Funderingsdiepte bij uitbreidingen: Belangrijke overwegingen voor bouw en renovatie

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Bij uitbreidingen van bestaande woningen of gebouwen is het van essentieel belang dat de funderingsdiepte correct bepaald wordt. Funderingen vormen de basis van elk bouwwerk en zorgen voor stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid. In dit artikel wordt ingegaan op de funderingsdiepte bij bijbouw, rekening houdend met grondkenmerken, belasting, archeologische gevaren, en de technische aspecten van verschillende funderingsmethoden. Op basis van de beschikbare informatie wordt ook aandacht besteed aan mogelijke risico’s en aanbevolen maatregelen, zoals grondonderzoek en archeologisch vervolgonderzoek.

Inleiding

Wanneer een bouwproject omvat het uitbreiden van een bestaande constructie, zoals een woning of een industriegebouw, moet de funderingsdiepte nauwkeurig bepaald worden. De funderingsdiepte hangt af van de eigenschappen van de ondergrond, zoals draagkracht, grondwaterstand, en eventuele archeologische resten. Uit de bronnen blijkt dat het ontbreken van informatie over de dikte van het ophoogpakket in het plangebied leidt tot onzekerheid over de impact van graafwerkzaamheden op eventueel aanwezige archeologische niveaus.

Daarnaast is het noodzakelijk om de funderingsdiepte zodanig te kiezen dat de belasting van het gebouw – inclusief de bijbouw – veilig overgedragen kan worden op de draagkrachtige grondlagen. De keuze voor een fundering op staal of op palen hangt af van de diepte waarop de vaste grond zich bevindt. In het geval van diep liggende draagkrachtige lagen is een fundering op palen vaak de enige haalbare optie.

Funderingsdiepte: Wat is de rol bij bijbouw?

Bij een bijbouwproject wordt vaak aangekoppeld aan een bestaande fundering. Dit kan tot complicaties leiden wanneer de funderingsdiepte van de bestaande constructie niet voldoet aan de eisen van de uitbreiding. Het is daarom van groot belang om de volgende punten te overwegen:

1. Funderingsdiepte en grondkenmerken

De funderingsdiepte moet zodanig gekozen worden dat de fundering niet onderhevig is aan opvriezen in wintertijd. In Nederland wordt vaak een funderingsdiepte van minimaal 0,8 tot 1,0 meter beneden maaiveld aanbevolen. Deze diepte zorgt ervoor dat de fundering zich onder het vorstniveau bevindt.

Bij een uitbreiding is het essentieel om te controleren of de bestaande fundering aan deze eisen voldoet. Als de bestaande fundering ondiep is (bijvoorbeeld minder dan 0,8 meter), kan het verhogen van de funderingsdiepte van de uitbreiding leiden tot ongelijkmatige zettingen of zelfs schade aan de bestaande constructie.

2. Funderingsdiepte en belasting

De funderingsdiepte wordt ook bepaald door de belasting die op de fundering rust. Bij een bijbouw kan de totale belasting van het bouwwerk aanzienlijk toenemen, vooral als er een extra verdieping of een zwaar gewicht (zoals een liftschacht of een schouw) wordt toegevoegd. Dit betekent dat de fundering in staat moet zijn om deze extra belasting aan te nemen.

Als de bestaande fundering niet sterk genoeg is, kan dit leiden tot ongelijkmatige zettingen of zelfs tot bezwijken. Bij bijbouwprojecten is het daarom vaak noodzakelijk om een uitgebreid grondonderzoek te laten uitvoeren om de draagkracht van de ondergrond te bepalen.

3. Funderingsdiepte en grondwaterstand

De grondwaterstand speelt een grote rol bij de keuze voor de funderingsdiepte. Bij een fundering op staal is het van belang om de grondwaterstand te bepalen, omdat een te hoge grondwaterstand kan leiden tot opzwelling van zandige gronden of het afbrokkelen van klei- of veenlagen. Bij lage grondwaterstanden kan het risico op inklinken of verdroging van de grond groter zijn, wat op zijn beurt kan leiden tot zakkingen.

