Volledige onderkeldering: technieken, kosten en uitvoering van funderingen bij kelderconstructies

Inleiding

Een volledige onderkeldering van een woning is een complexe bouwkundige ingreep die niet alleen ruimtelijke voordelen biedt, maar ook een verhoging van de waarde van het pand kan betekenen. In Nederland is het bouwen of uitbreiden van een kelder een veelvoorkomend onderdeel van het bouwproces, vooral in gebieden waar de grondwaterstand laag is of waar ruimte tekortkomt. De fundering speelt hierbij een cruciale rol, aangezien deze de stabiliteit van het gebouw zorgt en ervoor zorgt dat de kelder veilig en duurzaam kan worden ingebracht.

Volledige onderkeldering houdt in dat een kelder onder het gehele bouwvolume is aangebracht. Dit vereist een zorgvuldig gepland bouwproces, waarbij rekening wordt gehouden met de bestaande fundering, de bodemgesteldheid, de grondwaterstand en eventuele aanpassingen aan de constructie. In dit artikel worden de technieken, kosten en uitvoeringsmethoden van funderingen bij een volledige onderkeldering besproken, met uitleg over de verschillende funderingssystemen, mogelijke ingrepen bij bestaande woningen en de invloed van de ondergrond op de keuze van de funderingsmethode.

Fundering en kelder: een overzicht van technieken

Een fundering met kelder is een bouwtechnische oplossing die zowel een stevige ondergrond biedt als extra ruimte onder de grond. In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende funderingssystemen, waarbij de keuze van het juiste type fundering bepalend is voor de uitvoering van een volledige onderkeldering.

Fundering op staal

Fundering op staal is de meest gebruikte methode wanneer de draagkrachtige laag (de zogenoemde vaste grondslag) niet te diep onder het maaiveld ligt. In de praktijk betreft dit meestal een diepte van 80 tot 100 cm. Bij dit type fundering wordt de slechte bovengrond verwijderd en eventueel vervangen door een zandkoffer of verbeterd door verdichting of groutinjectie.

Voor een volledige onderkeldering is de fundering op staal geschikt wanneer de draagkrachtige grond dicht bij het maaiveld ligt. In dergelijke gevallen is het mogelijk om de kelder direct onder de fundering aan te leggen, waarbij de fundering als ondersteuning dient. De fundering moet hierbij echter voldoende diep zijn om de kelder te omvatten. Als de fundering te kort is, kan deze verlengd worden door onderbouwen, waarbij extra metselwerk wordt aangebracht tot de vereiste diepte bereikt is.

Fundering op palen

Fundering op palen wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige grond dieper ligt dan wat toegankelijk is voor een ondiepe fundering. In dergelijke gevallen worden palen gemaakt van beton of hout, die diep in de grond worden geplant om het gewicht van het gebouw en de kelder te dragen. De draagkrachtige grond kan dan worden bereikt op grotere diepte, wat essentieel is voor een stabiele kelderconstructie.

Bij een volledige onderkeldering is fundering op palen vaak noodzakelijk, vooral in zachte of zandige grondlagen. De palen zorgen voor een stevige ondergrond en voorkomen zettingsverschillen in het bouwvolume. Het nadeel van fundering op palen is de hogere kosten en het complexere bouwproces, aangezien het graven en plaatsen van palen technische expertise vereist.

Schroefinjectiepalen

Een alternatief voor traditionele funderingssystemen is het gebruik van schroefinjectiepalen. Deze palen worden in de grond geschroefd en vervolgens versterkt met cement of beton. Het voordeel van schroefinjectiepalen is dat ze snel worden geplaatst en minder afhankelijk zijn van de exacte diepte van de draagkrachtige grond.

Bij een volledige onderkeldering zijn schroefinjectiepalen een geschikte keuze, vooral in situaties waarbij de grondstructuren onregelmatig zijn of waar het graven van palen onpraktisch is. Deze techniek wordt vaak toegepast bij het herstellen of versterken van bestaande funderingen die niet voldoen aan de eisen van een kelderconstructie.

Prefab kelders

Een andere techniek die steeds vaker wordt ingezet bij onderkelderingen is het gebruik van prefab kelders. Deze kelders worden op maat vervaardigd en bestaan uit één geheel, waardoor er geen naden tussen muren en vloeren zijn. Hierdoor is de kelder direct waterdicht en duurzaam, zonder extra ingrepen nodig te hebben.

