Fundering en peilbeheer in woon- en agrarische gebieden: Een kritisch overzicht

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

De fundering van bebouwing en infrastructuur in laag- en water-gevoelige regio’s zoals de Zuidplaspolder en omgeving vereist een nauwkeurige afstemming met het waterpeil. Peilbeheer speelt daarom een centrale rol in de duurzaamheid en stabiliteit van woningen, wegen en agrarische percelen. In dit artikel geven we een overzicht van de relevante peilgebieden, peilafwijkingen en maatregelen die zijn uitgevoerd of voorgesteld in het kader van de peilbeheerstrategie in het gebied. We richten ons op de funderingsaspecten, de technische en praktische afwegingen die zijn gedaan, en de impact op bebouwing en infrastructuur. Alles is gebaseerd op de informatie uit de beschikbare bronnen.

Inleiding

Het peilbeheer in het gebied van de Zuidplaspolder en het aangrenzende platteland is sinds 2003 vastgelegd in peilbesluiten die regelmatig worden herzien. Deze besluiten bepalen het waterpeil in verschillende peilgebieden, met als doel het behoud van fundering en infrastructuur, evenals het optimaliseren van het watersysteem. In de loop van de jaren zijn onderzoeken uitgevoerd naar de noodzaak van peilindexatie of peilfixatie, maar in de meeste gevallen is gekozen voor het handhaven van het vaste peil. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de relevante peilgebieden en maatregelen, met een focus op de funderingsaspecten.

Peilgebieden en peilafwijkingen in de Zuidplaspolder

Het vaste peil in het grootste deel van de Zuidplaspolder is vastgesteld op -6,92 m NAP. Dit peil geldt voor het zuidelijk deelgebied en is sinds 2003 in werking. Het doel van deze peilfixatie is om de fundering van bebouwing en infrastructuur te waarborgen, maar ook om de bodemdaling in de regio te compenseren. In sommige delen van het peilgebied zijn er echter afwijkingen ten opzichte van het vaste peil. Deze afwijkingen worden vaak aangewend om de fundering van woningen en andere constructies te beschermen.

GPG-1335 West Ringdijk Moordrecht

In dit peilgebied ligt het vaste peil op -5,50 m NAP. Het is van belang voor de stabiliteit van de Ringvaartkade en de funderingen van de woningen aan de West-Ringdijk. Door de hoogwatervoorziening GPA-968 wordt deze watergang gevoed met water uit de Ringvaart. Overtollig water stroomt richting GPG-1332. In dit gebied is ook een peilafwijking vastgesteld:

GPA-968 Hoogwatervoorziening waterval West Ringdijk 40 Moordrecht
Dit gebied heeft een peil van -5,05 m NAP. Het hogere peil dient om de fundering van de woningen te beschermen. Aangezien de fundering geen watersysteemkundige risico’s oploopt, zijn er geen aanpassingen voorgesteld.

GPG-1329 Moordrecht zuidwest

In dit peilgebied is het vaste peil van -6,22 m NAP vastgesteld. Het peil is afgestemd op de bebouwing en infrastructuur in het zuidwestelijke deel van het gebied. De ervaring in de praktijk is dat dit peil voldoende stabiel en functioneel is. In dit gebied zijn meerdere peilafwijkingen geregistreerd:

GPA-926 Hoogwatervoorziening Middelweg 51
Dit gebied ligt op -5,93 m NAP. De bewoners houden het peil hoger om de fundering en het perceel te beschermen. Aangezien er geen watersysteemkundige risico’s zijn, zijn er geen aanpassingen voorzien.
GPA-927 Waterpartij Mr Lallemanstraat/Dr Abraham Kuyperstraat
Het peilvarieert tussen -5,60 en -5,80 m NAP. Deze watergang is gevoed door kwel- en regenwater. Het peil gedraagt zich in de praktijk als een natuurlijk flexibel systeem en is daarom niet aanpassing in peilbeheer nodig.
GPA-928 Hoogwatervoorziening Boerderijlaan
Dit gebied ligt op -5,91 m NAP. Het water wordt via een wel gevoed en beschermde fundering van de boerderij. Ook hier zijn er geen aanpassingen voorzien.
GPG-1330 Bertha van Moerdregtpad
Dit peilgebied ligt op -6,06 m NAP. Het is een hoger gelegen watergang die gevoed wordt door meerdere wellen. Aangezien het in het peilbesluit van 2012 niet apart aangemerkt is, is het een afwijking.

GPA-956 Peilafwijking monument Laagste punt van Nederland/A20

In dit peilgebied is het vaste peil op -6,76 m NAP vastgesteld. Het doel is om het monument van het Laagste punt van Nederland te beschermen. Aangezien er geen watersysteemkundige risico’s zijn, zijn er geen aanpassingen voorgesteld.

GPA-957 en GPA-958

Beide peilgebieden zijn op vaste peil vastgesteld om de fundering van bebouwing te waarborgen. GPA-957 ligt op -6,70 m NAP en GPA-958 op -6,50 m NAP. In beide gevallen zijn er geen aanpassingen voorzien vanwege het afwezigheid van watersysteemkundige risico’s.

