Fundering: de onzichtbare basis die bepaalt of een huis blijft staan

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

De fundering van een huis is onzichtbaar, maar uitermate belangrijk. Het is de basis waarop de gehele constructie rust en die ervoor zorgt dat een woning stabiel blijft, ook bij veranderingen in de bodem. In Nederland, waar de bodemstructuur en de bouwgeschiedenis per regio sterk kunnen verschillen, is de fundering een cruciale factor die zowel tijdens de bouw als bij de aankoop van een woning nauwkeurig moet worden geëvalueerd.

In dit artikel leggen we uit wat een fundering precies is, welke soorten funderingen er in Nederland gebruikt worden, hoe funderingsproblemen zich kunnen manifesteren en wat de risico’s zijn. We bekijken ook hoe je bij de aankoop van een woning kunt controleren of de fundering in goede staat is, en welke maatregelen je kunt nemen om schade te voorkomen of te herstellen.

Wat is een fundering?

Een fundering is de onderste laag van een woning die ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Het is dus de basis van de constructie en zorgt ervoor dat het huis niet zakt of schuift. De fundering moet in staat zijn om de belasting van het gebouw, inclusief muren, daken, vloeren en eventueel meerdere verdiepingen, te dragen en deze over te dragen op de grond.

In Nederland zijn er verschillende soorten funderingen in gebruik, afhankelijk van de bouwperiode, de ondergrond en de bouwtechniek. De keuze voor een bepaalde fundering hangt vooral af van de draagkracht van de grond en de omstandigheden tijdens de bouw. Als de bodem niet voldoende draagkracht heeft, is een diepere fundering of een versterkte ondergrond nodig.

Een goed ontworpen en correct uitgevoerde fundering zorgt ervoor dat het huis stabiel blijft, ook bij veranderingen in de bodem. Echter, funderingsproblemen kunnen optreden, met als gevolg scheuren in muren, verzakte vloeren en klemmende deuren. Deze problemen zijn vaak lastig te herkennen en kunnen jarenlang ongemerkt blijven bestaan tot schade ontstaat.

Soorten funderingen

Er zijn verschillende typen funderingen die in Nederland worden gebruikt, met elk hun eigen kenmerken en risico’s. De keuze van het type fundering hangt af van de bouwperiode, de ondergrond en de bouwtechniek. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende funderingsvormen.

1. Fundering op vaste grond (stalen fundering of strokenfundering)

Een fundering op vaste grond, ook wel stalen fundering of strokenfundering genoemd, is de meest stabiele vorm van fundering. Deze fundering bestaat uit een betonnen strook die direct op een zandlaag of vaste grond is gestort. Het heeft niets te maken met staal of metaal, maar het betreft een fundering die op een stabiele ondergrond rust.

Bij moderne nieuwbouw wordt vaak gebruikgemaakt van een strokenfundering. Deze fundering is robuust en heeft weinig risico op schade, zolang de ondergrond goed is voorbereid. In sommige gevallen wordt de ondergrond nog verder verbeterd, bijvoorie door het verwijderen van zachte grond zoals klei of veen en het vervangen door dragend zand of grind.

2. Fundering op houten palen

Houten palen zijn een vorm van diepe fundering die vaak wordt gebruikt in regio’s met een zachte of losse bodem. Deze palen worden in de grond geslagen of gegraven en vormen een stevige ondergrond waarop het huis kan worden gefundeerd.

Houten palen zijn meestal gemaakt van hout dat is behandeld om bestand te zijn tegen rotting, zoals dennen- of eikenhout. De palen moeten onder water staan om te voorkomen dat ze gaan rotten. Echter, als het grondwater daalt of als het grondwater niveau fluctueert, kan de paal uit het water komen en gaan rotten. Dit is een van de voornaamste oorzaken van funderingsproblemen bij huizen die op houten palen staan.

3. Fundering op betonnen palen

In sommige gevallen wordt ook gebruikgemaakt van betonnen palen. Deze palen zijn duurzaam en minder gevoelig voor rotting dan houten palen. Ze worden vaak gebruikt in regio’s waar de bodem minder dragend is en waar een diepere fundering nodig is.

Een fundering op betonnen palen is robuust en heeft een lang levensverwachting. De palen worden meestal met machines in de grond geslagen en vormen een stabiele basis voor het huis. Deze vorm van fundering is vaak te vinden in nieuwbouwwijken, vooral in regio’s waar de bodem niet voldoende draagkracht heeft.

Hoe ontstaan funderingsproblemen?

Funderingsproblemen kunnen ontstaan door verschillende factoren, waaronder veranderingen in de bodem, klimaatverandering, en verkeerde funderingskeuzes tijdens de bouw. In Nederland is het een half miljoen huizen die funderingsproblemen hebben of kunnen krijgen, volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF).

1. Veranderingen in de bodem

De bodem onder een woning kan veranderen door natuurlijke processen, zoals bodemdaling, uitdroging of overschot aan water. Deze veranderingen kunnen ervoor zorgen dat de fundering wegzakt of beweegt, wat leidt tot scheuren in muren en vloeren.

Bij huizen die op houten palen staan is het risico groter, omdat de palen kunnen gaan rotten als het grondwater niveau daalt. In regio’s waar het grondwater sterk is gedaald, zoals in sommige delen van het Randstadgebied, is dit een groeiend probleem.