Prefab kelders zijn ideaal voor volledige onderkelderingen, vooral bij snelle projecten waarbij de bouwperiode beperkt is. Het nadeel is dat deze kelders vaak stijf in afmetingen zijn en minder geschikt zijn voor complexe of gevarieerde woningontwerpen.

Funderingskeuze bij volledige onderkeldering

De keuze van de juiste fundering bij een volledige onderkeldering hangt af van meerdere factoren, waaronder de bodemgesteldheid, de wensen van de eigenaar, de beschikbare werkruimte en de toegankelijkheid van het bouwterrein. Hieronder worden de belangrijkste aandachtspunten toegelicht.

Bodemonderzoek

Een essentieel voorbereidend onderdeel bij de planning van een volledige onderkeldering is een grondig bodemonderzoek. Dit omvat zowel veldonderzoek als laboratoriumonderzoek, waarbij de samenstelling van de grond, de diepte van de draagkrachtige lagen en de grondwaterstand worden bepaald.

Op basis van deze gegevens kan worden bepaald welk type fundering het meest geschikt is. In homogene bouwmassas, waarbij het ontwerp van het gebouw regelmatig is en geen grote variaties in belastingen optreden, is een herhaalbaar funderingsysteem vaak geschikt. Bij heterogene bouwmassas, zoals bij woningen met liftschachten, kernen of gedeeltelijke onderkelderingen, kan het funderingspatroon worden gestoord en vereist dit een aangepaste aanpak.

Invloed van de fundering op de kelderuitgraving

Bij het uitgraven van een kelder onder een bestaand huis is het cruciaal om rekening te houden met het type fundering waarop het gebouw staat. In de praktijk worden drie hoofdcategorieën onderscheiden:

• Fundering op staal (betonstroken op zand): Bij dit type fundering wordt gegraven tussen de betonnen stroken. Het graven naar beneden is echter beperkt door de stabiliteit van de zandlaag onder de stroken. Hierdoor moet zorgvuldig worden nagegaan of de fundering voldoende diep is om de kelder te omvatten. Als de fundering te kort is, kan deze verlengd worden door onderbouwen met metselwerk.

• Fundering op palen: Bij fundering op palen ligt de draagkrachtige grond dieper. Dit maakt het uitgraven van een kelder complexer, omdat de fundering niet alleen ondersteuning biedt, maar ook bepaalt hoe diep de kelder kan worden gegraven. In dergelijke gevallen is het vaak noodzakelijk om de palen verder te verankeren of extra palen in te zetten.

• Schroefinjectiepalen: Deze palen zijn geschikt voor onregelmatige grondstructuren en bieden een snelle en betrouwbare oplossing voor een volledige onderkeldering. Ze zijn vooral populair bij het herstellen van bestaande funderingen die niet voldoen aan de eisen van een kelderconstructie.

Aanpassingen aan de fundering

Bij het uitvoeren van een volledige onderkeldering is het soms nodig om de bestaande fundering aan te passen of te versterken. Dit kan nodig zijn als de fundering niet voldoet aan de eisen van een kelderconstructie of als er risico's zijn op zetting of instorting.

Een veelgebruikte techniek is onderbouwen, waarbij extra metselwerk wordt aangebracht onder de bestaande fundering om deze verder te verankeren. Dit moet zorgvuldig worden uitgevoerd, met nauwkeurige berekeningen en stutten van de bestaande constructies om verzakking te voorkomen.

In andere gevallen kan het nodig zijn om de fundering volledig te vervangen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij oude woningen met verzwakte of ongeschikte funderingen die niet geschikt zijn voor een kelder. Een nieuwe fundering kan dan worden aangelegd, waarbij rekening wordt gehouden met de gewenste diepte van de kelder en de stabiliteit van het gebouw.

Kosten en prijzen bij volledige onderkeldering

De kosten van een volledige onderkeldering variëren afhankelijk van de gekozen funderingstechniek, de omvang van de kelder en eventuele aanpassingen aan de bestaande constructie. In de praktijk liggen de kosten tussen €10.000 en €50.000, afhankelijk van de complexiteit van het project.

