Funderingen van huizen: Soorten, risico's en hoe je het type fundering van je woning kunt achterhalen

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

De fundering van een woning vormt het fundament van de constructie en speelt een essentiële rol in de stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid van een huis. Het kiezen van het juiste type fundering is afhankelijk van de bouwperiode, de ondergrond en de structuur van het huis. Voor woningeigenaren, DIY-enthusiastes en constructieprofessionals is het begrijpen van funderingssoorten en eventuele risico’s van groot belang, zowel bij het kopen van een woning als bij renovaties, uitbreidingen of het herkennen van funderingsproblemen. In dit artikel worden de meest voorkomende funderingssoorten toegelicht, worden risicogebieden besproken, en worden praktische stappen gegeven om het type fundering van je woning te achterhalen.

Waarom is de fundering zo belangrijk?

De fundering is de basis van elke woning en heeft de taak om het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond te verdelen. Zo zorgt het voor een stabiel en duurzaam bouwwerk. Als de fundering niet goed is uitgevoerd of als de ondergrond verandert (bijvoorbeeld door droogte, bodemdaling of klimaatverandering), kunnen funderingsproblemen ontstaan. Deze problemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren, verzakte vloeren of klemmende deuren.

Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) lopen tussen de 487 duizend en 537 duizend panden momenteel verhoogd risico op verzakking door droogte. Door klimaatverandering kan dit aantal zelfs oplopen tot 687 duizend. In risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen.

Het weten van het type fundering van je woning is daarom niet alleen belangrijk om eventuele funderingsproblemen te herkennen, maar ook bij verschillende bouw- en renovatieprojecten. Bijvoorbeeld:

Verwijdering van dragende muren: Als je een dragende muur verwijderd, is het essentieel dat je weet hoe de fundering van je huis is opgebouwd. Dit helpt bij het bepalen of extra ondersteuning nodig is.
Aanbouw of uitbouw van het huis: Als je een uitbreiding van je woning overweegt, is het belangrijk om te weten of de huidige fundering het extra gewicht kan dragen.
Aanleg van een dakterras of dakopbouw: Een dakterras of dakopbouw zorgt voor extra gewicht en moet daarom goed worden ondersteund door de fundering.

Soorten funderingen

In Nederland zijn verschillende soorten funderingen in gebruik, waarvan de keuze afhankelijk is van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. De meest voorkomende funderingsvormen zijn:

1. Caissonfundering

Caissonfundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zeer zwakke ondergrond. Het betreft een diepe fundering waarbij de palen diep in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Caissonfundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken. Deze methode is bijzonder geschikt voor gebieden waar de bovenliggende bodemlagen niet sterk genoeg zijn om een gewicht te dragen.

2. Pijlerfundering

Bij een pijlerfundering worden verticale stutten of pijlers gebruikt om het gewicht van het huis op een bepaalde manier te verdelen. Deze fundering is vaak te zien bij oude woningen of industriële gebouwen. De pijlers zorgen voor een verdeling van het gewicht en bieden extra steun op cruciale punten van het bouwwerk.

3. Algemene funderingsplaat

Deze fundering bestaat uit een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze methode is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond. Een funderingsplaat biedt een stabiele basis en is goed bescherming tegen horizontale bewegingen van de bodem.

4. Puttenfundering

Bij een puttenfundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak te gebruiken in gebieden met een ongelijke ondergrond. Het is geschikt voor woningen op variabele bodems, waarbij een gelijke verdeling van het gewicht lastig is met andere funderingsmethoden.

5. Fundering op houten palen

Een fundering op houten palen is een van de oudere funderingsmethoden en wordt vaak aangetroffen in oude huizen in delen van Nederland zoals Rotterdam en Amsterdam. Houten palen worden in de bodem geslagen om het gewicht van het huis op een sterkere laag te overdragen. Deze fundering is gevoelig voor paalrot, die kan ontstaan door lage grondwaterstanden. Door klimaatverandering en droogte is het risico op paalrot en daarmee funderingsproblemen aanzienlijk toegenomen.