Bij een uitbreiding kan een verlaging van de grondwaterstand – bijvoorbeeld door waterschappen – ook invloed hebben op de funderingsdiepte. Dit moet zorgvuldig worden beoordeeld in het kader van het grondonderzoek.

Archeologische risico’s bij funderingswerkzaamheden

Uit een van de bronnen wordt duidelijk dat een ontbrekend archeologisch onderzoek bij een uitbreidingsproject kan leiden tot het vernietigen van archeologische resten. Het is daarom van groot belang om voorafgaand aan funderingswerkzaamheden een archeologisch booronderzoek uit te voeren. Dit onderzoek helpt om de intactheid van de bodem vast te stellen en eventuele archeologische niveaus te lokaliseren.

Het is vooral belangrijk bij oude plangebieden of gebieden met een rijke archeologische geschiedenis. Bij het uitvoeren van een bijbouwproject kan het booronderzoek ook helpen om de dikte van het ophoogpakket in het plangebied te bepalen. Dit is essentieel om te voorkomen dat archeologische resten tijdens de graafwerkzaamheden worden vernietigd.

Kiezen voor de juiste funderingsmethode

De keuze voor een funderingsmethode bij een bijbouwproject hangt af van meerdere factoren, zoals de diepte van de draagkrachtige lagen, de belasting en de beschikbare werkruimte. De volgende funderingsmethoden zijn het meest gebruikt in de bouwpraktijk:

1. Fundering op staal

Een fundering op staal wordt vaak gekozen wanneer de draagkrachtige lagen zich relatief dicht onder het maaiveld bevinden (bijvoorbeeld rond de 80 tot 100 cm). Deze methode is meestal kosteneffectiever dan een fundering op palen. Bij een fundering op staal wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd met groutinjectie.

Deze methode is echter minder geschikt bij bijbouwprojecten waarbij de bestaande fundering niet voldoet aan de eisen van de uitbreiding. Bij het uitbreiden van een bestaand bouwwerk is het vaak noodzakelijk om de funderingsdiepte van de uitbreiding zorgvuldig te bepalen om schade aan de bestaande structuur te voorkomen.

2. Fundering op palen

Bij een fundering op palen wordt gebruikgemaakt van betonnen of houten palen die diep in de grond worden gestoken tot de draagkrachtige lagen. Deze methode wordt vaak gekozen wanneer de vaste grondslag zich op een grotere diepte bevindt (bijvoorbeeld onder de -60 meter NAP). In het kader van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam zijn palen gebruikt tot onder de keileemlagen.

Bij een bijbouwproject is een fundering op palen vaak noodzakelijk wanneer de bestaande fundering niet in staat is om de extra belasting van de uitbreiding aan te nemen. Het is echter belangrijk om te controleren of er obstakels in de bodem zijn, zoals bestaande palen of andere infrastructuur.

3. Tussenvormen

Naast funderingen op staal en palen zijn er ook tussenvormen, zoals funderingen op putten of met grondverbetering. Deze methoden worden vaak gebruikt in gebieden waar de ondergrond gedeeltelijk geschikt is voor fundering, maar waar verbetering nodig is.

Bij bijbouwprojecten is het soms mogelijk om de bestaande fundering te verbeteren met injectie of verdichting, zodat een uitbreiding op die fundering kan worden gerealiseerd zonder een volledig nieuwe fundering te moeten aanleggen.

Belastingsverdeling en stabiliteit bij bijbouw

Bij het uitbreiden van een bestaand bouwwerk is het essentieel om te zorgen voor een gelijke belastingsverdeling. Ongelijke belastingen kunnen leiden tot ongelijkmatige zettingen en eventueel schade aan de structuur. Dit is vooral belangrijk bij bijbouwprojecten waarbij de uitbreiding vastgekoppeld wordt aan de bestaande constructie.

