Funderingsonderzoek door de eigenaar: wanneer is het mogelijk en wat zijn de beperkingen?

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een funderingsonderzoek is een essentieel onderdeel van de bouwkundige inspectie van een woning. Het helpt bij het identificeren van eventuele funderingsproblemen en voorkomt ernstige schade aan het gebouw. Voor de gemiddelde woningeigenaar is het echter vaak de vraag of en hoe ver het zelf een funderingsonderzoek kan uitvoeren. In dit artikel bespreken we wat een funderingsonderzoek inhoudt, wanneer het nodig is, en wat de beperkingen zijn voor eigenaars die het zelf willen doen. De informatie is gebaseerd op de actuele praktijk en richtlijnen zoals beschreven in de bronnen.

Wat is een funderingsonderzoek?

Een funderingsonderzoek is een uitgebreide inspectie van de fundering van een gebouw. Het doel is om eventuele verzakkingen, scheuren of andere structurele problemen te identificeren. Dit onderzoek geeft inzicht in de staat van de fundering en helpt om op tijd de juiste herstelmaatregelen te nemen. Funderingsproblemen kunnen ernstige schade veroorzaken als ze niet op tijd worden aangepakt.

Een funderingsonderzoek wordt vaak uitgevoerd bij tekenen van schade zoals scheuren, verzakkingen, klemmende ramen en deuren. Het onderzoek voorkomt onnodige werkzaamheden en zorgt ervoor dat de offerte volledig gebaseerd is op de feitelijke situatie van het pand.

De stappen in een funderingsonderzoek omvatten:

Archiefonderzoek: Indien beschikbaar, worden originele bouw- en funderingstekeningen bestudeerd, evenals eventuele verbouwingstekeningen en peilbuisgegevens. Deze informatie wordt gebruikt in de onderzoeksopzet en rapportage.
Visuele inspectie (extern): De buitenkant van het bouwwerk wordt geïnspecteerd op zichtbare gebreken zoals scheuren, scheefstanden en afwijkingen in metselwerk of kozijnen.
Visuele inspectie (intern): De binnenzijde van het bouwwerk wordt beoordeeld op onregelmatigheden. De begane grond en eventueel een kruipkelder worden geïnspecteerd.
Graafwerkzaamheden en blootlegging: Bij ingrijpende onderzoeken worden delen van de fundering blootgelegd en geanalyseerd. Er kunnen monsters genomen worden om de conditie van het materiaal te beoordelen.

Wanneer is een funderingsonderzoek nodig?

Er zijn verschillende situaties waarin een funderingsonderzoek aan te raden is. Deze omvatten:

Aankoop of verkoop van een woning: Bij de aankoop of verkoop van een woning is het verstandig om de fundering te laten onderzoeken. Dit is vooral belangrijk in risicogebieden of bij oudere woningen.
Verbouwing of aanbouw: Bij grote verbouwingen of aanbouwen kan de fundering extra belast worden. Het is daarom belangrijk om te controleren of de fundering sterk genoeg is voor de extra belasting.
Zichtbare gebreken: Teken van funderingsproblemen zoals scheuren in muren, klemmende deuren en vloeren die scheef staan, zijn aanleiding voor een funderingsonderzoek.
Bouwwerkzaamheden in de omgeving: Wanneer er werkzaamheden worden uitgevoerd in de directe omgeving van een woning, kan dit invloed hebben op de fundering. Een onderzoek is dan aan te raden.

Wat zijn de beperkingen van zelf onderzoek?

Hoewel enkele eenvoudige inspecties door de eigenaar uitgevoerd kunnen worden, zijn de beperkingen van een zelfstandig funderingsonderzoek aanzienlijk. Een funderingsonderzoek vereist vaak specialistische apparatuur, expertise en vergunningen, die niet beschikbaar zijn voor de gemiddelde woningeigenaar.

Visuele inspectie

Een eigenaar kan wel een visuele inspectie uitvoeren. Dit betreft het controleren van duidelijke tekenen van funderingsproblemen zoals:

Scheuren in muren: Horizontale of diagonale scheuren in metselwerk kunnen wijzen op verzakkingen of instorting van de fundering.
Scheefstanden: Degenen die de vloeren scheef staan of deuren en ramen niet goed sluiten, kunnen wijzen op problemen met de fundering.
Verzakkingen: In sommige gevallen zijn verzakkingen zichtbaar aan de buitenkant van het bouwwerk.

Een visuele inspectie kan helpen om te bepalen of verdere inspecties nodig zijn. Het is echter geen vervanging voor een professioneel funderingsonderzoek.

Grenzen van het zelf onderzoek

De beperkingen van zelf onderzoek zijn duidelijk:

Geen technische expertise: Funderingsonderzoek vereist kennis van bouwkundige constructies, draagkrachtige bodemlagen en andere technische aspecten. Deze expertise is niet beschikbaar voor de gemiddelde woningeigenaar.
Geen specialistische apparatuur: Voor ingrijpende onderzoeken zijn instrumenten zoals sondeerapparaten en waterpassen nodig. Deze zijn niet beschikbaar voor de eigenaar.
Geen vergunningen: Graafwerkzaamheden vereisen vaak vergunningen, vooral wanneer deze buiten de eigen bebouwing plaatsvinden. Dit is een administratieve taak die niet door de eigenaar gemakkelijk kan worden geregeld.

