Fundering in de utiliteitsbouw: Technieken, toepassingen en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke duurzame en veilige constructie. In de utiliteitsbouw, waar sprake is van zware belastingen en complexere structuren, is het kiezen van de juiste fundering van groot belang. De keuze hangt af van de ondergrond, de aard van de constructie en de benodigde draagkracht. In dit artikel worden verschillende funderingstechnieken voor de utiliteitsbouw besproken, inclusief plaatfunderingen, strookfunderingen, poerfunderingen en prefab funderingsoplossingen. Daarnaast komen duurzamere alternatieven zoals gewapende grond aan de orde, evenals aandachtspunten bij de uitvoering.

Inleiding

De term fundering op staal wordt vaak verward met het gebruik van het bouwmateriaal staal. In werkelijkheid verwijst deze uitdrukking naar een fundering die rust op een stabiele bovengrondlaag. Deze techniek is geschikt voor constructies waarbij de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. In de utiliteitsbouw, waar zowel zware constructies als hoge precisie vereist zijn, zijn er verschillende funderingstechnieken aan de orde. De keuze hangt af van factoren zoals de ondergrond, de belasting en de toegang tot de bouwlocatie. Bovendien is het gebruik van prefab producten en duurzamere alternatieven zoals gewapende grond steeds vaker van toepassing. In de praktijk is het belangrijk om zowel de technische aspecten als de uitvoeringskwaliteit goed in overweging te nemen.

Funderingstechnieken in de utiliteitsbouw

1. Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een continue laag van gewapend beton die over het gehele oppervlak van het gebouw ligt. Deze techniek wordt vaak toegepast bij gebouwen met complexe ondergronden of waar zettingsverschillen mogelijk zijn. Een plaatfundering biedt een hoge stabiliteit en is geschikt voor zowel lichte als zware constructies.

Een voordeel van een plaatfundering is dat deze relatief weinig gevoelig is voor zettingsverschillen, waardoor het risico op scheurvorming kleiner is. Daarentegen is het materiaalverbruik groter dan bij een strookfundering, wat de kosten kan opdrijven.

2. Strookfundering

Een strookfundering bestaat uit een strook van gewapend beton onder de dragende muren van een gebouw. Deze fundering is geschikt voor lichte constructies en wordt vaak gebruikt bij woningen of kleinere utiliteitsgebouwen. Een voordeel is dat het materiaalverbruik lager is dan bij een plaatfundering. Echter, deze fundering is gevoeliger voor zettingsverschillen, vooral bij onregelmatige ondergronden.

Om zettingsverschillen te anticiperen, is het belangrijk om een gedetailleerde grondverkenning uit te voeren en eventueel versterkende maatregelen te nemen. Deze aandacht is van groot belang om de duurzaamheid en veiligheid van het gebouw te garanderen.

3. Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit zware, vierkante of rechthoekige betonplaten onder kolommen of zware dragende muren. Deze fundering is geschikt voor constructies met puntlasten, zoals kolommen in utiliteitsbouw of in de industrie. De poer zorgt ervoor dat de lading van de kolom gelijkmatig over een groter oppervlak wordt verdeeld.

Een nadeel van de poerfundering is dat deze gevoeliger is voor ongelijkmatige vervorming dan bijvoorbeeld een plaatfundering. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig te werken en extra aandacht te besteden aan de uitvoeringskwaliteit. De precisie bij het aanbrengen van de poerfundering is hier cruciaal.

Prefab funderingsoplossingen

In de utiliteitsbouw worden ook steeds vaker prefab funderingsoplossingen gebruikt. Deze producten worden vervaardigd in een fabriek en worden vervolgens op de bouwplaats gemonteerd. Deze methode biedt verschillende voordelen, zoals een kortere bouwtijd, minder inzet van productiepersoneel en een constante kwaliteit van het eindresultaat.

Toepassingsgebieden

Prefab funderingsoplossingen worden vaak gebruikt in de volgende toepassingsgebieden:

Woningbouw
Appartementen
Recreatiewoningen
Utiliteitsbouw (constructie)
Funderingen boven het water

Deze techniek is vooral geschikt voor gebouwen waarbij toegang tot de bouwlocatie beperkt is of waar snelle uitvoering gewenst is.

Voordelen van prefab funderingen

De voordelen van prefab funderingen zijn onder andere:

De bouwtijd op de bouwplaats wordt aanzienlijk verkort.
Er is minder inzet nodig van productiepersoneel op de bouwplaats; twee man en een mobiele kraan met machinist is vaak voldoende voor de uitvoering.
De kwaliteit van het eindresultaat is consistent, omdat de producten in de fabriek worden vervaardigd.
Er is vaak een kostenbesparing mogelijk, omdat minder palen nodig zijn en deze vaak korter zijn.

Uitvoering en montage

Prefab funderingsbalken worden meestal gemonteerd met een telekraan of mobiele rupskraan, afhankelijk van de elementgewichten en de afstand waarop ze moeten worden geplaatst. Deze balken worden vaak gecombineerd met maatvoering, waarbij zowel het heiwerk als de funderingsbalken zelf worden gemeten en uitgezet. Bij rijwoningen wordt vaak een combinatie gemaakt met prefab bergingsvloeren, waarbij ook in het werk gestort beton kan worden toegepast. Andere onderdelen die vaak onderdeel uitmaken van het pakket zijn bergingsvloeren, poeren, liftputten, wanden en kelders.

