Gasleidingen onder fundering leggen: aanbevolen methoden, uitdagingen en praktische oplossingen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Het leggen van gasleidingen onder funderingen is een kritieke en complexe klus in de bouw- en renovatiefase van een woning. In Nederland is het bouwproces steeds gevoeliger voor ondergrondse risico’s, met name in regio’s zoals Groningen en Drenthe, waar gaswinning een grote rol speelt in de bodemstabiliteit. Ook in steden als Almere, waar veengrond en droge zomers leiden tot funderingsproblematiek, zijn betrouwbare en veilige methoden voor gasaansluiting onmisbaar.

In deze artikel wordt een overzicht gegeven van de aanbevolen methoden voor het leggen van gasleidingen onder funderingen, de uitdagingen die daarbij kunnen ontstaan, en mogelijke oplossingen. We zetten de nadruk op veiligheid, duurzaamheid en naleving van huidige bouwstandaarden, waarbij de informatie afkomstig is van betrouwbare bronnen zoals bouwautoriteiten, netbeheerders en praktisch toepasbare adviezen uit de bouwsector.

Gasleidingen onder funderingen: standaardmethoden en normen

Het leggen van gasleidingen onder funderingen vereist strikte naleving van bouwnormen en veiligheidseisen. In de praktijk wordt vaak gebruikgemaakt van mantelbuisconstructies of funderingsdoorvoeren om zowel de leidingen te beveiligen als de structuur van de fundering te behouden. Hierbij spelen bouwnormen zoals NEN 2768 en Bouwbesluit een centrale rol. Deze normen leggen precieze eisen vast met betrekking tot de bevestiging, isolatie en toegankelijkheid van leidingen.

Mantelbuisconstructies

Een veelgebruikte methode is het leggen van een mantelbuis rond de gasleiding. Deze mantelbuis zorgt voor een extra laag van beveiliging tegen lekken, corrosie en schade. Volgens bron [7] is de huidige richtlijn voor het leggen van gasleidingen via mantelbuizen: 63,0 x 3,0 mm. Dit is een standaardmaat die zorgt voor voldoende flexibiliteit en sterkte, terwijl het ook toegankelijk blijft voor eventuele inspecties of vervanging in de toekomst.

Funderingsdoorvoeren

Funderingsdoorvoeren worden vaak gebruikt bij het leggen van elektriciteits- en gasleidingen onder funderingsplaten. Deze doorvoeren zijn ontworpen om leidingen te beveiligen en de fundering te beschermen tegen instorting of schade. Volgens bron [1] zijn DYKA en netbeheerders samen ontwikkeld gegaan met funderingsdoorvoeren die voldoen aan de Bouwbesluit eisen en NEN 2768. Deze doorvoeren kunnen worden ingestort in de wapening van de fundering, zodat leidingen veilig worden ingebracht in de fundering zonder schade te veroorzaken.

Uitdagingen bij het leggen van gasleidingen onder funderingen

Deze klus is echter niet zonder risico’s of complexiteit. Er zijn verschillende uitdagingen die op kunnen treden, vooral in regio’s met een geschiedenis van bodemdaling of funderingsproblematiek.

Onbekende funderingsconstructie

Een van de belangrijkste uitdagingen is het ontbreken van duidelijke informatie over de funderingsconstructie. In veel gevallen is het bij het starten van een renovatieproject onduidelijk hoe de fundering is opgebouwd. In een praktisch voorbeeld uit bron [1] werd bij een project piepschuim aangetroffen, wat suggereerde dat hierachter de fundering zat. In dergelijke gevallen is het verstandig om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen. Hierbij is het mogelijk om het piepschuim te verwijderen, te inspecteren en later terug te plaatsen, of om direct een boorproces te starten. Dit dient echter altijd te gebeuren in overleg met een bouwkundig expert.

Toegang tot kruipruimten en ondergrondse structuren

In sommige gevallen is het nodig om leidingen te leggen onder een kruipruimte of via een ondergrondse structuur. Dit kan logistieke en veiligheidsuitdagingen opleveren. Volgens bron [1] is het vaak moeilijk om toegang te krijgen tot deze ruimtes, vooral wanneer de leidingen al zijn verwerkt in de fundering of vloerplaat. In dergelijke situaties is het belangrijk om ervoor te zorgen dat leidingen niet dicht worden gestort zonder dat er toegankelijkheid is voor eventuele inspecties of onderhoud.

