Fundering herstellen en opvijzelen: Technieken en toepassingen in de bouwpraktijk

Inleiding

Funderingen vormen de basis van elke constructie, en een correcte uitvoering is essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van gebouwen. In de loop van de tijd kan een fundering echter slijten of beschadigd raken door verschillende oorzaken, zoals grondzetting, veranderingen in de grondwaterstand of materialenveroudering. Wanneer funderingsschade optreedt, zijn er meerdere technieken beschikbaar om deze her te stellen of zelfs omhoog te brengen, zoals het opvijzelen van gebouwen of het injecteren van ondergrond.

Deze technieken worden toegepast door specialistische funderingsbedrijven en vereisen zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. In dit artikel worden de meest gebruikte methoden voor funderingsherstel en -herstabilisatie besproken, zoals vijzeltechnieken, injecteren met kunststoffen, het gebruik van stalen buispalen en oplangers. Ook wordt ingegaan op de noodzakelijke gereedschappen en stappen bij het storten van een fundering, zoals het aanbrengen van wapening en het maken van bekisting. Het doel van dit artikel is om professionals, renovateurs en eigenaren een duidelijk overzicht te geven van de beschikbare technieken en de relevante toepassingen.

Storten van een fundering: Stappen en benodigdheden

Het storten van een fundering is een cruciale fase in de bouwpraktijk, waarbij zorgvuldigheid en technische kennis van het proces essentieel zijn. Het proces omvat meerdere stappen die nauwkeurig moeten worden uitgevoerd om de stabiliteit van de fundering te garanderen.

Bekisting maken en plaatsen

De eerste fase bij het storten van een fundering is het maken en plaatsen van de bekisting. De bekisting fungeert als een houder voor het beton en bepaalt de vorm van de fundering tijdens het uitharden. Het is belangrijk dat de bekisting stevig en waterpas is, zodat er geen verplaatsingen of scheuren ontstaan tijdens het storten.

Benodigdheden:

• Schoppen en kruiwagens voor het verplaatsen en verdelen van beton.
• Wapeningsstaal en draad voor het aanbrengen van de wapening in de fundering.
• Waterpas en meetlint voor nauwkeurige afmetingen en controle.
• Bekistingmateriaal, meestal hout of plastic, dat op maat wordt gezaagd en vastgezet met houten pennen of schroeven.
• Trilnaald voor het verwijderen van luchtbellen en het verdichten van het beton.

Stappen:

1. Nauwkeurige meting: Meet de afmetingen van de fundering en zaag de bekisting op maat.
2. Vastzetten: Zet de bekisting vast met houten pennen of schroeven om verplaatsingen tijdens het storten te voorkomen.
3. Waterpas stellen: Controleer regelmatig of de bekisting waterpas staat, gebruikmakend van een waterpas en meetlint.

Aanbrengen van wapening

Wapening is essentieel voor de sterkte en stabiliteit van de fundering. Het voorkomt het ontstaan van scheuren en draagt bij aan de draagvermogens van het beton. De wapening wordt meestal gemaakt van staal en bestaat uit staven en draad.

Benodigdheden:

• Wapeningsstaal en draad
• Vaste wapeningstafels of hulpmiddelen voor het leggen van de wapening in de bekisting.

Stappen:

1. Plaatsing: Zorg voor de juiste hoeveelheid wapening en plaats deze op de juiste plek in de bekisting.
2. Vastzetten: Verbind de wapeningsstaven met draad of hulpconstructies om ze op hun plaats te houden.
3. Controle: Controleer of de wapening goed is geplaatst en of er voldoende afstand is tussen de staven en de bekisting om de betonlaag te garanderen.

Beton storten en verdichten

Zodra de bekisting en wapening zijn aangebracht, kan het beton worden gestort. Het beton moet gelijkmatig worden verdeeld en met een trilnaald worden verdicht om luchtbellen te verwijderen en een homogene structuur te verkrijgen.

Benodigdheden:

• Betonmengsel
• Trilnaald
• Kruiwagen of betonpomp voor het verplaatsen van het beton

Stappen:

1. Storten: Verdeel het beton gelijkmatig in de bekisting.
2. Verdichten: Gebruik een trilnaald om het beton te verdichten en luchtbellen te verwijderen.
3. Afwerken: Afhankelijk van het type fundering, kan de bovenkant worden afgevlakt of afgewerkt met een trilbord.

Funderingsherstel: Technieken en toepassingen

Wanneer een fundering beschadigd is of niet langer voldoet aan de vereisten, zijn er meerdere methoden beschikbaar om de fundering te herstellen. Deze technieken worden vaak toegepast bij renovaties of bij het herstel van oude gebouwen.

Vijzeltechnieken

Een veelvoorkomende methode voor funderingsherstel is het gebruik van vijzels. Vijzels worden gebruikt om gebouwen omhoog te brengen of om ze in het lood te zetten. Deze technieken zijn vooral effectief bij hinderlijke zettingen of scheefgezakte constructies.

Soorten vijzels:

1. Platte vijzels (Freyssinet-vijzels):

   • Afmetingen: ca. 100 - 1.000 mm
   • Maximale kracht: ca. 80 - 10.000 kN
   • Hefhoogte: ca. 20 - 55 mm
   • Toepassing: Gebruikt voor het opstellen van machines, het geven van voorspanning aan palen en het opvijzelen van constructies.