Trillingsarme en trillingsvrije funderingen

In sommige gevallen is het noodzakelijk om trillingsarme of trillingsvrije funderingen te gebruiken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij nieuwbouw of funderingsherstel in beperkte en lastig bereikbare ruimtes. In dergelijke situaties zijn traditionele heibedrijven vaak niet geschikt vanwege de grootte van hun materieel. Daarom zijn bedrijven gespecialiseerd in het uitvoeren van trillingsarme funderingen vaak beter aangewezen.

Een bekend voorbeeld is Euro Funderingen, een bedrijf dat zich richt op trillingsarme en trillingsvrije stalen buispaalfunderingen. Deze techniek is vooral geschikt voor situaties waarbij de omgeving gevoelig is voor trillingen of waar het gebruik van zware machines onpraktisch is.

Duurzamere alternatieven: Gewapende grond

In de utiliteitsbouw is er een groeiend verlangen naar duurzamere bouwmethoden. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van gewapende grond, een techniek waarbij grond in lagen geotextiel wordt ingepakt. Deze methode maakt de grond sterker en stabieler, zonder dat er zware betonnen constructies nodig zijn. Het toepassen van gewapende grond zorgt ervoor dat er minder beton nodig is, wat resulteert in een lage CO₂-uitstoot en daarmee een mindere impact op het milieu.

Toepassing in de utiliteitsbouw

Hoewel gewapende grond al vaak wordt toegepast bij wegen en viaducten, is het in de utiliteitsbouw nog relatief nieuw. Echter, in projecten waarbij funderingen met hoogteverschillen zijn vereist, kan deze techniek een waardevolle bijdrage leveren. Bijvoorbeeld in het Technologie Centrum Land (TCL), een project van 60.000 m², is gebruik gemaakt van gewapende grond om de milieu-impact van het gebouw met ongeveer 3% te verlagen. Dit betekent 22.600 m² minder beton en dus een aanzienlijke besparing op CO₂-uitstoot.

Waarom gewapende grond?

De belangrijkste reden om gewapende grond toe te passen is dat het leidt tot minder betonverbruik. Beton is een van de meest CO₂-uitstotende materialen in de bouwsector. Door het gebruik van gewapende grond is het mogelijk om het milieuvoordeel van een project te vergroten. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor projectontwikkelaars die zich richten op duurzame bouw.

Aandachtspunten bij de uitvoering van funderingen

De uitvoering van funderingen vraagt om een aantal belangrijke aandachtspunten om de duurzaamheid en veiligheid van het gebouw te waarborgen. Een van de eerste stappen is het uitvoeren van een gedetailleerde grondverkenning. Deze verkenning helpt bij het bepalen van of de ondergrond geschikt is voor een fundering op staal of of er sprake is van onstabiele of vochtige grondlagen.

Daarnaast is het belangrijk om de kwaliteit van de uitvoering te bewaken. Bijvoorbeeld bij poerfunderingen is het nodig om extra aandacht te besteden aan de precisie bij het aanbrengen van de fundering. Zettingsverschillen moeten vooraf worden beoordeeld en waar mogelijk verholpen.

Bij de uitvoering van prefab funderingsoplossingen is het eveneens belangrijk om ervoor te zorgen dat de elementen op de juiste manier worden gemonteerd. De precisie bij het uitzetten van de fundering is hier essentieel. Hierbij wordt vaak gebruikgemaakt van bouwmaatvoering, waarbij zowel het uitzetten als het inmeten van funderingselementen wordt uitgevoerd. Dit omvat bijvoorbeeld het reconstrueren van kadastrale grenzen, het inmeten van rooilijnen en het aanbrengen van het bouwpeil.

Bouwmaatvoering en uitzetten in de utiliteitsbouw

Bij utiliteitsbouwprojecten is het gebruik van precisiemetingen essentieel. Bouwmaatvoering houdt onder meer het uitzetten van funderingen, het inmeten van paalmisstanden en het doormeten van palen. Deze werkzaamheden zijn van groot belang om ervoor te zorgen dat de fundering nauwkeurig wordt uitgevoerd en dat de constructie op de juiste manier wordt opgebouwd.

Een voorbeeld van een bedrijf dat gespecialiseerd is in bouwmaatvoering is Coenradie, dat zowel in de woning- als in de utiliteitsbouw activiteiten uitvoert. De werkzaamheden omvatten het uitzetten van grondwerk, paalplannen, funderingen en ankerplannen voor staalconstructies. Ook het inmeten en rapporteren van paalmisstanden is onderdeel van het pakket. Daarnaast wordt het peilmetselwerk op fundering en stramienenlijnen en metselwerk per bouwlaag uitgevoerd.

Conclusie

Een juiste keuze en uitvoering van een fundering is essentieel voor de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. In de utiliteitsbouw komen verschillende funderingstechnieken aan de orde, waaronder plaat-, strook- en poerfunderingen. Deze technieken worden gekozen op basis van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aard van de constructie. Bovendien worden prefab funderingsoplossingen steeds vaker toegepast, die voordelen bieden als korte bouwtijd en consistente kwaliteit.

Daarnaast zijn er duurzamere alternatieven beschikbaar, zoals het gebruik van gewapende grond, wat leidt tot minder betonverbruik en een lagere CO₂-uitstoot. In de praktijk is het belangrijk om zowel de technische aspecten als de uitvoeringskwaliteit goed in overweging te nemen. Gedetailleerde grondverkenning en precisiemetingen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering correct wordt uitgevoerd en dat zettingsverschillen worden voorkomen.

Bronnen

utiliteitsbouw