Fundering op staal: toepassing, bouwtechniek en geschiktheid bij woningen

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een fundering vormt de basis van elk bouwproject. Het bepaalt niet alleen de stabiliteit en levensduur van een gebouw, maar ook de keuze voor de juiste constructie- en bouwmethoden. Een veelgebruikte funderingsmethode in Nederland is de zogenaamde fundering op staal. Hoewel de naam verward kan zijn – het heeft niets te maken met stalen constructies – betekent het dat de fundering direct op een stevige ondergrond is gelegd, meestal een harde zandlaag.

In dit artikel bespreken we de fundering op staal vanuit de persoonlijke relevatie voor eigenaren, bouwbedrijven en zelfbouwers. We leggen de technische aspecten, mogelijke toepassingen, bouwmethoden en voorwaarden van geschiktheid uit. Ook wordt aandacht besteed aan alternatieven zoals paalfunderingen, en wanneer die beter aangewend kunnen worden.

Wat is een fundering op staal?

De fundering op staal is een constructie die wordt uitgevoerd op een stevige ondergrond, zoals een harde zandlaag. Deze methode is ook bekend als een directe fundering, omdat het gebouw of de vloer direct op de grond is geplaatst, zonder gebruik van palen. De naam is afkomstig uit de oude Hollandsche taal en verwijst naar een ondergrond die “zo stevig is als staal”.

De fundering op staal bestaat meestal uit gewapend beton en kan in verschillende vormen worden uitgevoerd, afhankelijk van de belasting en het ontwerp van het gebouw. De drie meest gebruikte typen zijn:

Plaatfundering: een vloerplaat die over de gehele oppervlakte is gestort. Deze methode is vooral geschikt voor lichte constructies of bij kleine bouwprojecten.
Strookfundering: brede stroken die langs de muren zijn uitgevoerd. Deze fundering is de meest voorkomende vorm en draagt de belasting van de muren gelijkmatig over op de ondergrond.
Poerenfundering: afzonderlijke blokken onder kolommen of steunpunten, vaak gebruikt in gebouwen met puntlasten zoals fabriekshallen.

De fundering op staal is een efficiënte en economische methode zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Echter, deze methode is gevoelig voor verzakkingen. Daarom is het van groot belang om ervoor te zorgen dat de ondergrond voldoende stevig is. In gevallen waarin de grond niet geschikt is, kan het nodig zijn om de grond te verbeteren of een alternatief funderingsmodel, zoals een paalfundering, te kiezen.

Bouwtechniek bij fundering op staal

Het aanleggen van een fundering op staal is een gecontroleerd proces dat meerdere stappen omvat. De techniek is afhankelijk van de type fundering die wordt toegepast, maar in de meeste gevallen zijn de basisstappen vergelijkbaar. Hieronder volgt een overzicht van de gang van zaken bij het aanleggen van een fundering op staal:

1. Voorbereiding van de bouwput

Bij een fundering op staal wordt eerst een bouwput gegraven tot de vorstvrije diepte, meestal op ongeveer 80 cm onder het maaiveld. De bouwput wordt meestal met kantplanken uitgevoerd, die de vorm van de fundering behouden. De wapening wordt tussen deze planken geplaatst.

Deze diepte is belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering niet beïnvloed wordt door vorst in de winter. In sommige gevallen worden moderne technieken toegepast, zoals het gebruik van funderingselementen van piepschuim. Deze elementen worden op de juiste breedte afgesteld, geplaatst en volgestort na het leggen van de wapening. Het piepschuim zorgt direct voor isolatie, wat voorkomt dat warmte via de kruipruimte of fundering verloren gaat.

2. Wapening en storten van beton

Na het leggen van de wapening wordt het beton gestort. De betonlaag moet gelijkmatig worden afgewerkt tot de bovenkant van de kantplanken. Het is essentieel dat het beton volledig is uitgehard voordat de volgende bouwstappen kunnen beginnen.

In het geval van strookfunderingen wordt het beton in brede stroken gestort, die langs de muren lopen. Deze stroken dragen de belasting van de muren gelijkmatig over op de ondergrond. Bij poerenfunderingen worden gewapende betonnen blokken onder de kolommen geplaatst. Deze blokken dragen de verticale lasten over op de ondergrond.

3. Aanleg van funderingsmuren

Als het beton volledig is uitgehard, kunnen de funderingsmuren worden opgemetseld. Deze muren worden gelegd tot aan de onderkant van de vloer. In sommige gevallen wordt gebruik gemaakt van een compenserende fundering, waarbij een deel van de grond wordt vervangen door lichtgewicht materiaal zoals polystyreen of argex-korrels. Deze methode helpt om de druk op de ondergrond te verlagen.