6. Fundering op staal

Een fundering op staal is een moderne alternatief voor houten palen. De staalpalen zijn sterker en minder gevoelig voor rot, wat deze fundering geschikt maakt voor zowel droge als vochtige bodems. Deze methode wordt vaak gebruikt in gebieden met een ongelijke ondergrond en is geschikt voor verschillende bouwperiodes.

Risicogebieden voor funderingsproblemen

In Nederland zijn er duidelijke risicogebieden waar funderingsproblemen vaker voorkomen. Dit komt onder andere door de bodemstructuur, oude bouwmethoden en veranderingen in het klimaat. In risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn houten paalfunderingen vaak te vinden in oude huizen. Deze paalfunderingen zijn gevoelig voor bodemdaling en klimaatverandering.

Het landelijk loket funderingsproblematiek van het KCAF maakt inzichtelijk waar in Nederland funderingsproblemen voorkomen. Als een woningeigenaar schade constateert, kan deze melding worden gedaan bij het kenniscentrum. Met deze meldingen maakt het kenniscentrum een kaart waarop duidelijk is hoe groot het aantal meldingen per gemeente is. Hoe donkerder de kleur van een gemeente, hoe meer woningeigenaren de afgelopen vijf jaar een melding deden over funderingsschade. Op de website van het KCAF kan men inzoomen op de kaart en zo de risico’s per regio inzien.

Funderingsproblemen zijn vaak geconcentreerd in gebieden met veen- of zandgronden. In veengebieden kan bodemdaling optreden, wat tot verzakking van het huis kan leiden. In zandige gebieden kan een lage grondwaterstand tot paalrot leiden, met als gevolg funderingsverzwakking. Klimaatverandering verergert deze problemen, omdat droogtes frequenter en intenser worden, en het grondwaterpeil daardoor lager komt te liggen.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Er zijn meerdere signalen die duiden op mogelijke funderingsproblemen. Als woningeigenaar is het belangrijk om deze signalen te herkennen, zodat eventuele schade op tijd kan worden hersteld. De volgende tekenen zijn indicatoren van funderingsproblemen:

Verzakking en scheefstand: Dit is een van de meest opvallende signalen en komt vooral voor bij huizen met houten funderingspalen of huizen met een ondiepe fundering in veengebieden. In de buurt hebben vaak gelijksoortige woningen ook funderingsproblemen.
Scheuren in de buitengevel: Bij funderingsproblemen zijn de scheuren vaak breder dan de typische haarscheurtjes. De druk op de constructie en de muren wordt steeds groter en hierdoor worden de scheuren steeds breder en langer.
Bredere scheuren in binnenmuren en vloeren: Doordat de fundering (gedeeltelijk) verzakt, krijgt de woning en daarmee de muren onvoldoende steun. Op den duur ontstaan er daardoor scheuren die steeds groter worden. Dit geeft aan dat de fundering van je huis mogelijk niet stabiel meer is.
Klemmende deuren en vensters: Wanneer de fundering verzakt, kan de woning lichtjes scheefstaan, wat leidt tot veranderingen in de afmetingen van deuren en vensters. Deze veranderingen zijn vaak te zien aan klemmende of niet goed sluitende ramen en deuren.
Verzakte vloeren: Verzakte vloeren zijn een duidelijk teken van funderingsproblemen. De vloeren kunnen lichtjes verzakt zijn of sterk in verval zijn geraakt. In ernstige gevallen kunnen vloeren zelfs scheefstaan.

Als woningeigenaar merkt u een van deze signalen, is het verstandig om professionele hulp in te richten. Een inspectie door een expert kan u helpen om de oorzaak van de funderingsproblemen te bepalen en eventuele maatregelen te nemen om de schade te beheersen.

Hoe achterhaal je het type fundering van je woning?

