Fundering zelf herstellen of verwijderen: Uitdagingen, technieken en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elke woning of bouwwerk. Wanneer er schade optreedt of de fundering niet meer voldoet aan de eisen van de huidige belasting, is herstel of vervanging vaak nodig. Voor sommige eigenaren ligt de aantrekkelijkheid van zelfbouw of zelfreparatie in de lucht. Echter, dit is geen klus voor iedereen. Het vereist zowel kennis, gereedschap als een goed begrip van de onderliggende problemen. In dit artikel bespreken we de mogelijkheden, stappen en risico’s die gerelateerd zijn aan het zelf herstellen of verwijderen van een fundering, op basis van de meest actuele informatie uit betrouwbare bronnen.

Inleiding

Een fundering zelf herstellen of verwijderen is een complexe en technische klus die niet licht in de hand kan worden genomen. Het betreft immers de basis van een woning of bouwwerk, en een fout kan ernstige gevolgen hebben. De vraag die eigenaren vaak stellen is of het mogelijk is om dit zelf te doen of of het beter is om een professional in te schakelen. Uit de beschikbare informatie blijkt dat het in bepaalde gevallen mogelijk is om bepaalde aspecten van funderingsherstel zelf aan te pakken, mits de juiste voorbereiding, kennis en materialen aanwezig zijn. Toch is het belangrijk om eerst de oorzaak van de schade te achterhalen en te bepalen of het herstel of de vervanging van de fundering nodig is.

De stappen bij funderingsherstel of -verwijdering variëren afhankelijk van de mate van schade, de type fundering (bijvoorbeeld houten palen, gewapend beton, of zandgrond), en de omstandigheden van het bouwterrein. In dit artikel bespreken we de mogelijke technieken, de vereisten voor het zelf uitvoeren van het herstel of verwijderen van een fundering, en de belangrijkste aandachtspunten die je moet kennen voor een veilig en duurzaam resultaat.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben, variërend van natte grond tot veroudering van materiaal. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:

Verzakking van de grond: Dit kan voorkomen bij zachte of losse grondsoorten, zoals zand of klei. Wanneer de grond niet voldoende draagkracht heeft, kan de fundering verzakken of verschuiven.
Houtrot of aantasting van houten palen: Bij funderingen op houten palen kan schimmel of insectenoverlast leiden tot verlies van draagvermogen.
Wateroverlast of slechte drainage: Water dat zich rondom of onder de fundering ophoopt, kan leiden tot afbraak van het materiaal of verslechtering van de grondstructuur.
Ondergrondse leidingen of kabels: Bij werken aan de fundering is het belangrijk om te weten waar ondergrondse leidingen of kabels zich bevinden, om schade te voorkomen.
Aging of slijtage: Na verloop van tijd kan een fundering verslechteren door normale slijtage of veranderingen in de grond.

Het is essentieel om de oorzaak van de schade grondig te analyseren voordat er sprake is van herstel of verwijdering. Zoals uit bron 1 blijkt, is het belangrijk om niet alleen het zichtbare probleem aan te pakken, maar ook de onderliggende oorzaak. Dit om ervoor te zorgen dat het probleem niet terugkeert en dat het herstel langdurig en effectief is.

Voorbereiding van funderingsherstel of verwijdering

Voor het begin van de werken is uitgebreide voorbereiding nodig. Deze omvat zowel een grondige inspectie als de inkoop van de juiste materialen en gereedschappen. Het volgende stappenplan kan als richtlijn dienen:

1. Grondonderzoek uitvoeren

Voor elk herstelproject is het noodzakelijk om een grondonderzoek uit te voeren. Dit kan bijvoorbeeld via een sondering of een inspectieput. Het doel is om de structuur van de grond, de stabiliteit en de eventuele schade aan de fundering in kaart te brengen. Bron 5 vermeldt dat een funderingsinspectie vaak plaatsvindt door een inspectieput te graven, meestal bij de voorgevel. Dit maakt het mogelijk om de fundering visueel te inspecteren.

Daarnaast is het belangrijk om informatie over de historie van het terrein te verzamelen, zoals beschreven in bron 4. Deze informatie kan worden gevonden in archieven, historische kaarten en stadsplattegronden. Dit helpt om mogelijke problemen met de ondergrond, zoals sloten of oude leidingen, op voorhand te identificeren.

2. Bouwtekeningen en bouwvergunning controleren

Voor het herstellen of verwijderen van een fundering is het noodzakelijk om de bouwtekeningen en eventueel de bouwvergunning te raadplegen, zoals aangegeven in bron 3. Dit zorgt ervoor dat je weet hoe de fundering oorspronkelijk is ontworpen en of er aanpassingen nodig zijn.

