Funderingen uit de jaren zestig: kenmerken, problemen en oplossingsmogelijkheden

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

In de jaren zestig werd in Nederland een groot deel van de woningbouw gestart, vaak met traditionele bouwmethoden. De funderingen van deze woningen spelen een centrale rol bij de stabiliteit en levensduur van de woning. In dit artikel wordt een diepgaand overzicht gegeven van de kenmerken van funderingen uit de jaren zestig, de meest voorkomende problemen en mogelijke oplossingen. Op basis van de informatie uit betrouwbare bronnen worden zowel historische contexten als technische aspecten toegelicht.

Inleiding

Funderingen zijn de fundamenten van elke woning en bepalen in grote mate de stabiliteit en levensduur van een gebouw. In de jaren zestig werd vaak gebruikgemaakt van houten of betonnen funderingspalen, of combinaties daarvan. Het is belangrijk om te weten dat deze funderingssystemen soms kwetsbaar zijn geworden door de jaren heen. In dit artikel worden de kenmerken van funderingen uit de jaren zestig beschreven, aandacht wordt besteed aan de meest voorkomende bouwkundige gebreken, en worden mogelijke oplossingen en maatregelen besproken die eigenaars kunnen overwegen.

Kenmerken van funderingen uit de jaren zestig

Houten palen

In de jaren zestig was het gebruik van houten funderingspalen nog steeds een gangbare praktijk. Deze palen werden vaak gebruikt in combinatie met betonnen oplangers of opzetters om de stabiliteit te verbeteren. Houten palen konden echter onderhevig zijn aan slijtage, vooral wanneer ze zich boven het grondwaterpeil bevonden. Vanaf 1913 werden betonnen oplangers gebruikt om dit probleem te voorkomen, zodat de houten palen onder het grondwaterpeil bleven, waar ze beter beschermd waren tegen houtrot.

Betonnen palen

Naast houten palen werden ook prefab betonpalen gebruikt in de jaren zestig. Deze konden een lengte bereiken tot maximaal 24 meter en werden vaak glad of met een zware puntige voet uitgevoerd. Vanaf het einde van de jaren vijftig veranderde de doorsnede van de paal van rond of achthoekig naar vierkant, wat een betere wapening en stijfheid opleverde. Ook werden er in deze periode palen met een voorgespannen wapening, zoals Arkelpalen, op de markt gebracht. Deze ontwikkeling leidde tot sterkere en betrouwbaardere funderingssystemen.

Dubbelpaalsystemen

Een interessante innovatie die in de jaren zestig ontstond, was het dubbelpaalsysteem. Deze methode was bedoeld om extra lange palen te realiseren zonder te veel heistelling nodig te hebben. De Schokindustrie in Zwijndrecht begon in 1955 met het vervaardigen van zogenaamde duplexpalen, die bestonden uit een onderpaal en een bovenpaal. Deze constructie verving later de term “schakelpalen”. Het systeem was efficiënter in de uitvoering en gaf een betere stabiliteit, vooral in moeilijke bodemsituaties.

Grondverdringing

Een andere techniek die in de jaren zestig een rol speelde was grondverdringing. Deze methode houdt in dat de paal in de grond gedreven wordt en de grond daardoor verplaatst wordt. Het voordeel van deze methode is dat de grondverdringing een grotere wrijving oplevert, wat de draagkracht van de fundering verhoogt. Deze methode werd vaak gebruikt in zachte gronden om te voorkomen dat de fundering zou zakken of instorten.

Problemen met funderingen uit de jaren zestig

Verzakkingen

Een van de meest voorkomende problemen met funderingen uit de jaren zestig is verzakking. Verzakkingen kunnen ontstaan door veranderingen in het grondwaterpeil, grondverzet, of veroudering van de funderingsmaterialen. Houten palen kunnen bijvoorbeeld verrotten, wat de draagkracht ondermijnt. Ook betonpalen kunnen slijten of lekken, wat uiteindelijk kan leiden tot instabiliteit van het gebouw.

In de context van de zogenaamde "nationale funderingsramp", zijn er miljoenen woningen geïdentificeerd die risico lopen op verzakking. Vooral woningen die voor de jaren zestig zijn gebouwd, gebruiken vaak houten palen die inmiddels verrot of verslechterd zijn. In de jaren zestig werd er nog weinig rekening gehouden met negatieve kleef, wat betekent dat er minder aandacht was voor de interactie tussen de paal en de grond. Hierdoor kan de draagkracht van de fundering in de loop van de jaren zijn afgenomen.

Vochtproblemen

Een ander veelvoorkomend probleem is vocht in de kruipruimte of kelder. In de jaren zestig werden er minder moderne waterdichtingssystemen gebruikt, wat betekent dat het vochtprobleem al snel kan ontstaan bij lekken in de fundering of bij een verlaagd grondwaterpeil. Vocht kan schimmel veroorzaken, wat niet alleen schadelijk is voor het bouwmateriaal, maar ook voor de gezondheid van de bewoners.