GPA-959 en GPA-960

Deze peilgebieden zijn oorspronkelijk als peilgebieden vastgesteld in het peilbesluit van 2012, maar zijn in de huidige peilafweging aangemerkt als peilafwijkingen. De reden hiervoor is dat het agrarische belang enigszins enkelzijdig is, en het oppervlak relatief klein. In de praktijk wordt het peil al door de belanghebbende beheerd. In het kader van de nieuwe beleidsuitwerking van het peilbeheer (2018) is besloten om deze gebieden als peilafwijkingen te beschouwen.

GPA-959 Onderbemaling Kaasboerderij Tweede Tochtweg Noord
Het peilvarieert tussen -7,11 en -6,91 m NAP. Aanpassingen zijn niet voorzien, omdat er geen watersysteemkundige risico’s zijn.
GPA-960 Onderbemaling Kaasboerderij Tweede Tochtweg Zuid
Het peilvarieert tussen -6,96 en -6,76 m NAP. Ook hier zijn geen aanpassingen voorgesteld.

Peilafwijkingen voor bebouwing en infrastructuur

In meerdere delen van de Zuidplaspolder zijn peilafwijkingen vastgesteld ten behoeve van fundering van bebouwing. De doelstelling is om het grondwaterpeil aan te passen zodat de fundering van de woningen niet in het water komt en zo mogelijk wordt beschermd.

GPA-961 tot GPA-963 Thuishaven I t/m III

Deze peilafwijkingen liggen op -6,65 m NAP, -6,46 m NAP en -6,37 m NAP respectievelijk. In elk van deze gebieden is het doel om de fundering van de bebouwing te waarborgen. Aangezien er geen watersysteemkundige risico’s zijn, zijn er geen aanpassingen voorzien.

GPA-966 en GPA-967

Deze peilgebieden liggen op -6,38 m NAP en -6,50 m NAP. Ze zijn op hoger peil gehouden ten behoeve van de fundering van bebouwing. Aangezien het watersysteem niet in gevaar is, zijn er geen aanpassingen voorzien.

Samenvoegen van peilgebieden

Om het watersysteem efficiënter en duurzamer te maken, zijn in verschillende gevallen peilgebieden samengevoegd. Dit betekent dat het lagere peil wordt verhoogd, zodat het beter aansluit op het resterende watersysteem.

GPG-1341 Spoor Tweede Tochtweg

In dit peilgebied is een maatregel voorgesteld om de dam met duiker weg te graven of een nieuwe duiker aan te leggen. Dit is nodig om het vaste peil in watergang OWA-40935 te kunnen handhaven. In overleg met ProRail wordt gekeken of de dam geheel weggegraven kan worden of dat een duiker moet blijven om eventuele kabels aan te sluiten.

GPG-1332 Hoge Blok, Landelijk Wonen en GroenBlauwe Zone

In dit peilgebied is het huidige waterpeil hoger dan het resterende peilgebied. In overleg met de gemeente Zuidplas is besloten om dit gebied in stappen aan te sluiten bij het peil van het Hoge Blok. Het doel is om de groenstrook aan de Ambachtsweg beter te faciliteren. De maatregel wordt in meerdere stappen uitgevoerd om de bomen in de buurt te beschermen tegen wortelverlies door plotselinge veranderingen in het grondwaterpeil.

Evaluatie en peilbeheer

Het peilbeheer in de Zuidplaspolder wordt jaarlijks geëvalueerd. Dit gebeurt op twee manieren:

Een formele evaluatie op basis van peilgegevens en technische analyses.
Een praktische evaluatie op basis van ervaringen van bewoners, infrastructuurbeheerders en watersysteembeheerders.

De evaluatie dient om eventuele aandachtspunten te identificeren en eventuele aanpassingen in het peilbeheer voor te stellen. In de meeste gevallen blijft het vaste peil echter handhaven, aangezien er geen watersysteemkundige risico’s zijn.

Aanpassingen en maatregelen in het watersysteem

Naast het handhaven van het vaste peil zijn in verschillende gevallen maatregelen voorgesteld om het watersysteem te optimaliseren.

Verwijderen van kunstwerken

In het kader van de ontknoping van het watersysteem zijn er kunstwerken verwijderd. Dit betreft bijvoorbeeld KST-1401, een overstortput voor een duiker. Het verwijderen van dit kunstwerk draagt bij aan een efficiënter waterstroom en een beter functionerend watersysteem.

Verhogen van het peil

In enkele gevallen is het peil verhoogd om het waterpeil aan te sluiten op het resterende watersysteem. Een voorbeeld hiervan is KST-1943, waar het waterpeil van -6,25 m NAP is verhoogd naar -6,22 m NAP. Deze maatregel zorgt ervoor dat het watersysteem efficiënter werkt en minder energie verbruikt.

Conclusie

Het peilbeheer in de Zuidplaspolder en omgeving speelt een centrale rol in de stabiliteit van funderingen, bebouwing en infrastructuur. Door het handhaven van een vaste peil en het invoeren van peilafwijkingen waar nodig, is het mogelijk om de fundering van woningen en agrarische percelen te waarborgen. Bovendien is het watersysteem regelmatig geëvalueerd en zijn maatregelen genomen om het efficiënter en duurzamer te maken. In de toekomst is het belangrijk om deze afwegingen te blijven maken, zowel op technische als op maatschappelijke basis.

Bronnen

peiling