Funderingsproblemen in Gelderland: Oorzaken, Risico’s en Oplossingen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen zijn een groeiend kwaal in Nederland, en Gelderland is daar geen uitzondering op. Door droogte, bodemdaling, veranderende grondwaterstanden en verouderde funderingstechnieken zijn duizenden woningen in gevaar. De gevolgen kunnen ernstig zijn: scheuren in muren, klemmende ramen en deuren, verzakte vloeren en zelfs volledige structuurschade. Deze problemen leiden niet alleen tot hoge herstelkosten, maar ook tot onrust bij woningeigenaren en kopers die niet weten wat ze kopen.

In deze uitgebreide gids behandelen we de oorzaken van funderingsproblemen in Gelderland, de tekens die wijzen op mogelijke schade, en de beschikbare oplossingen om woningen weer stabiel te maken. Daarnaast bespreken we de rol van de overheid en de noodzaak van een nationale aanpak, aangevuld met lokale inzet en preventieve maatregelen.

Wat zijn funderingsproblemen en waarom vormen ze een probleem in Gelderland?

Een fundering is het fundament van een gebouw. Het zorgt ervoor dat de lading van de woning gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond. In Gelderland, net als in veel andere delen van Nederland, zijn oude huizen vaak op houten of staal paalfunderingen gebouwd. Deze funderingstechnieken zijn niet altijd ideaal gebleken bij de huidige klimatologische en ecologische voorwaarden.

Een van de belangrijkste oorzaken van funderingsproblemen in Gelderland is droogte. Bij een langdurige droogte daalt het grondwaterpeil. Dit heeft tot gevolg dat de ondergrond droog en los raakt, waardoor de fundering kan verzakken. Dit proces is vooral duidelijk merkbaar in gebieden met veen- of kleigrond, die snel reageren op veranderingen in de grondwaterstand.

Daarnaast spelen ook andere factoren een rol:

Trillingen door verkeer: Langdurige blootstelling aan trillingen kan funderingen beschadigen, vooral in gebieden met zachte bodem.
Lekkages in ondergrondse leidingen: Waterverlies via leidingen kan de ondergrond verzwakken en funderingen loslaten.
Wijzigingen in de constructie: Aanpassingen aan een woning, zoals het bouwen van een uitbreiding, kunnen de fundering extra belasten.

De gevolgen van funderingsproblemen zijn duidelijk zichtbaar en kunnen zich uiten in:

Scheuren in muren en gevels, vooral diagonale scheuren bij ramen en deuren.
Klemmende deuren en ramen door verplaatsing van de muur.
Ongelijkmatige vloeren of zichtbare hoogteverschillen.
Vocht in de kruipruimte dat kan leiden tot schimmelvorming en verder verval van de fundering.

Zodra deze signalen zich voordoen, is het van groot belang om professioneel advies in te winnen. De schade kan namelijk snel verergeren als de oorzaak niet op tijd wordt hersteld.

Oorzaken van funderingsproblemen: Aan de hand van Gelderse casussen

In Gelderland zijn funderingsproblemen vooral een kwestie van bodemdaling, een directe gevolg van klimaatverandering. In de afgelopen jaren is de regio regelmatig getroffen door extreem droge zomers, waardoor grondwaterstanden sterk zijn gedaald. Dit heeft tot gevolg gehad dat de funderingen van oude huizen zijn verzakt, met als gevolg schade aan de structuur van de woningen.

Deze situatie is niet beperkt tot een enkel dorp of gemeente. Volgens de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur is het een landelijke crisis, met een schatting van tot wel 12 miljard euro in kosten. In Gelderland zijn er vooral problemen te zien in gemeenten met veen- of kleigrond, zoals Ede, Arnhem, Nijmegen en Doetinchem.

De oorzaak van funderingsproblemen in deze regio’s ligt vaak in de ondergrond. Veen is een organisch grondsoort die snel reageert op veranderingen in waterstand. Bij droogte sijpelt het water uit de veenmassa, waardoor het samenklapt. Dit heeft als gevolg dat de ondergrond zakt, waardoor ook de fundering van huizen wordt aangetast.