3. Benodigdheden opstellen

Afhankelijk van de omvang van het project zijn verschillende benodigdheden nodig. Voor een klein herstelproject, bijvoorbeeld het herstellen van kleine scheurtjes of het vullen van gaten, zijn materiaal als reparatiemortel en bekistingsmateriaal nodig. Voor een groter project, zoals het gieten van een nieuwe fundering, zijn onder andere de volgende materialen nodig:

Betonmix
Armatuur
Bekistingsmateriaal
Gereedschap (houwzagen, schoppen, wagens)
Meetinstrumenten (niveau, theodoliet)

Naast deze materialen is het ook belangrijk om veiligheidsuitrusting aan te schaffen, zoals een stofmasker, veiligheidsbril en stevige handschoenen, zoals beschreven in bron 1. Veiligheid is van het grootste belang bij deze soort werken, omdat het zowel fysieke als financiële risico’s met zich meebrengt.

Uitvoering van funderingsherstel of verwijdering

De uitvoering van het herstel of verwijderen van een fundering kan variëren afhankelijk van de mate van schade en de type fundering. Hieronder worden de belangrijkste stappen besproken.

1. Afbakenen van de gracht

Voordat er kan worden gegraven, is het nodig om de gracht af te bakenen. Dit gebeurt met behulp van stokken en touwen, zoals beschreven in bron 3. Het is belangrijk dat de afmetingen van de gracht overeenkomen met de bouwtekeningen en de vereisten van de bouwvergunning.

2. Graven van de gracht

Het graven van de gracht moet voorzichtig gebeuren om schade aan ondergrondse leidingen of kabels te voorkomen. Informatie over deze leidingen kan worden verkregen bij het KLIC (Kabels en Leidingen Informatie Centrum), zoals vermeld in bron 4. Het graven moet in overeenstemming zijn met de bouwtekeningen en de resultaten van het grondonderzoek.

3. Plaatsen van de armatuur

Als een nieuwe fundering wordt gegoten, is het noodzakelijk om armatuur te plaatsen. Deze zorgt voor de nodige draagkracht van het beton. De armatuur moet op de juiste manier worden aangebracht, zoals beschreven in bron 3. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het beton gelijkmatig wordt gegoten en goed afgewerkt.

4. Gieten van het beton

Het gieten van beton is een kritieke fase in het proces. Het beton moet gelijkmatig worden gegoten en goed worden afgewerkt. Voor grotere projecten kan het noodzakelijk zijn om een kleine betonmolen te gebruiken, zoals vermeld in bron 1. Dit zorgt voor een betere kwaliteit en consistentie van het beton.

5. Herstellen van beschadigde delen

Voor kleinere schades is het mogelijk om alleen de meest beschadigde delen van de fundering aan te pakken. Dit wordt ook wel deelreparatie genoemd. Dit kan bijvoorbeeld het herstellen van kleine scheurtjes of het vullen van gaten zijn. Voor deze soort herstel is het vaak voldoende om een reparatiemortel te gebruiken.

Een andere optie is het uitvoeren van preventieve maatregelen, zoals het verbeteren van de drainage rondom het huis, zoals beschreven in bron 1. Deze maatregelen kunnen helpen om verdere schade aan de fundering te voorkomen.

Mogelijke technieken voor funderingsherstel

Afhankelijk van de mate van schade en de onderliggende oorzaak kan men kiezen uit verschillende technieken voor funderingsherstel. Bron 6 beschrijft drie hoofdmethoden:

1. Grond verbeteren

Wanneer de schade aan de grond ligt en de fundering zelf nog stevig is, kan men kiezen om de grond te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door de grond te injecteren met kunsthars. Deze methode is alleen mogelijk als de grond zwak is en de fundering verder nog goed functioneert. Het voordeel van deze methode is dat het minder destructief is dan het verwijderen of herstellen van de fundering zelf.

2. Paalkopverlaging

Wanneer houten funderingspalen worden gebruikt, kan het nodig zijn om deze voor een deel te vervangen met gewapend beton. Dit gebeurt door de palen af te zagen op 50 centimeter onder de laagste grondwaterstand en onder het niveau van het hoofdriool. Vervolgens worden de houten paalkoppen vervangen door gewapend beton. Deze methode is echter niet meer zo vaak toegepast, omdat het draagvermogen vaak niet toeneemt en soms zelfs afneemt vanwege het zwaardere gewicht van het beton.

