Fundering van een uitbouw met kalkzandsteen: Toepassing, voordelen en praktische aandachtspunten

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een uitbouwproject vraagt niet alleen een duidelijk ontwerp en bouwplan, maar ook een robuuste fundering die ervoor zorgt dat de verbouwing duurzaam en veilig is. In veel woningbouwprojecten, zowel bij nieuwbouw als verbouw, wordt kalkzandsteen gebruikt voor de fundering. De voordelen van kalkzandsteen zijn talrijk: het is vochtbestendig, draagkrachtig, en makkelijk verwerkbaar. Bovendien kan het efficiënt in lijmblokkentechniek worden toegepast, wat tijd en kosten kan besparen.

Deze artikel behandelt de toepassing van kalkzandsteen in funderingen van uitbouwen, met aandacht voor de technische aspecten zoals gronddekking, montagemethoden (lijmen versus metselen), en de haalbaarheid van het materiaal in verschillende klimatologische en bouwfysische omstandigheden. Daarnaast worden praktische tips en adviezen gegeven aan opdrachtgevers en aannemers die overwegen om kalkzandsteen te gebruiken in hun bouwproject.

Wat is kalkzandsteen en waarom is het geschikt voor funderingen?

Kalkzandsteen is een bouwmateriaal dat gemaakt wordt van zand, kalk en water. Het is een duurzaam en draagkrachtig materiaal dat zich goed leent voor de constructie van funderingen. Tijdens de productieproces bindt kalk de korrels zand tot een compacte, stevige massa. Dit geeft kalkzandsteen een hoge druksterkte, maar ook goede vochtbestendigheid, wat essentieel is voor ondergrondse of half ondergrondse funderingsconstructies.

In de praktijk wordt kalkzandsteen vaak gebruikt in combinatie met een betonnen strookfundering. Na het uitgraven van de funderingsput en het storten van een betonplaat op een vorstvrij niveau, wordt kalkzandsteen gebruikt om de muren tot aan de onderkant van de begane vloer te verwerken. Deze toepassing is vooral geschikt in gebieden waar de grond draagkrachtig en zanderig is, zoals in delen van Nederland, waar funderen op staal een gangbare methode is.

Een van de voordelen van kalkzandsteen is dat het makkelijk te verwerken is. Het kan worden gemetseld of gelijmd, en in sommige gevallen zelfs gezaagd, waardoor het ideaal is voor aanpassingen in hoogte of vorm. Daarnaast is het materiaal duurzaam en heeft het een lage CO₂-uitstoot in vergelijking met andere bouwmaterialen.

Gronddekking: een essentieel aandachtspunt

Een belangrijk technisch aandachtspunt bij het gebruik van kalkzandsteen in de fundering is de gronddekking. De leverancier van kalkzandsteen adviseert dat de blokken onder het buitenspouwblad minstens 150 mm tot 250 mm onder het maaiveld moeten liggen. Deze gronddekking zorgt ervoor dat de stenen beschermd zijn tegen vocht, vorst en andere omgevingsfactoren die de levensduur en stabiliteit van de fundering kunnen beïnvloeden.

In praktijkvoorbeelden uit de bronmateriaal is te zien dat de kalkzandsteenblokken zich op verschillende hoogten bevinden, afhankelijk van de situatie. Zo zijn er gevallen waarbij de stenen op 175 mm beneden de bovenzijde van de bestrating liggen, terwijl bij de voorgevel de gronddekking 150 mm bedraagt. Nadat 60 mm straatsteen is afgetrokken, blijft er een gronddekking van 115 mm of 90 mm. Deze afmetingen liggen binnen de toegestane toleranties van de leverancier en voldoen daarom aan de gestelde eisen.

Een belangrijke conclusie uit de praktijk is dat de kalkzandsteenblokken niet beschadigd raken door vorst of vocht. In een geval waarin de fundering na vijf jaar gecontroleerd werd, bleek dat er geen schade was opgetreden, ondanks meerdere vorstperioden. De arbiter concludeerde dat de kalkzandsteenblokken in goede staat waren, en dat er geen aanwijzingen waren voor intredend verval of vorstschade. Dit benadrukt de betrouwbaarheid van kalkzandsteen in funderingssituaties, zolang de gronddekking aan de voorgeschreven eisen voldoet.

Kalkzandsteen in fundering: Lijmen of metselen?

Een van de meest gestelde vragen bij het verwerken van kalkzandsteen in de fundering is of dit dient te gebeuren met lijm of met mortel. In veel praktijkvoorbeelden is te zien dat zowel lijm als mortel gebruikt worden, afhankelijk van de omstandigheden, het ontwerp en de voorkeur van de aannemer of opdrachtgever.

Lijmblokkentechniek biedt meerdere voordelen. Het verwerken van kalkzandsteen met lijm is sneller, vereist minder handarbeid en leidt tot een betere thermische isolatie van de fundering. Tevens is de droogtijd van lijm korter, wat handig is in het winterseizoen wanneer tijdsdruk groter is. Bovendien is lijm minder vochtgevoelig dan mortel, wat een voordeel is bij vochtige omstandigheden of in ondergrondse constructies.

Toch zijn er ook situaties waarin mortel de voorkeur krijgt. Mortel biedt bijvoorbeeld een betere stabiliteit bij het opzetten van de eerste laag kalkzandsteen, vooral in combinatie met een kim (cementvoeg). In sommige gevallen wordt de eerste laag dus met mortel verwerkt, terwijl de rest van de muren met lijm geplakt wordt. Dit biedt een balans tussen stabiliteit en efficiëntie.