Een ander belangrijk aspect is dat veel oude huizen in Gelderland op houten paalfunderingen zijn gebouwd. Deze paalfunderingen zijn ontworpen om onder water te staan, zodat het hout niet rottet. Echter, bij droogte kunnen paalkoppen boven water komen en blootgesteld raken aan lucht en zuurstof, wat leidt tot rotting. Dit verzwakt de fundering en zorgt uiteindelijk voor schade aan het gebouw.

Symptomen en waarschuwingssignalen voor funderingsproblemen

Het herkennen van funderingsproblemen is cruciaal voor het voorkomen van grotere schade. Hieronder volgen enkele duidelijke signalen die wijzen op mogelijke funderingsproblemen:

Scheuren in muren en gevels: Dit is een van de duidelijkste symptomen. Diagonale scheuren bij ramen en deuren zijn vaak een teken van verzakking.
Klemmende deuren en ramen: Wanneer deur- of raamvlakken verkeerd liggen ten opzichte van hun opening, kan dit wijzen op een verplaatsing van de muur.
Ongelijkmatige vloeren: Wanneer een bal vanzelf naar één kant rolt, is het mogelijk dat de vloer is verzakt.
Zichtbare hoogteverschillen in trottoirs of opaalfloeren: Deze verschuivingen zijn vaak het resultaat van funderingsverzakkingen.
Vocht in de kruipruimte: Vooral bij houten paalfunderingen kan vocht een aanwijzing zijn dat de fundering niet stabiel meer is.

Bij het opmerken van enkele van deze signalen is het verstandig om contact op te nemen met een professional, zoals een funderingsdeskundige of bouwkundige. Een professionele inspectie kan bepalen of er sprake is van funderingsproblemen en wat de oorzaak is.

Oplossingen voor funderingsproblemen

Bij funderingsproblemen zijn er verschillende herstel- en preventiemethoden beschikbaar, afhankelijk van de oorzaak en ernst van de schade. Hieronder geven we een overzicht van de meest gebruikte oplossingen:

1. Waterglasinjecties

Een veelvoorkomende oplossing voor funderingsproblemen is het gebruik van waterglasinjecties. Deze methode wordt vaak toegepast bij verzakte funderingen en is vooral geschikt voor op staal gefundeerde woningen. Waterglas is een duurzame en effectieve manier om de ondergrond te versterken en de fundering weer stabiel te maken. Deze techniek wordt onder andere toegepast door Soil-ID.

2. Funderingsversterking

Bij houten paalfunderingen kan funderingsversterking nodig zijn. Dit betreft vaak het aanbrengen van extra stutten of palen onder de woning om de structuur te stabiliseren. Deze maatregel is meestal nodig wanneer de houten palen zijn verrot of de ondergrond is verzwakt.

3. Bodemversterking

In gevallen waarin de bodem zelf is verzwakt of de ondergrond is verzakt, is bodemversterking een geschikte oplossing. Deze maatregel kan bijvoorbeeld doorheen injectie of het aanbrengen van stabilisatoren worden uitgevoerd. Het doel is om de ondergrond weer stevig te maken, zodat de fundering niet verder kan zakken.

4. Preventieve maatregelen

Het voorkomen van funderingsproblemen is vaak beter dan het herstellen. Daarom is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, zoals het regelmatig controleren van grondwaterstanden, het herstellen van lekkages en het uitvoeren van risicobeoordelingen. In sommige gemeenten zijn subsidies beschikbaar om funderingsherstel financieel te ondersteunen.

De rol van de overheid en de noodzaak van een nationale aanpak

Hoewel woningeigenaren in principe zelf verantwoordelijk zijn voor hun fundering, hebben ze vaak geen kennis of middelen om het probleem zelf op te lossen. Daarom pleiten verschillende instellingen, zoals de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur en Vereniging Eigen Huis, voor een nationale aanpak.