2. Hydraulische vijzels (flesvijzels):

   • Toepassing: Gebruikt voor het geven van voorspanning aan palen en balken onder bestaande constructies, het opvijzelen van gebouwen en het in het lood zetten van structuren.
   • Maximum druk: Tot 200 bar onder inpersing van water, hydraulische olie of cementgrout.

3. Mini-vijzels:

   • Toepassing: Gebruikt voor het waterpas stellen van machines, het geven van voorspanning aan palen en balken onder bestaande constructies.

Uitvoering:

• Vijzels worden vaak ingezet in combinatie met hulpconstructies om tijdelijk de belastingen van de bovenbouw op te vangen.
• Door middel van vijzels kunnen houten palen op spanning worden gebracht, waarna de verbinding tussen de nieuwe paalkop en de oude fundering kan worden hersteld.
• Het opvijzelen van gebouwen kan ook worden uitgevoerd met luchtzakken, die een gelijkmatige belastingverdeling garanderen en niet permanent blijven.

Injecteren van ondergrond en scheuren

Een andere techniek die vaak wordt toegepast bij funderingsherstel is het injecteren van ondergrond of scheuren in beton- en metselwerk. Deze methode is sinds ongeveer 25 jaar effectief om gescheurde constructies in hun oorspronkelijke sterkte te herstellen of lekkende constructies waterdicht te maken.

Toepassingen:

• Constructief injecteren met kunststoffen:

  • Doel: Herstellen van scheuren in beton of metselwerk.
  • Materiaal: Een hars met lage viscositeit en hoge treksterkte wordt geïnjecteerd in de scheuren.
  • Voordeel: De methode is niet alleen geschikt voor funderingsherstel, maar ook voor algemene herstelling van gebouwen.

• Injecteren onder vloeren:

  • Doel: Het opvullen van ondergrond onder verzakte vloeren.
  • Techniek: Door het injecteren van materiaal onder de vloeren wordt het verzakte deel opgetild. Dit wordt ook wel de Floorlift-methode genoemd.
  • Voordeel: Deze methode is minder ingrijpend en kan snel worden uitgevoerd.

Betonnen oplangers en stalen buispalen

Bij het herstel van houten funderingen of bij het bijbrengen van draagvermogen, worden vaak betonnen oplangers of stalen buispalen gebruikt. Deze technieken zijn vooral geschikt wanneer houten palen beschadigd zijn of niet meer voldoen aan de vereisten.

Betonnen oplangers:

• Uitvoering: De beschadigde houten palen worden afgezaagd tot onder de grondwaterstand. Vervolgens wordt een betonnen oplanger geplaatst, die meestal via een bus- of penverbinding aan de oude fundering wordt gekoppeld.
• Toepassing: Deze methode wordt nog steeds toegepast bij het vervangen van beschadigde houten funderingen.
• Voordeel: Het is een duurzame en betrouwbare oplossing die lang kan meegaan.

Stalen buispalen:

• Uitvoering: Stalen buispalen worden ingebracht en de belasting uit de bovenconstructie wordt overgebracht via onderslagbalken, consoles of gelijmde ankers.
• Toepassing: Deze techniek wordt vaak gebruikt bij het herstel van funderingsschade of bij het bijbrengen van draagvermogen bij renovaties.
• Voordeel: Stalen buispalen zijn sterk, duurzaam en kunnen flexibel worden aangepast aan de situatie.

Consoles en hulpconstructies

Consoles worden vaak gebruikt in combinatie met vijzels of stalen buispalen om nieuwe funderingspalen aan de oude funderingsconstructie te bevestigen. Deze consoles worden meestal op maat gemaakt en vastgemaakt met spanbouten of ingelijmde ankers.

Toepassingen:

• Ondersteuning bij vijzels: Consoles kunnen als hulpconstructie fungeren bij het opvijzelen van gebouwen.
• Verbinding met bestaande fundering: Consoles zorgen voor een stevige verbinding tussen de nieuwe en oude fundering.

Conclusie

Het herstellen en opvijzelen van funderingen zijn essentiële aspecten in de bouwpraktijk. Zowel bij nieuwbouw als bij renovaties zijn er meerdere technieken beschikbaar om schade aan funderingen te herstellen of om de stabiliteit en draagvermogen te verbeteren. Vijzeltechnieken, injecteren van ondergrond en scheuren, het gebruik van betonnen oplangers en stalen buispalen zijn slechts enkele van de methoden die worden toegepast.

Elke methode heeft haar eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van de specifieke situatie, zoals de mate van schade, de soort fundering en de toegankelijkheid van de bouwplaats. Het is belangrijk dat deze technieken worden uitgevoerd door specialistische funderingsbedrijven die ervaring hebben met dergelijke projecten. Zorgvuldige voorbereiding, nauwkeurige uitvoering en het gebruik van de juiste materialen zijn essentieel voor het succes van funderingsherstelprojecten.

Bronnen

1. Buildinghomes.nl - Fundering storten
2. Crow.nl - Handboek Funderingen – Deel A (Eurocode 7)