Een belangrijk overweging bij het gebruik van lijm is de vraag of het verwerken van kalkzandsteen met lijm technisch haalbaar is. In een van de bronnen wordt melding gemaakt van de mogelijkheid om kalkzandsteen met lijm te plakken, zolang de afmetingen en sterkte van de blokken aan de gestelde eisen voldoen. Dit is ook bevestigd door de leverancier van kalkzandsteen in een aantal praktijkvoorbeelden.

Een mogelijke nadeel van lijm is dat het gevoeliger kan zijn voor vocht. In het geval van het gebruik van een steenzag die water gebruikt om stof te onderdrukken, kan het oppervlak van de kalkzandsteen vochtig raken. Dit kan theoretisch het lijmoppervlak beïnvloeden. Echter, in de praktijk is er geen concrete bewijsmaterieel dat dit een probleem veroorzaakt, zolang de blokken niet direct aan het lijmoppervlak worden aangebracht. In veel gevallen wordt de zaagsnede niet gelijmt, maar wordt deze onder of boven een andere constructielayer gebruikt.

Toepassing van kalkzandsteen in uitbouwen: Praktische tips en overwegingen

Bij het uitbouwen van een woning met een fundering van kalkzandsteen zijn er diverse praktische overwegingen. Deze variëren van het kiezen van de juiste blokken tot het bepalen van de montagemethode en het rekenen met tijdsplanning. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten:

1. Kies de juiste afmetingen en sterkte

De afmetingen en sterkte van kalkzandsteenblokken moeten aansluiten bij de constructieberekening van de fundering. In veel gevallen worden blokken gebruikt met een hoogte van 240 mm of 648 mm, afhankelijk van de gewenste wandhoogte. Deze afmetingen zijn geschikt voor een uitbouw met een laag van 125 cm, zoals vermeld in een van de praktijkvoorbeelden.

Het is belangrijk om de juiste sterkte te kiezen, gebaseerd op de belasting die de fundering zal moeten dragen. In de meeste gevallen is een kalkzandsteenblok met een standaarddruksterkte van 35 N/mm² voldoende voor een uitbouw van 20 m². De leverancier van kalkzandsteen geeft meestal aan welke sterktes geschikt zijn voor welke toepassing.

2. Plan voor de juiste montagemethode

De keuze tussen lijm- en metselblokkentechniek is afhankelijk van de omstandigheden, het klimaat en de voorkeur van de aannemer. Lijmen is efficiënter en geschikt voor winterse bouwperiodes, terwijl metselen beter past bij situaties waarin extra stabiliteit nodig is. In sommige gevallen wordt een combinatie van beide technieken gebruikt, bijvoorbeeld met een kim van mortel voor de eerste laag en lijm voor de rest van de muren.

3. Hou rekening met het klimaat en de tijdsplanning

Bij het uitbouwen in het winterseizoen is het belangrijk om te rekenen met de tijdsdruk en het weer. Lijmblokkentechniek is hier een voordeel, omdat het minder afhankelijk is van droog weer en de droogtijd korter is. In tegenstelling tot metselen, dat langer kan duren en gevoeliger is voor vochtige omstandigheden, is lijm sneller aan te brengen en sneller te drogen.

4. Controleer de gronddekking en voorzorgsmaatregelen

De gronddekking moet voldoen aan de eisen van de leverancier en de bouwtechnische normen. In veel gevallen is een gronddekking van minstens 150 mm beneden het maaiveld aan te raden. Het is verstandig om de situatie met een constructeur of aannemer te bespreken om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan alle eisen.

5. Plan voor eventuele aanpassingen

Bij het verwerken van kalkzandsteen is het mogelijk dat aanpassingen nodig zijn, bijvoorbeeld in hoogte of vorm. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om de stenen te zagen. Hoewel dit niet standaard is, is het technisch haalbaar. Het is belangrijk om te rekenen met eventuele extra kosten voor het huren van een steenzag en de extra tijd die dit vraagt.

Toekomstvisie en conclusie

De toepassing van kalkzandsteen in de fundering van een uitbouw is technisch haalbaar en biedt meerdere voordelen. Het is een duurzaam en draagkrachtig materiaal dat zich goed leent voor verwerking in lijmblokkentechniek. De praktijkvoorbeelden laten zien dat kalkzandsteen geschikt is voor buitentoepassingen en dat het niet gemakkelijk beschadigd raakt door vorst of vocht, zolang de gronddekking voldoet aan de gestelde eisen.

Kalkzandsteen is een betrouwbare keuze voor de fundering van een uitbouw, zowel vanuit een technische als een praktische invalshoek. Het is geschikt voor verschillende montagemethoden, en het biedt flexibiliteit in hoogte, vorm en sterkte. In combinatie met een goed gepland klimaatbeleid en tijdsplanning is het mogelijk om een robuuste en duurzame fundering te realiseren.

De beslissing om kalkzandsteen te gebruiken in de fundering moet worden genomen op basis van de specifieke omstandigheden van het project, zoals de omgeving, het ontwerp en de voorkeuren van de opdrachtgever. Het is verstandig om dit te bespreken met een aannemer of constructeur om ervoor te zorgen dat alle technische en praktische aspecten worden meegenomen in de beslissing.

In conclusie is kalkzandsteen een betrouwbare en efficiënte keuze voor de fundering van een uitbouwproject. Het biedt voordelen in termen van sterkte, vochtbestendigheid, en verwerkingssnelheid, en het is geschikt voor zowel metselen als lijmen. Zolang de gronddekking voldoet aan de gestelde eisen en de montage wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen, is kalkzandsteen een betrouwbare keuze voor de fundering van een uitbouw.