overlast.

Traditionele bouw op veengrond vereist meestal heipalen of andere diepe funderingsoplossingen. Deze methoden zorgen voor een langdurige stabiliteit van het bouwwerk, maar vereisen wel meer tijd en inspanningen bij de installatie.

Duurzaamheid en Milieu

Bij het kiezen van een funderingsmethode op veengrond is duurzaamheid een belangrijk aspect. Schroeffunderingen worden vaak als duurzame oplossing gezien vanwege hun lage impact op de omgeving, de efficiëntie van de installatie en het gebruik van duurzame materialen. Bovendien vermindert een goed ontworpen fundering de risico’s op verzakkingen en scheuren in muren, wat in de lange termijn kan leiden tot minder onderhoud en lager energieverbruik.

Technische Specificaties en Materialen

Bij het kiezen van een funderingsmethode op veengrond zijn er verschillende technische aspecten en materialen van belang. Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan de eisen van sterkheid, stabiliteit en bestendigheid tegen omgevingsinvloeden. Buiten het gebruik van beton zijn ook staal en andere duurzame materialen geschikt voor funderingen, afhankelijk van de specifieke situatie.

Samenvatting van Aanbevelingen

Bij het bouwen op veengrond zijn de volgende aanbevelingen van toepassing:

Voer altijd een grondonderzoek uit om de eigenschappen van de ondergrond in kaart te brengen.
Kies een funderingsmethode die aansluit bij de draagkracht van de grond en de verwachte belasting.
Voor veengrond zijn diepe funderingen met heipalen of schroeffunderingen de meest betrouwbare oplossingen.
Schroeffunderingen zijn geschikt voor kleinere constructies en bieden voordelen in snelheid, stabiliteit en duurzaamheid.
Zorg voor een passende fundering die niet alleen de stabiliteit van het bouwwerk garandeert, maar ook de risico’s op inklinking en verzakking minimaliseert.

Conclusie

Bouwen op veengrond is zeker mogelijk, maar vereist een zorgvuldige aanpak en passende funderingsoplossingen. De instabiele aard van veengrond maakt een gedetailleerd grondonderzoek en een robuuste fundering essentieel. Schroeffunderingen en heipalen zijn de meest gebruikte technieken die ervoor zorgen dat constructies op veengrond stabiel en duurzaam blijven. Door de juiste fundering te kiezen, kan het risico op verzakkingen, scheuren en andere problemen worden verminderd, zodat het bouwproject veilig en langdurig functioneert.