Kosten per funderingstype

• Fundering op staal: Relatief goedkoop, aangezien het een ondiepe fundering is. De kosten hangen af van de mate van onderbouwen en eventuele stutten die nodig zijn om de bestaande constructie te versterken.

• Fundering op palen: Dure oplossing vanwege de complexe uitvoering. De kosten hangen af van het aantal palen, de lengte en het type materiaal (beton of hout).

• Schroefinjectiepalen: Tussen de kosten van fundering op staal en fundering op palen. Het voordeel is de snelle uitvoering en de minder afhankelijkheid van de exacte diepte van de draagkrachtige grond.

• Prefab kelders: Meestal hogere kosten, maar ze brengen ook voordelen op in termen van bouwsnelheid en duurzaamheid. De extra kosten worden vaak gecompenseerd door de korte bouwperiode en de minder complexe uitvoering.

Invloed van de wensen van de eigenaar

De wensen van de eigenaar spelen ook een rol in de kosten van een volledige onderkeldering. Bijvoorbeeld, als de kelder extra ruimte moet bieden voor een woninguitbreiding of een recreatieruimte, zijn de kosten hoger dan bij een eenvoudige opslagrond. Ook bepalen de afmetingen van de kelder, de diepte en de aanpassingen aan het interieur of de afvoer van grondwater de totale kosten.

Kosten bij het herstellen van funderingen

Bij het herstellen of versterken van bestaande funderingen, zoals bij onderbouwen of het plaatsen van schroefinjectiepalen, kunnen extra kosten optreden. Deze kosten hangen af van de omvang van de ingreep en de complexiteit van de werkzaamheden. In sommige gevallen is het noodzakelijk om de fundering volledig te vervangen, wat een aanzienlijke investering kan betekenen.

Technieken voor het uitgraven van een kelder

Het uitgraven van een kelder onder een bestaand huis vereist expertise en zorgvuldige voorbereiding. In de praktijk worden verschillende technieken toegepast, afhankelijk van het type fundering en de bodemgesteldheid.

Graven onder fundering op staal

Bij fundering op staal wordt gegraven tussen de betonnen stroken die onder de dragende muren zijn geplaatst. Het graven naar beneden is echter beperkt door de stabiliteit van de zandlaag onder de stroken. Hierdoor is het vaak noodzakelijk om de fundering verder te verankeren of te onderbouwen om de kelderconstructie mogelijk te maken.

Graven onder fundering op palen

Bij fundering op palen ligt de draagkrachtige grond dieper. Dit maakt het uitgraven van een kelder complexer, omdat de fundering niet alleen ondersteuning biedt, maar ook bepaalt hoe diep de kelder kan worden gegraven. In dergelijke gevallen is het vaak noodzakelijk om de palen verder te verankeren of extra palen in te zetten.

Technieken bij schroefinjectiepalen

Bij schroefinjectiepalen wordt in de grond geschroefd en vervolgens versterkt met cement of beton. Deze techniek is geschikt voor onregelmatige grondstructuren en biedt een snelle en betrouwbare oplossing voor een volledige onderkeldering.

Prefab kelders

Prefab kelders worden op maat vervaardigd en bestaan uit één geheel. Ze zijn ideaal voor volledige onderkelderingen, vooral bij snelle projecten waarbij de bouwperiode beperkt is.

Conclusie

Een volledige onderkeldering is een complexe bouwkundige ingreep die veel aandacht vraagt voor de fundering, de bodemgesteldheid en de wensen van de eigenaar. De keuze van de juiste funderingstechniek is bepalend voor de uitvoering van de kelder en de stabiliteit van het gebouw. Fundering op staal, fundering op palen, schroefinjectiepalen en prefab kelders zijn allemaal geschikte oplossingen, afhankelijk van de situatie.

Het is belangrijk om een grondig bodemonderzoek te laten uitvoeren en eventuele aanpassingen aan de bestaande fundering zorgvuldig te plannen. De kosten van een volledige onderkeldering variëren afhankelijk van de gekozen techniek en de omvang van het project. Door het correct kiezen van de fundering en het uitvoeren van een goed geplande onderkeldering, kan een woning niet alleen ruimtelijk worden uitgebreid, maar ook in waarde worden verhoogd.

Bronnen

1. Fundering met kelder: een overzicht van de technieken en kosten
2. Fundering - Joost de Vree
3. Graven onder fundering: een kelder bouwen onder een bestaand huis