Geschiktheid van fundering op staal

De geschiktheid van een fundering op staal hangt volledig af van de ondergrond. De ondergrond moet voldoende draagkracht hebben om de belasting van het gebouw te kunnen dragen. In de meeste gevallen is een harde zandlaag een geschikte ondergrond. Deze laag moet zich niet te diep onder het maaiveld bevinden. Volgens de bouwnorm NEN 6744 mag een fundering op staal niet dieper zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering.

Als de ondergrond niet voldoet aan deze eisen, kan het nodig zijn om de grond te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door de grond te verdichten of door lichtgewicht materialen toe te voegen. In sommige gevallen is het beter om voor een paalfundering te kiezen, vooral als de draagkrachtige laag ver onder het maaiveld ligt.

In het westen van Nederland, waar de ondergrond vaak bestaat uit klei, veen en leem, zijn paalfunderingen vaak de enige geschikte methode. Deze grondlagen zijn te slap om het gewicht van het gebouw te dragen. Daarom moeten de belastingen overgebracht worden naar diepere zandlagen via funderingspalen.

Toepassing van fundering op staal in woningen

Bij woningen is de fundering op staal een veelgebruikte methode, vooral in gebieden met een stevige ondergrond. Deze methode is betrouwbaar, duurzaam en geschikt voor zowel vrijstaande woningen als appartementen. De fundering op staal kan uitgevoerd worden in drie verschillende vormen, afhankelijk van de belasting en het ontwerp van het gebouw.

1. Strookfundering

De strookfundering is de meest voorkomende vorm bij woningen. Deze fundering bestaat uit brede stroken die langs de muren zijn uitgevoerd. De stroken dragen de belasting van de muren gelijkmatig over op de ondergrond. Deze methode is vooral geschikt voor woningen met lijnlasten, zoals de meeste woningtypes.

2. Poerenfundering

Bij woningen met puntlasten, zoals kolommen of steunpunten, kan een poerenfundering worden toegepast. Deze fundering bestaat uit afzonderlijke blokken onder de kolommen. De blokken dragen de verticale lasten over op de ondergrond. Deze methode is vooral geschikt voor woningen met een kolom- en spanstructuur.

3. Plaatfundering

De plaatfundering is een vloerplaat die over de gehele oppervlakte is gestort. Deze methode is vooral geschikt voor lichte constructies of bij kleine bouwprojecten. Een plaatfundering is eenvoudig uit te voeren en is vaak gekozen voor schuren, garages of kleinere woningen.

Vergelijking met paalfundering

Hoewel een fundering op staal een veelgebruikte methode is, is het niet altijd de meest geschikte keuze. In sommige gevallen is een paalfundering beter aangewend. Dit is het geval als de draagkrachtige laag ver onder het maaiveld ligt of als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft.

Een paalfundering bestaat uit funderingspalen die het gewicht van het gebouw overbrengen naar de draagkrachtige laag. Deze palen zijn vaak gemaakt van beton of staal en kunnen geschroefd, geheid of geboord worden. Paalfunderingen zijn zeer degelijk, maar ook relatief duur in vergelijking met een fundering op staal.

Kwaliteit en duurzaamheid

De kwaliteit van een fundering op staal is afhankelijk van de uitvoering en de ondergrond. Een correct uitgevoerde fundering op staal is sterk, betrouwbaar en heeft een lange levensduur. Het gebruik van gewapend beton en moderne bouwmaterialen zorgt voor extra stijfheid en duurzaamheid.

In sommige gevallen worden funderingselementen van piepschuim gebruikt. Deze elementen zorgen direct voor isolatie en voorkomen warmteverlies via de kruipruimte of fundering. Deze techniek is vooral geschikt voor woningen met hoge isolatie-eisen.

Een goede uitvoering is essentieel om eventuele problemen zoals verzakkingen of scheuren te voorkomen. Daarom is het verstandig om een ervaren betonbedrijf of bouwprofessional in te schakelen bij de aanleg van een fundering op staal.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte en betrouwbare methode voor het aanleggen van een fundering, vooral in gebieden met een stevige ondergrond. Deze methode is eenvoudig uit te voeren en geschikt voor zowel woningen als commerciële gebouwen. De fundering op staal kan in drie verschillende vormen worden uitgevoerd, afhankelijk van de belasting en het ontwerp van het gebouw.

De geschiktheid van een fundering op staal hangt volledig af van de ondergrond. Als de ondergrond niet voldoet aan de eisen, kan het nodig zijn om de grond te verbeteren of een alternatief funderingsmodel, zoals een paalfundering, te kiezen.

Bij de aanleg van een fundering op staal is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de bouwput correct is uitgevoerd, dat de wapening goed is gelegd en dat het beton volledig is uitgehard. In sommige gevallen kan het verstandig zijn om moderne technieken toe te passen, zoals het gebruik van funderingselementen van piepschuim.

Een correct uitgevoerde fundering op staal is sterk, betrouwbaar en heeft een lange levensduur. Het is een efficiënte en economische methode voor het aanleggen van een fundering, zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft.