De essentiële stappen bij het funderingsproces: van onderzoek tot uitvoering

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elke duurzame bouwconstructie. Zonder een goed ontworpen en correct uitgevoerde fundering kan een gebouw al snel instabiel raken, wat leidt tot schade, kosten en risico’s. Het funderingsproces is complex en vereist zorgvuldige voorbereiding, berekening en uitvoering. Dit artikel richt zich op de volgorde van stappen bij het funderingsproces, met een nadruk op onderzoek, berekening, uitvoering en mogelijke problemen. De informatie is gebaseerd op de gegevens uit betrouwbare bronnen in de bouwsector.

Inleiding

Een fundering is de constructie die de belasting van een gebouw overbrengt op de draagkrachtige grondlagen. Het doel van de fundering is om het gebouw stabiel en veilig te houden, terwijl het tegelijkertijd bestand is tegen omgevingsinvloeden. De fundering moet zorgdragen voor een gelijkmatige drukverdeling en voorkomen dat er grotere zakkingen of zettingsverschillen optreden.

Het funderingsproces begint met een grondonderzoek, gaat door met berekeningen en ontwerp, en eindigt met de daadwerkeuze uitvoering. In deze artikelreeks leggen we de essentiële stappen van het funderingsproces uit, inclusief mogelijke problemen en aanbevelingen voor de uitvoering.

Funderingsontwerp en berekening

Wat is een funderingsberekening?

Een funderingsberekening is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het gaat om een ingenieursberekening die zorgt voor de stabiliteit van het gebouw door de fundering correct te dimensioneren. De berekening is verplicht bij een aantal constructieve wijzigingen aan een woning, zoals het verwijderen van een dragende muur of het plaatsen van een aanbouw. Ook bij het bouwen van nieuwe woningen, schuren, garages of dakterrassen is een funderingsberekening vaak nodig.

De funderingsberekening is gebaseerd op een funderingsadvies en de belasting van de bovenliggende constructie. De berekening moet rekening houden met de draagkracht van de fundering, de belasting van het gebouw en de toelaatbare zakkingen.

Gegevens nodig voor een funderingsberekening

Om een funderingsberekening te maken, heeft een constructeur verschillende gegevens nodig. Deze gegevens zijn essentieel om een betrouwbare en veilige berekening te kunnen uitvoeren:

Bouwtekeningen en plattegronden: Hieruit leidt de constructeur af waar dragende muren en andere belastingen zich bevinden.
Belastinggegevens: Informatie over de gewichten van de wanden, vloeren, daken en eventuele machines of liftschachten.
Grondonderzoek: Informatie over de ondergrond, zoals de diepte van de draagkrachtige lagen, de grondwaterstand en de samenstelling van de grond.
Werkomstandigheden: Beschikbare werkruimte, toegankelijkheid van het bouwterrein en eventuele obstakels in de bodem.
Bouwtijd en bouwmethoden: Informatie over de beschikbare bouwtijd en de gewenste bouwmethoden beïnvloeden de keuze voor de funderingsoplossing.

Zonder deze gegevens kan een funderingsberekening niet worden uitgevoerd. Hoe vollediger de gegevens zijn, hoe nauwkeuriger en betrouwbaarder de berekening zal zijn.

Funderingsontwerp

Het ontwerp van een fundering hangt af van verschillende factoren, waaronder de ondergrond, de belasting van het gebouw en de vorm van de bouwmassa. Er zijn drie hoofdcategorieën van funderingen:

Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering)
Fundering op palen (diep aangelegde fundering)
Tussenvormen, zoals funderingen op putten of op grondverbetering

De keuze voor een bepaalde funderingsmethode wordt bepaald door de draagkracht van de ondergrond. Als de draagkrachtige laag niet te diep ligt, is een fundering op staal meestal voldoende. Bij moerassen, kleigrond of veengrond is een fundering op palen vaak nodig.

Fundering op staal

Bij fundering op staal wordt een verbrede zone gerealiseerd onder de dragende muren. Deze methode is geschikt voor situaties waarbij de draagkrachtige laag niet te diep zit. De fundering bestaat meestal uit gewapend beton en wordt onder de muren uitgevoerd. De breedte van de fundering is afhankelijk van de dikte van de muur en de belasting die op de fundering werkt.

Deze funderingsmethode is relatief eenvoudig en kosteffectief. Het is echter niet geschikt voor gebieden met zwakke ondergrond, zoals veengrond of moerassen.

Fundering op palen

Bij fundering op palen wordt gebruikgemaakt van diep aangelegde palen die in de draagkrachtige grondlagen worden geplaatst. Deze methode is nodig wanneer de draagkrachtige laag te diep zit. De palen kunnen gemaakt zijn van beton, staal of hout en worden op verschillende manieren in de grond aangebracht, zoals heien, drukken of boren.

De draagkracht van de palen kan op twee manieren worden verkregen:

Op kleef: Wanneer de paalpunt de vaste laag niet bereikt.
Op stuit: Wanneer de paal de vaste laag wel bereikt.

De keuze voor een bepaalde paaltype en aansluitmethode hangt af van de omstandigheden in de bodem en de vereisten van het bouwproject.

Tussenvormen

Daarnaast zijn er ook tussenvormen tussen fundering op staal en fundering op palen. Deze vormen worden gebruikt wanneer de ondergrond niet sterk genoeg is voor een fundering op staal, maar ook niet zo zwak dat een fundering op palen verplicht is. Tussenvormen kunnen bestaan uit funderingen op putten of grondverbetering.

Bij grondverbetering wordt de ondergrond versterkt door bijvoorbeeld verdichting of groutinjectie. Deze methode maakt het mogelijk om een fundering op staal te gebruiken, terwijl de draagkracht van de ondergrond is verbeterd.

Uitvoering van de fundering

De uitvoering van de fundering is een kritieke fase in het bouwproces. Het vereist zorgvuldige planning en uitvoering om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van het ontwerp en de berekening.

Voorbereiding

Voor de uitvoering van de fundering is een uitgebreid grondonderzoek nodig. Dit onderzoek bestaat uit een veldonderzoek en een laboratoriumonderzoek. Het veldonderzoek richt zich op het verkennen van de bodemstructuren, terwijl het laboratoriumonderzoek gericht is op het analyseren van monsters van de grond. De resultaten van het onderzoek bepalen de keuze voor de funderingsmethode en het ontwerp van de fundering.

Aanleg van de fundering

Bij een fundering op staal wordt eerst een sloot gegraven, waarin de fundering wordt uitgevoerd. De sloot wordt gevuld met gewapend beton, waarna de dragende muren op de fundering worden geplaatst.

Bij een fundering op palen wordt eerst het terrein voorbereid en vervolgens worden de palen in de grond aangebracht. De palen kunnen gemaakt zijn van beton of staal en worden op verschillende manieren in de grond aangebracht, zoals heien, drukken of boren. Na het plaatsen van de palen wordt de fundering uitgevoerd, waarop de dragende muren of andere bouwelementen worden geplaatst.

Wapening en afwerking

Zowel bij fundering op staal als bij fundering op palen is wapening van groot belang. De wapening zorgt ervoor dat de fundering bestand is tegen buigende momenten en trekkrachten. De wapening moet zorgvuldig worden uitgevoerd, zodat de fundering voldoet aan de eisen van het ontwerp en de berekening.

Na het uitvoeren van de fundering wordt de sloot of de funderingszone afgelegd. Dit kan bestaan uit het leggen van een zandkoffer of het verdichten van de bovengrond. De afwerking moet zorgvuldig worden uitgevoerd, zodat de fundering niet in de toekomst instabiel wordt.

Mogelijke problemen en oplossingen

Ondanks de zorgvuldige voorbereiding en uitvoering kan het funderingsproces ook problemen opleveren. Deze problemen kunnen leiden tot schade aan het gebouw en moeten daarom zorgvuldig worden voorkomen en opgelost.

Herkennen van funderingsproblemen

De volgende tekenen kunnen wijzen op mogelijke funderingsproblemen:

Het huis is verzakt of staat scheef.
Er zijn brede scheuren in de gevel, binnenmuur of vloer.
Ramen of deuren klemmen.
Schade aan leidingen of vervormingen van leidingen.
Het huis ligt lager dan het trottoir of lager dan de andere huizen in de directe omgeving.

Oorzaken van funderingsproblemen

De oorzaken van funderingsproblemen kunnen verschillend zijn, afhankelijk van de bouwjaar en de ondergrond. De volgende oorzaken worden vaak genoemd:

Houten palen en lage grondwaterstand: Bij huizen gebouwd vóór 1970 zijn houten palen vaak gebruikt. Als de grondwaterstand lager is dan de paalkoppen, kan de houten paal rottelen en het huis zakt.
Te korte palen: In gebieden waar de vaste grondslag zeer diep zit, zijn te korte palen gebruikt. Dit kan leiden tot instabiliteit.
Verlaagd grondwaterpeil: Het waterschap kan het grondwaterpeil bewust verlagen, wat leidt tot droogte in de ondergrond en eventuele funderingsproblemen.
Onjuiste funderingskeuze: Een funderingsmethode die niet geschikt is voor de ondergrond kan leiden tot zakkingen en schade aan het gebouw.

Oplossingen voor funderingsproblemen

Bij het ontdekken van funderingsproblemen is het essentieel om een grondonderzoek uit te voeren om de oorzaak te achterhalen. Afhankelijk van de oorzaak kunnen verschillende oplossingen worden overwogen:

Paalversterking: Bij houten palen kan het nodig zijn om deze te versterken of te vervangen door beton- of staalpalen.
Grondverbetering: Bij zwakke ondergrond kan grondverbetering worden uitgevoerd, zoals verdichting of groutinjectie.
Nieuwe fundering: In ernstige gevallen kan het nodig zijn om een nieuwe fundering te leggen, waarbij de oude fundering wordt afgebroken of versterkt.
Waterschapsgesprekken: Bij funderingsproblemen veroorzaakt door een verlaagd grondwaterpeil kan het waterschap worden ingeschakeld om het grondwaterpeil aan te passen.

Conclusie

De volgorde van het funderingsproces is van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Het proces begint met een grondonderzoek, gaat door met berekening en ontwerp, en eindigt met de uitvoering van de fundering. Elke stap moet zorgvuldig worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van het bouwproject en de ondergrond.

Een funderingsberekening is een essentieel onderdeel van elk bouwproject en moet worden uitgevoerd door een ervaren constructeur. De keuze voor de funderingsmethode hangt af van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de vorm van de bouwmassa. De uitvoering van de fundering vereist zorgvuldige planning en uitvoering om mogelijke problemen te voorkomen. Bij het ontdekken van funderingsproblemen is het essentieel om een grondonderzoek uit te voeren en eventueel maatregelen te nemen om de fundering te versterken of te vervangen.

Een goed ontworpen en correct uitgevoerde fundering is de basis van elke duurzame bouwconstructie. Zorg ervoor dat je tijdig een grondonderzoek laat uitvoeren en een funderingsberekening laat maken, zodat je fundering optimaal aansluit op de ondergrond en de belasting van het gebouw.

Bronnen

volgorde