Fundering voor een muur: Soorten, berekening en toepassing

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een goed ontworpen en uitgevoerde fundering is essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Vooral bij het funderen van muren speelt het type fundering een grote rol in de drukverdeling op de ondergrond en de stabiliteit van het geheel. Op basis van de ondergrond, de belasting en de bouwmethodiek worden verschillende funderingsmethoden gebruikt, zoals fundering op staal, plaatfundering en poerenfundering. In dit artikel wordt ingegaan op de verschillende funderingswijzen, de berekening ervan en de toepassing in de praktijk.

Wat is een fundering en waarom is ze belangrijk?

Een fundering is de draagconstructie die wordt gebruikt om een gebouw te ondersteunen. Ze wordt meestal onder het maaiveld gelegd en moet voldoen aan een aantal eisen:

Sterkheid: De fundering moet het gewicht van het gebouw kunnen dragen.
Stijfheid en stabiliteit: Ze mag niet zakken, breken of vervormen.
Bestand tegen omgevingsinvloeden: De fundering moet bestand zijn tegen grondwater, vorst, droogte, schimmels en eventuele chemische stoffen.
Duurzaamheid: De fundering moet zodanig worden uitgevoerd dat ze langdurig de belastingen kan dragen.

Bij het funderen van muren is het vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat de druk die de muur uitoefent op de fundering gelijkmatig wordt verdeeld over de draagkrachtige bodem. Daarom wordt vaak gebruikgemaakt van een verbrede voet onder de muur om de druk te spreiden en de stabiliteit te verhogen.

Fundering op staal: Definitie en toepassing

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij muren of wanden, meestal via een verbrede voet, rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. De verbrede voet is nodig wanneer de druk die de muur op de bodem uitoefent groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Hierdoor wordt de druk verspreid en wordt de stabiliteit van de muur verder versterkt.

De term 'fundering op staal' heeft niets te maken met het materiaal staal, maar is afgeleid van het Oudgermaans en Oudfrans voor 'vaste plaats' of 'ondergrond'. De fundering op staal is meestal gemaakt van gewapend beton en wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige laag (zoals zand of klei) niet te diep onder het maaiveld ligt.

Wanneer wordt een fundering op staal gebruikt?

Een fundering op staal wordt vaak gebruikt in regio’s waar de draagkrachtige bodem niet te diep onder het maaiveld ligt, zoals in de Randstad, ten noorde van de Rijn en in delen van Friesland. In deze gebieden is het vaak mogelijk om de slechte bovengrond te verwijderen en een zandkoffer aan te brengen, waarna een fundering op staal kan worden aangelegd.

Voor het toepassen van een fundering op staal moet de draagkrachtige bodem voldoende draagvermogen hebben. Dit wordt bepaald via sonderingen, waarbij de grond wordt geïnspireerd op diepte en draagvermogen. Als de ondergrond niet voldoet, wordt een andere funderingswijze, zoals paalfundering, toegepast.

Soorten fundering op staal

Er zijn verschillende typen fundering op staal die in de bouw worden toegepast, afhankelijk van de structuur van het gebouw en de belastingen. De belangrijkste varianten zijn:

Strokenfundering: Dit is de meest eenvoudige en meest gebruikte vorm van fundering op staal. De fundering bestaat uit doorlopende stroken gewapend beton onder de dragende muren van het gebouw. De breedte van deze stroken is afhankelijk van de belasting van het bouwwerk en de bodemgesteldheid.
Poerenfundering: Deze vorm wordt gebruikt wanneer er puntlasten op de fundering komen te staan, bijvoorbeeld bij kolommen of pilaren. De belasting van deze puntlasten wordt via gewapend-betonbalken afgevoerd naar de draagkrachtige grond.
Plaatfundering: Bij een plaatfundering wordt er één grote, gewapende betonnen plaat gelegd die onder het gehele gebouw ligt. Deze methode is geschikt wanneer muren dicht bij elkaar staan of wanneer de ondergrond niet geschikt is voor een strokenfundering. Een nadeel van deze funderingswijze is dat de plaat gevoelig is voor verzakkingen.

Berekening van een fundering op staal

Het berekenen van een fundering op staal houdt rekening met de belasting die op de fundering komt te staan en het draagvermogen van de ondergrond. De formules voor de berekening zijn als volgt:

F = belasting in kN/m
pgr = gronddruk in N/mm²
b = breedte voet
a = breedte metselwerk

De breedte van de funderingsvoet wordt berekend door de belasting van de muur te delen door de gronddruk. Daarnaast moet de fundering voldoen aan de norm NEN 6744, waarin is bepaald dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf keer haar kleinste dwarsafmeting.

Voorbeeldberekening

Stel dat een muur een belasting van 100 kN/m uitoefent en de gronddruk 0,1 N/mm² is. De breedte van de funderingsvoet kan dan als volgt worden berekend:

b = F / pgr = 100 / 0,1 = 1000 mm = 1 m

De breedte van de funderingsvoet moet dus minimaal 1 meter zijn om de belasting van de muur te kunnen dragen.