De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur benadrukt dat het Rijk een grote rol moet spelen in het oplossen van funderingsproblemen. Dit is vanwege de omvang van de crisis en de kosten die erbij horen. Volgens schattingen is er sprake van een schade van wel 12 miljard euro. In 2050 zou deze schade zelfs oplopen tot 60 miljard euro, als er geen actie wordt genomen.

Een nationale aanpak zou kunnen bestaan uit:

Een nationaal coördinator die verantwoordelijk is voor het oplossen van funderingsproblemen.
Meer informatie over funderingen van woningen, zodat kopers weten wat ze kopen.
Financiële ondersteuning voor woningeigenaren die funderingsherstel nodig hebben.
Een eerlijke verdeling van kosten tussen de overheid en woningeigenaren.

In Gelderland zijn er al enkele initiatieven genomen, maar het is duidelijk dat er meer samenwerking nodig is tussen gemeenten, waterschappen en de overheid. Momenteel zijn slechts ongeveer tien gemeenten actief met funderingsproblemen. Dit wijst op een tekort aan coördinatie en actie op lokaal niveau.

Funderingsproblemen en klimaatverandering: Wat betekent dit voor de toekomst?

De oorzaak van funderingsproblemen ligt vaak in veranderingen aan de ondergrond, zoals bodemdaling en veranderde grondwaterstanden. Dit zijn directe gevolgen van klimaatverandering. In de komende jaren is te verwachten dat het aantal funderingsproblemen verder zal stijgen, zowel in Gelderland als in andere delen van Nederland.

Daarom is het belangrijk dat woningeigenaren en kopers zich bewust worden van de risico’s. Het is verstandig om bij de aankoop van een woning een risicobeoordeling te laten uitvoeren en de historie van eventuele funderingsproblemen te achterhalen. Daarnaast is het verstandig om preventieve maatregelen te nemen, zoals het regelmatig controleren van grondwaterstanden en het herstellen van lekkages.

Samenvatting en aanbevelingen

Funderingsproblemen zijn een groeiend kwaal in Gelderland. Ze worden voornamelijk veroorzaakt door droogte, veranderde grondwaterstanden en verouderde funderingstechnieken. De gevolgen kunnen ernstig zijn, zowel qua schade aan de woning als qua kosten voor herstel. Het herstellen van funderingsproblemen kan namelijk tot wel 100.000 euro per huis kosten.

De oplossingen zijn variabel, afhankelijk van de oorzaak en ernst van de schade. Tot de beschikbare maatregelen behoren waterglasinjecties, funderingsversterking en bodemversterking. Daarnaast zijn preventieve maatregelen van groot belang, zoals het regelmatig controleren van grondwaterstanden en het herstellen van lekkages.

Op nationaal niveau is er een roep naar een coördinatie en aanpak van funderingsproblemen. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur en Vereniging Eigen Huis pleiten al jaren voor een nationale aanpak, waarbij het Rijk een centrale rol speelt. Deze aanpak zou bestaan uit meer informatie voor kopers, financiële ondersteuning voor woningeigenaren en een eerlijke verdeling van kosten tussen de overheid en particulieren.

In de toekomst zal de impact van klimaatverandering op funderingsproblemen waarschijnlijk alleen maar toenemen. Het is daarom verstandig dat woningeigenaren en kopers zich bewust worden van de risico’s en actief zijn in het beheren van funderingsproblemen.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een serieuze kwestie in Gelderland en overal in Nederland. Ze worden voornamelijk veroorzaakt door droogte en veranderde grondwaterstanden, die leiden tot bodemdaling en schade aan funderingen. De gevolgen kunnen ernstig zijn, met hoge herstelkosten en onrust bij woningeigenaren.

De oplossingen zijn variabel en afhankelijk van de oorzaak en ernst van de schade. Tot de beschikbare maatregelen behoren waterglasinjecties, funderingsversterking en bodemversterking. Daarnaast zijn preventieve maatregelen van groot belang, zoals het regelmatig controleren van grondwaterstanden en het herstellen van lekkages.