Het achterhalen van het type fundering van je woning is essentieel voor het begrijpen van eventuele risico’s en het bepalen van mogelijke maatregelen. Er zijn verschillende manieren om dit te doen:

1. Bouwtekening van de woning

De meest betrouwbare methode is het opvragen van de oorspronkelijke bouwtekening van de woning bij de gemeente. Deze tekening geeft duidelijk aan welk type fundering gebruikt is bij de bouw van het huis. Het is belangrijk om dit document te vragen, vooral bij woningen die ouder zijn dan 50 jaar. De bouwtekening bevat informatie over de constructie, de ondergrond en de funderingsmethode.

2. Postcodecheck

Sommige gemeenten bieden een postcodecheck aan, waarbij informatie wordt gegeven over het type ondergrond in jouw regio. Deze check geeft aan welke soort funderingen gebruikelijk zijn in jouw buurt, zonder dat grondmetingen zijn nodig. Het is een handige methode om een eerste indruk te krijgen van het type fundering van je woning en eventuele risico’s.

3. Grondrapport

Als de bouwtekening niet beschikbaar is, is het mogelijk om een grondrapport te laten maken. Dit rapport bevat informatie over de ondergrond en het type fundering. Het kan nuttig zijn om funderingsproblemen te diagnosticeren of te voorkomen. Een grondrapport wordt meestal uitgevoerd door een geo-technisch expert en kan onder andere informatie geven over de bodemstructuur, het grondwaterpeil en eventuele zwakke lagen in de ondergrond.

4. Inspectie of advies door een expert

Als de vorige methoden niet voldoende informatie opleveren, is het verstandig om een inspectie door een expert in te richten. Een funderingsdeskundige kan het type fundering van je woning bepalen en eventuele risico’s analyseren. Deze inspectie kan ook helpen om eventuele funderingsproblemen te diagnosticeren en maatregelen te nemen om schade te beheersen.

Maatregelen tegen funderingsproblemen

Als funderingsproblemen worden geconstateerd, is het verstandig om professionele hulp in te richten om de schade te beheersen en de woning veilig en duurzaam te maken. Er zijn verschillende maatregelen die kunnen worden genomen, afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de schade.

Paalversterking: In huizen met houten paalfunderingen kan paalversterking worden uitgevoerd. Hierbij worden de verzwakte of rottende palen vervangen of versterkt met staal of andere materialen.
Bodemverhoging: In gebieden met lage grondwaterstanden kan bodemverhoging worden uitgevoerd om het grondwaterpeil te verhogen en paalrot te voorkomen.
Funderingsversterking: Als de fundering verzwakt is, kan een funderingsversterking worden uitgevoerd. Hierbij wordt de fundering uitgebreid of versterkt met extra ondersteunende structuren.
Verzakkingcorrectie: In gevallen van verzakking kan verzakkingcorrectie worden uitgevoerd om het huis opnieuw in balans te brengen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van injectie of opheffing van de fundering.
Klimaatadaptatie: Door klimaatverandering is het noodzakelijk om maatregelen te nemen tegen de gevolgen van droogte en bodemdaling. Dit kan bijvoorbeeld door het verhogen van het grondwaterpeil of het aanpassen van de funderingsconstructie.

Conclusie

De fundering van een woning is een fundamenteel onderdeel van de constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het huis. Het kiezen van het juiste type fundering is afhankelijk van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. Het weten van het type fundering is essentieel bij renovaties, uitbreidingen of bij het herkennen van eventuele funderingsproblemen.

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren of verzakte vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen. In risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling.

Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen. Als funderingsproblemen worden geconstateerd, is het verstandig om professionele hulp in te richten om de schade te beheersen en de woning veilig en duurzaam te maken. Door het begrijpen van funderingssoorten en eventuele risico’s kunnen woningeigenaren beter voorbereid zijn op mogelijke problemen en maatregelen nemen om hun woning te beschermen tegen funderingsverzwakking.

Bronnen

huis