Fundering op staal in de praktijk

Bij het aanleggen van een fundering op staal is het belangrijk om rekening te houden met de ondergrond en de belasting van het bouwwerk. In praktijkvoorbeelden is te zien dat een fundering op staal goed werkt wanneer de ondergrond voldoende draagvermogen heeft en de belastingen gelijkmatig worden verdeeld.

Een voorbeeld is een woning die wordt gebouwd op duingrond in de regio Drenthe. De ondergrond is geschikt voor een fundering op staal, waardoor een strokenfundering kan worden gebruikt onder de dragende muren. De fundering wordt gemaakt van gewapend beton en is voldoende breed om de belasting van de muren te dragen.

In andere gevallen, zoals bij huizen in de Randstad waar de ondergrond uit veen of klei bestaat, wordt vaak een andere funderingswijze gekozen. Hier wordt vaak gebruikgemaakt van een paalfundering, omdat de ondergrond niet voldoet aan de eisen voor een fundering op staal.

Fundering op putten

Bij het funderen van muren kan ook een fundering op putten worden gebruikt. Dit type fundering wordt vooral toegepast wanneer het niet mogelijk is om een doorlopende strokenfundering aan te leggen, bijvoorbeeld bij grillig gelegen muren of bij woningen met een complexe structuur.

Bij een fundering op putten worden putten gegraven tot aan de draagkrachtige laag van de ondergrond. Deze putten worden gevuld met beton en vormen vaste ondersteuningspunten voor de muren. De afstand tussen de putten wordt overbrugd door betonbalken, waarna de bovenbouw kan worden geplaatst.

Voordelen van een fundering op putten

Geen bouwput nodig: Bij deze funderingswijze is het vaak niet nodig om een grote bouwput te graven.
Beperkt graafwerk: Het graafwerk wordt vaak beperkt tot de inhoud van de putten.
Geen verdichting van de grond: Bij een fundering op putten ontstaat geen verdichting van de grond, wat in sommige gevallen gunstig is.

Nadelen van een fundering op putten

Groter aantal putten: Als het aantal putten te groot wordt of als de aanlegdiepte te diep is, is een paalfundering op korte palen vaak beter geschikt.
Gevoelig voor verzakkingen: Een fundering op putten kan gevoelig zijn voor verzakkingen, vooral als de ondergrond niet voldoende draagvermogen heeft.

Fundering op grondvervanging

Een andere optie bij het funderen van muren is de fundering op grondvervanging. Deze methode wordt toegepast wanneer de bovengrond slecht is en moet worden vervangen door een betere ondergrond, zoals zand.

Methode met zandkoffer

Bij de methode met zandkoffer wordt de slechte bovengrond verwijderd en wordt een zandstorting aan gebracht. Deze zandstorting vormt een stabiele basis voor de fundering. Deze methode is vooral geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep zit, maar de bovengrond niet geschikt is voor een fundering op staal.

Fundering op grondverbetering

Een andere vorm van grondvervanging is de fundering op grondverbetering. Bij deze methode wordt de ondergrond verbeterd door middel van verdichting. Dit kan gedaan worden met een trilmachine die het zand of klei in de ondergrond verdicht, waardoor het draagvermogen verhoogd wordt.

Fundering op palen

In gevallen waarin de ondergrond niet geschikt is voor een fundering op staal, wordt vaak een fundering op palen gekozen. Deze methode wordt vooral gebruikt in regio’s met zachte grond, zoals klei of veen. De palen worden ingebracht tot aan een draagkrachtige laag en vormen een stevige ondersteuning voor de muren.

Soorten palen

Er zijn verschillende soorten palen die in de bouw worden gebruikt, afhankelijk van de ondergrond en de belastingen. De belangrijkste varianten zijn:

Geheide palen: Deze palen worden door de grond gedreven en zijn vaak gemaakt van beton. Ze worden gebruikt wanneer er sprake is van grondverdringing.
Geschroefde palen: Deze palen worden met een schroefmechanisme in de grond gedraaid en zijn geschikt voor zachte grond.
Gedrukte palen: Deze palen worden in de grond gedrukt en zijn geschikt voor zandige grondlagen.

Bij het kiezen van het juiste type paal is het belangrijk om rekening te houden met de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de mogelijke toekomstige veranderingen in de ondergrond.

Conclusie

Het funderen van een muur is een cruciale stap in de bouw van een gebouw. De keuze van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de structuur van het gebouw. De meest gebruikte funderingswijze is de fundering op staal, die bestaat uit verbrede stroken of platen van gewapend beton onder de dragende muren.

Bij het aanleggen van een fundering is het belangrijk om rekening te houden met de draagvermogens van de ondergrond en de belastingen van het bouwwerk. Door middel van sonderingen en berekeningen kan bepaald worden of een fundering op staal of een andere funderingswijze, zoals paalfundering of plaatfundering, het beste geschikt is.

Bij renovaties, uitbreidingen of bouwprojecten is het weten van het type fundering essentieel voor de veiligheid en het succes van het project. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen. Als funderingsproblemen worden geconstateerd, is het verstandig om professionele hulp in te richten om de schade te beheersen en de woning veilig en duurzaam te maken.

Bronnen

muur