De volgende punten moeten daarom zorgvuldig worden beoordeeld:

Belastingsverdeling: Zorg ervoor dat de belasting van de uitbreiding gelijkmatig over de fundering wordt verdeeld.
Aanlegniveau: Kies een funderingsdiepte die zowel voldoet aan de eisen van de uitbreiding als aan die van de bestaande constructie.
Belendende funderingen: Controleer of de funderingen van aangrenzende gebouwen voldoende sterk zijn om eventuele extra belastingen aan te nemen.

Praktische tips voor de keuze van funderingsdiepte bij bijbouw

Bij de keuze van de funderingsdiepte bij een bijbouwproject zijn er een aantal praktische tips die kunnen helpen om potentiële problemen te voorkomen:

Voer een grondonderzoek uit: Zorg ervoor dat het grondonderzoek uitgevoerd wordt door een erkend ingenieursbureau. Dit onderzoek moet zowel een veldonderzoek als een laboratoriumonderzoek omvatten.
Controleer de bestaande fundering: Voordat er een uitbreiding begint, moet de bestaande fundering gecontroleerd worden op schade, verzwakking of andere tekortkomingen.
Beoordeel de belasting: Bereken de totale belasting van het bouwwerk, inclusief de uitbreiding, en zorg ervoor dat de fundering in staat is om deze aan te nemen.
Vermijd ongelijkmatige zettingen: Zorg voor een gelijke belastingsverdeling en een gelijke funderingsdiepte tussen de bestaande constructie en de uitbreiding.
Controleer de grondwaterstand: Zorg ervoor dat de funderingsdiepte niet onder het vorstniveau ligt en dat de grondwaterstand onder controle is.

Mogelijke problemen bij funderingswerkzaamheden bij bijbouw

Bij funderingswerkzaamheden bij bijbouwprojecten kunnen verschillende problemen voorkomen. Deze problemen kunnen leiden tot schade aan de bestaande structuur of tot ongelijkmatige zettingen. De belangrijkste problemen zijn:

Verzwakte fundering: Wanneer de bestaande fundering niet sterk genoeg is om de extra belasting van de uitbreiding aan te nemen, kan dit leiden tot bezwijken of schade.
Onvolledig grondonderzoek: Wanneer het grondonderzoek niet uitgevoerd is of onvolledig is, kan dit leiden tot onvoorziene problemen tijdens de bouw.
Ongelijke belasting: Wanneer de belasting van de uitbreiding niet gelijkmatig verdeeld is, kan dit leiden tot ongelijkmatige zettingen.
Grondwaterproblemen: Wanneer de grondwaterstand niet onder controle is, kan dit leiden tot inklinken of verdroging van de grond.
Archeologische resten: Wanneer archeologische resten aanwezig zijn en niet vooraf geïdentificeerd zijn, kan dit leiden tot vernietiging van archeologische niveaus.

Conclusie

De keuze van de funderingsdiepte bij een bijbouwproject is van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van het bouwwerk. De funderingsdiepte moet zorgvuldig bepaald worden op basis van grondkenmerken, belasting, grondwaterstand en eventuele archeologische gevaren. Het is daarom essentieel om een uitgebreid grondonderzoek uit te voeren en eventueel archeologisch vervolgonderzoek aan te vragen bij het kadastrale bureau of een erfgoedinstantie.

Bij bijbouwprojecten is het ook belangrijk om de bestaande fundering te controleren op schade of verzwakking. De belastingverdeling moet gelijkmatig zijn om ongelijkmatige zettingen te voorkomen. Bovendien moet rekening gehouden worden met obstakels in de bodem, zoals bestaande palen of andere infrastructuur.

Bij het uitvoeren van een bijbouwproject is het aan te raden om samen te werken met ervaren bouwkundigen en grondtechnische adviseurs om mogelijke problemen te voorkomen. Met de juiste voorbereiding en expertise is het mogelijk om een stabiele en veilige fundering aan te leggen die voldoet aan de eisen van het bouwproject.

Bronnen

diepte