Scheuren in muren

Scheuren in de muren zijn vaak een teken van funderingsproblemen. Deze scheuren kunnen ontstaan door verzakkingen of door spanningen in de constructie. In de jaren zestig werd vaak gebruikgemaakt van zware muren van beton of metselwerk, die gevoelig zijn voor kleine veranderingen in de fundering. Als de fundering zakt of verschuift, kunnen er scheuren ontstaan die zich vooral in de hoeken van de muren of langs de spouwmuur manifesteren.

Betonrot

In de jaren zestig werd ook gebruikgemaakt van geprefabriceerde betonnen begane grondvloeren, zoals de Kwaaitaal- of Manta-vloeren. Deze vloeren werden vaak gemaakt met calciumchloriden om het droogproces te versnellen. Echter, calciumchloriden kunnen de stalen wapening in het beton aantasten, wat leidt tot roestvorming en uiteindelijk betonschade. Dit fenomeen is vaak te herkennen aan zinkende of barsten vloeren, of aan vochtproblemen die niet te verklaren zijn door de fundering.

Asbest en andere schadelijke materialen

Bij woningen uit de jaren zestig kan ook rekening gehouden moeten worden met de aanwezigheid van asbest of gresbuis riolering. Deze materialen werden destijds vaak gebruikt, maar zijn tegenwoordig verboden vanwege de gezondheidsrisico’s. Bij renovaties of onderzoeken is het daarom belangrijk om te controleren of deze materialen aanwezig zijn en hoe ze veilig kunnen worden verwijderd of geïsoleerd.

Mogelijke oplossingen en maatregelen

Funderingscontrole

Een eerste en essentiële stap bij het oplossen van funderingsproblemen is een grondige funderingscontrole. Dit kan worden uitgevoerd door een bouwkundige of funderingsdeskundige die de fundering inspecteert en eventuele tekortkomingen of verzwakkingen opspoor. Aan de hand van deze inspectie kan worden bepaald of de fundering nog voldoet aan de huidige normen en of er herstelmaatregelen nodig zijn.

Versterking van de fundering

Als de fundering verzwakt is of verrot, kan overwogen worden om de fundering te versterken. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door extra funderingspalen te plaatsen of door de bestaande palen te verankeren of te herstellen. In sommige gevallen kan ook gebruikgemaakt worden van injectie of verstijvingsmaterialen om de draagkracht van de fundering te herstellen.

Waterdichting

Bij vochtproblemen in de kruipruimte of kelder is het belangrijk om te zorgen voor een goed waterdichtingssysteem. Dit kan gedaan worden door een extern waterdichtingssysteem aan te brengen op de buitenkant van de fundering, of door een intern systeem te installeren dat het vocht afleidt. Ook kan de ventilatie van de kruipruimte verbeterd worden om te voorkomen dat vocht zich ophoopt.

Herstel van scheuren

Scheuren in de muren kunnen hersteld worden door middel van injectie of door het aanbrengen van verstijvingsmaterialen. In sommige gevallen kan ook gebruikgemaakt worden van armlaag of andere bouwmateriaaltechnieken om de stabiliteit van de muren te herstellen.

Verwijdering van schadelijke materialen

Als er asbest of gresbuis riolering aanwezig is, is het noodzakelijk om deze materialen veilig te verwijderen of te isoleren. Dit moet altijd worden uitgevoerd door een gespecialiseerde onderneming die ervaring heeft met het omgaan van schadelijke materialen. Het is belangrijk om te zorgen dat de bewoners en werknemers niet blootgesteld worden aan schadelijke stoffen.

Conclusie

Funderingen uit de jaren zestig zijn vaak nog steeds goed functionerend, maar ze kunnen ook kwetsbaar zijn geworden door de jaren heen. Problemen zoals verzakkingen, vochtproblemen, scheuren en betonschade zijn niet ongebruikelijk. Het is daarom belangrijk om regelmatig de fundering te inspecteren en eventuele tekortkomingen op tijd te herstellen. Door te investeren in funderingscontrole en herstelmaatregelen kan de levensduur van de woning verlengd worden en wordt de veiligheid van de bewoners gewaarborgd.

Eigenaars van woningen uit de jaren zestig kunnen er verstandig aan doen om in contact te treden met een bouwkundige of funderingsdeskundige, die hen kan helpen bij de evaluatie en herstel van eventuele funderingsproblemen. Met de juiste expertise en maatregelen is het mogelijk om de fundering in goede staat te houden en de woning veilig en duurzaam te maken voor de toekomst.

Bronnen

jaar