Voordelen van een professioneel funderingsonderzoek

Een professioneel funderingsonderzoek heeft meerdere voordelen boven een zelfstandig onderzoek:

Objectieve data: Een funderingsonderzoek levert harde meetgegevens over de bodemgesteldheid en de conditie van de fundering. Deze data zijn essentieel voor bouwkundige adviezen en het opstellen van een herstelplan.
Gedetailleerde informatie: Een professioneel onderzoek levert gedetailleerde informatie over de staat van de fundering, inclusief eventuele schade en mogelijke herstelmaatregelen.
Conformiteit met richtlijnen: Funderingsonderzoeken worden conform de F3O-richtlijnen uitgevoerd. Deze richtlijnen zorgen voor consistente en objectieve onderzoeken.
Voorbereiding op verbouwing: Bij plannen voor verbouwing of aanbouw is een funderingsonderzoek essentieel. Het onderzoek helpt bij het bepalen of de fundering sterk genoeg is voor de extra belasting.

Kostenevaluatie van funderingsonderzoek

De kosten van een funderingsonderzoek variëren afhankelijk van verschillende factoren. Deze omvatten:

Grootte van het pand: Grotere panden vereisen meer tijd en inspanningen voor het uitvoeren van een onderzoek.
Complexiteit van het probleem: Ingrijpende onderzoeken zijn duurder dan eenvoudige inspecties.
Beschikbaarheid van bestaande informatie: Hoe meer informatie beschikbaar is (zoals bouwtekeningen en geotechnische onderzoeken), hoe minder werk opnieuw hoeft te worden gedaan. Dit kan kosten besparen.

De kosten van een funderingsonderzoek kunnen oplopen tot enkele duizenden euro’s. Bijvoorbeeld bij Perfectkeur kost een Fase 2 onderzoek € 1.495,-, terwijl ingrijpendere onderzoeken vaak duurder zijn en afhankelijk zijn van de feitelijke situatie van het pand.

Hoe kies je een funderingsonderzoeker?

Het kiezen van een funderingsonderzoeker is een belangrijke stap. Het is verstandig om offertes te vragen bij meerdere bedrijven. Dit geldt vooral bij verbouwingen in rijtjeshuizen of appartementencomplexen, waar het onderzoek voor de hele bouweenheid uitgevoerd moet worden.

De onderzoek moet conform de laatste F3O-richtlijnen uitgevoerd worden. Deze richtlijnen zorgen voor consistente en objectieve onderzoeken. Samen met andere eigenaren (bijvoorbeeld in een appartementencomplex) kan een keuze worden gemaakt uit de ontvangen offertes. Het is verstandig om van tevoren te bespreken hoe de kosten verdeeld zullen worden, bijvoorbeeld op basis van de grootte van de huizen of volgens de regels van de Vereniging van Eigenaren (VvE).

Funderingsonderzoek in de praktijk

In de praktijk omvat een funderingsonderzoek verschillende stappen. Deze omvatten:

Meetwerk: Bij het onderzoek worden de lintvoeg in het metselwerk en enkele vloervelden nagemeten met een waterpas om eventuele verzakkingen sinds de oorspronkelijke bouw in beeld te krijgen.
Blootlegging: Op een aantal plaatsen wordt de fundering blootgelegd, ingemeten en in kaart gebracht. Bij houten funderingen worden monsters genomen om de hardheid van het hout te beoordelen en te achterhalen of er schimmel of bacteriële aantasting in het hout zit.
Analyse: De verzamelde data worden geanalyseerd om conclusies te trekken over de staat van de fundering en eventuele herstelmaatregelen.

Conclusie

Funderingsonderzoek is een essentieel onderdeel van de bouwkundige inspectie van een woning. Het helpt bij het identificeren van eventuele funderingsproblemen en voorkomt ernstige schade aan het gebouw. Voor de gemiddelde woningeigenaar is het echter vaak de vraag of en hoe ver het zelf een funderingsonderzoek kan uitvoeren.

Een visuele inspectie kan wel uitgevoerd worden door de eigenaar, maar dit is geen vervanging voor een professioneel funderingsonderzoek. De beperkingen van zelf onderzoek zijn aanzienlijk, aangezien funderingsonderzoek vaak specialistische apparatuur, expertise en vergunningen vereist. Een professioneel onderzoek levert objectieve data, gedetailleerde informatie en helpt bij het opstellen van een herstelplan.

Bij aankoop of verkoop van een woning, verbouwing of aanbouw, en bij zichtbare gebreken is een funderingsonderzoek aan te raden. Het is verstandig om offertes te vragen bij meerdere bedrijven en het onderzoek conform de laatste F3O-richtlijnen uit te voeren.

Bronnen

onderzoek