3. Nieuwe fundering van buitenaf

Bij ernstige schade is het soms nodig om een nieuwe fundering te maken. Dit kan gedaan worden van buitenaf, bijvoorbeeld door de bestaande fundering te versterken of volledig te vervangen. Deze methode is meestal het duurste, maar ook het meest effectieve.

Risico’s en aandachtspunten bij zelfbouw

Hoewel het in bepaalde gevallen mogelijk is om de fundering zelf te herstellen of te verwijderen, zijn er een aantal risico’s en aandachtspunten die je moet kennen.

1. Oorzaak van de schade achterhalen

Voordat je begint met het herstellen of verwijderen van een fundering, is het essentieel om de oorzaak van de schade te achterhalen. Zonder het herstellen van de oorzaak kan het probleem zich opnieuw voordoen, zoals beschreven in bron 1. Het is daarom belangrijk om eerst de schade grondig te analyseren voordat er maatregelen worden genomen.

2. Onderbouwde keuze voor herstel of vervanging

Het is belangrijk om te bepalen of herstel of vervanging nodig is. Voor kleine schades kan herstel voldoende zijn, maar bij ernstige schade is vervanging vaak de enige optie. Bron 1 benadrukt dat funderingsherstel geen klusje voor beginners is. Het is een technische klus die expertise vereist en waarbij het risico op fouten groot is.

3. Veiligheid en kwaliteit

Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt bij het herstellen of verwijderen van een fundering. Het gebruik van veiligheidsuitrusting zoals een stofmasker, veiligheidsbril en stevige handschoenen is essentieel. Daarnaast is het belangrijk om te zorgen voor een goede kwaliteit van de herstelmaatregelen. Dit betreft onder andere het gebruik van het juiste materiaal en het naleven van de bouwvoorschrachten.

4. Invloed van de grondsoort

De grondsoort speelt een grote rol bij het herstellen of verwijderen van een fundering. Bijvoorbeeld, op zandgrond kan het nodig zijn om extra maatregelen te nemen om te voorkomen dat de fundering verder verzakt. Bron 4 beschrijft hoe zandgrond kan worden verbeterd door middel van voorbelasten, waarbij een deel van de zakking al wordt uitgevoerd voordat de fundering wordt aangelegd.

5. Aanvragen om subsidies of fiscale voordelen

Het herstellen of verwijderen van een fundering kan kostbaar zijn. Het is daarom verstandig om te checken of je in aanmerking komt voor subsidies of fiscale voordelen voor woningverbetering, zoals vermeld in bron 1. Dit kan een aanzienlijk deel van de kosten compenseren.

Wanneer is het beter om een professional in te schakelen?

Hoewel het in bepaalde gevallen mogelijk is om de fundering zelf te herstellen, is het vaak verstandiger om een professional in te schakelen. Dit is het geval bij:

Ernstige schade, zoals grote scheuren of forse verzakkingen.
Gebruik van complexe technieken, zoals het herstellen van houten palen of het gieten van een nieuwe fundering.
Twijfel over het juiste materiaal of techniek.
Lack of expertise of ervaring met funderingsherstel.

Professionals hebben de nodige expertise en het juiste gereedschap om de fundering vakkundig te herstellen of te vervangen. Dit zorgt voor een betere kwaliteit en een langdurig resultaat. Hoewel het duurder kan zijn, is het vaak beter om dit te doen dan dat het huis verder beschadigd raakt, zoals beschreven in bron 1.

Conclusie

Het herstellen of verwijderen van een fundering is een technische en complexe klus die zowel kennis als ervaring vereist. Voor kleine schades en deelreparaties kan het soms mogelijk zijn om het zelf aan te pakken, mits de juiste voorbereiding, materialen en veiligheidsmaatregelen worden genomen. Echter, bij ernstige schade of complexe problemen is het vaak verstandiger om een professional in te schakelen. Het is belangrijk om de oorzaak van de schade grondig te analyseren en de juiste techniek te kiezen, afhankelijk van de situatie en de omstandigheden van het bouwterrein.

Een goede fundering is de basis van elke woning, en het herstellen of verwijderen ervan is een investering in de stabiliteit en de levensduur van het gebouw. Door zorgvuldig te plannen, de juiste materialen te gebruiken en aandacht te besteden aan de technische aspecten, kan men een stevige en duurzame fundering realiseren. Het is echter belangrijk om zich bewust te zijn van de bouwvoorschrachten, de grondsoort en de belastingcapaciteit van de fundering. Bij twijfel is het verstandig om hulp in te schakelen bij een ervaren klusser of professionele aannemer.

Bronnen

weghalen