2. Klimaatverandering

De klimaatverandering heeft invloed op de bodem en het grondwater, wat weer invloed heeft op de fundering van huizen. Extreme droogtes kunnen ervoor zorgen dat de bodem uitdroogt en daardoor zakt. Aan de andere kant kunnen zware regenval en overstromingen de bodem verzadigen met water, wat leidt tot bodemverzwaring en mogelijke schade aan de fundering.

De Regionaal Energieloket wijst erop dat funderingsproblemen door klimaatverandering verder kunnen verergen, vooral in regio’s met zachte of veenachtige bodem. Het is daarom belangrijk om tijdens de bouw en bij de aankoop van een woning rekening te houden met de toekomstige klimaatverandering.

3. Foutieve funderingskeuze

Een verkeerde keuze voor de fundering tijdens de bouw kan leiden tot problemen op lange termijn. In de verleden bouwperiodes werd bijvoorbeeld vaak gebruikgemaakt van houten palen in regio’s waar de bodem niet voldoende draagkracht had. Dit kan leiden tot funderingsproblemen als het grondwater daalt of als de palen gaan rotten.

In sommige gevallen is ook de ondergrond niet correct verbeterd, wat leidt tot onvoldoende draagkracht. Dit kan ervoor zorgen dat het huis gaat zinken of scheef staat.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen zijn vaak moeilijk te herkennen, omdat ze zich pas na jaren manifesteren. Echter, er zijn een aantal tekenen die duiden op schade aan de fundering. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende tekenen van funderingsproblemen:

Scheuren in muren en plafonds: De meest voorkomende teken is scheuren in muren, vooral als deze diagonaal lopen of groter dan een paar millimeter zijn. Dit duidt op beweging in de fundering.
Verzakte of oneffen vloeren: Als de vloer ondersteboven of oneffen is, kan dit wijzen op zinking van het huis of schade aan de fundering.
Klemmende deuren en ramen: Als deuren en ramen plotseling klemmen of niet goed sluiten, kan dit te maken hebben met beweging in het huis, die wordt veroorzaakt door een instabiele fundering.
Scheef stand van het huis: Als het huis scheef staat of als er een duidelijk verschil is in de hoogte van de vloeren, kan dit wijzen op schade aan de fundering.
Beweging in de buitenmuur of daken: Als de buitenmuur scheef staat of het dak verdraait, kan dit ook te maken hebben met schade aan de fundering.

Bij de aankoop van een woning is het daarom belangrijk om een bouwkundige inspectie te laten uitvoeren. Een inspecteur kan de fundering visueel beoordelen en eventueel verdere onderzoeken aanbevelen.

Wat kun je doen bij funderingsproblemen?

Als je merkt dat er funderingsproblemen zijn, is het belangrijk om snel actie te ondernemen. Hoe langer schade aan de fundering ongemerkt blijft bestaan, hoe groter de schade kan worden. Hieronder geven we een overzicht van de maatregelen die je kunt nemen bij funderingsproblemen.

1. Bouwkundige inspectie uitvoeren

Een bouwkundige inspectie is de eerste stap bij het onderzoeken van funderingsproblemen. Tijdens de inspectie wordt de fundering visueel beoordeeld, maar in sommige gevallen is een uitgebreid onderzoek nodig. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er aanwijzingen zijn voor scheefstand of zinking van het huis.

Bij de inspectie wordt beoordeeld of de fundering nog stabiel is en of er sprake is van schade. In sommige gevallen wordt ook een sondering uitgevoerd om de ondergrond te onderzoeken.

2. Fundering herstellen of versterken

Als de fundering beschadigd is, kan het nodig zijn om de fundering te herstellen of te versterken. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door de ondergrond te verbeteren of door de fundering extra te steunen. In sommige gevallen wordt er gebruikgemaakt van injectie of palen om de fundering weer stabiel te maken.

3. Verzekering aanspreken

Als je verzekerd bent tegen funderingsproblemen, kan het mogelijk zijn om schade aan de fundering te laten herstellen via de verzekering. Echter, niet alle verzekeringen dekken funderingsproblemen, en het is belangrijk om dit vooraf te checken bij je verzekeraar.

Conclusie

De fundering van een huis is de onzichtbare basis die ervoor zorgt dat het bouwsel stabiel blijft. Het is daarom cruciaal dat bij de bouw en bij de aankoop van een woning de fundering goed wordt geëvalueerd. In Nederland zijn er verschillende soorten funderingen in gebruik, met elk hun eigen kenmerken en risico’s.

Funderingsproblemen kunnen zich op lange termijn manifesteren, met als gevolg schade aan muren, vloeren en deuren. Het is daarom belangrijk om tijdens de bouw en bij de aankoop van een woning rekening te houden met de ondergrond, de bouwperiode en de bouwtechniek.

Bij de aankoop van een woning is het aan te raden om een bouwkundige inspectie uit te voeren, omdat funderingsproblemen vaak niet duidelijk zijn en langzaam kunnen ontwikkelen. Door vroegtijdige detectie en herstelmaatregelen kan schade aan de fundering worden voorkomen of beheerst.

Bronnen

huis