Verzakkingen en bodemdaling

In regio’s waar gas wordt gewonnen, zoals Groningen en Drenthe, zijn verzakkingen en bodemdalingen een bekende oorzaak van funderingsproblematiek. Hierbij speelt ook de legging van gasleidingen een rol. Gasleidingen die in een instabiele bodem zijn gelegd, kunnen bij verzakkingen beschadigd raken, wat leidt tot lekken of zelfs explosies. Volgens bron [3] en [4] is de droge zomer van 2018 een katalysator geweest voor funderingsproblemen in veel delen van Nederland. In Groningen is het probleem echter anders: omdat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) verantwoordelijk is voor het onderzoek naar schade veroorzaakt door gaswinning, is het voor bewoners daar niet nodig om het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) in te schakelen. Dit maakt het voor Groningers iets gemakkelijker, maar de bouwsector moet toch rekening houden met de risico’s van bodemdaling bij het leggen van gasleidingen.

Praktische oplossingen en aanbevolen methoden

Schuimbeton en funderingsherstel

Een praktische oplossing bij funderingsproblematiek is het gebruik van schuimbeton bij funderingsherstel. Volgens bron [2] kan schuimbeton via injecties worden toegepast onder de oorspronkelijke vloer, waardoor een woning kan worden “gelift” en het bouwwerk weer waterpas komt. Deze methode is minder invasief dan het volledig herstellen van de fundering en kan daarom handig zijn in situaties waarin leidingen al zijn gelegd en niet gemakkelijk herplaatsbaar zijn.

Toegankelijkheid en onderhoud

Een andere aanbevolen praktijk is het zorgen voor toegankelijkheid bij gasleidingen. In de praktijk betekent dit dat leidingen niet volledig dicht gestort moeten worden zonder dat er toegang is voor inspecties of eventueel onderhoud. Volgens bron [7] is het bijvoorbeeld aan te raden om een mantelbuis te gebruiken rond de gasleiding, zodat eventuele lekken snel kunnen worden gedetecteerd. Ook is het verstandig om leidingen vanaf de meter in kunststof te leggen, zodat er ruimte is voor toekomstige vervanging of inspecties.

Veiligheid en afdichting

De veiligheid van gasleidingen is een cruciale overweging. Gasdichte doorvoeren en afdichtingsmaterialen zijn essentieel om lekken of onveilige situaties te voorkomen. Volgens bron [6] is het bijvoorbeeld mogelijk om afdichtingspluggen te gebruiken voor olieboringen, en deze technologie kan op kleinere schaal ook worden toegepast op woningen. Het gebruik van PUR-afdichting of andere gasdichte materialen kan hierbij helpen om veiligheid te waarborgen.

Funderingsherstel en schade door gaswinning

In regio’s waar gaswinning een rol speelt, zoals Groningen, kan funderingsherstel nodig zijn als gevolg van bodemdaling. Volgens bron [4] ontstaat schade aan gebouwen doordat gaswinning leidt tot lege ruimtes in de grond, die opvullen door zwaartekracht. Hierdoor ontstaan scheuren in muren en funderingen. In dergelijke gevallen is het belangrijk om te overwegen of het leggen van leidingen onder funderingen extra risico’s met zich meebrengt. In sommige gevallen kan het beter zijn om leidingen boven de fundering te leggen of via andere constructies zoals mantelbuizen die extra flexibiliteit bieden.

Aanbevolen stappen bij het leggen van gasleidingen onder funderingen

Bij het leggen van gasleidingen onder funderingen zijn er een aantal aanbevolen stappen die moeten worden gevolgd om veiligheid, duurzaamheid en naleving van bouwnormen te waarborgen.

Informatie verkennen: Voordat er begonnen wordt aan het leggen van leidingen, moet de funderingsconstructie zo goed mogelijk worden geïnventariseerd. Dit kan door oude bouwplannen in te kijken, een onderzoek te doen via boringen of in overleg te treden met de vorige bouwer.
Mantelbuis toepassen: Gebruik een mantelbuis rondom de gasleiding. Dit zorgt voor extra beveiliging en toegankelijkheid. De maat van de mantelbuis moet overeenkomen met de huidige bouwrichtlijnen (63,0 x 3,0 mm, volgens bron [7]).
Funderingsdoorvoer gebruiken: Bij het leggen van leidingen onder funderingsplaten is het aan te raden om funderingsdoorvoeren te gebruiken die voldoen aan Bouwbesluit en NEN 2768. Deze kunnen worden ingestort in de wapening van de fundering, zodat de leidingen veilig worden ingebracht.
Toegankelijkheid waarborgen: Zorg ervoor dat leidingen niet volledig worden dichtgestort zonder dat er toegang mogelijk is voor inspecties of onderhoud. Dit is vooral belangrijk in regio’s met funderingsrisico’s.
Veiligheidsmaatregelen toepassen: Gebruik gasdichte materialen en afdichtingspluggen om lekken te voorkomen. In regio’s waar gaswinning een rol speelt, is het verstandig om extra veiligheidseisen te hanteren.
Overleg met netbeheerder: Voordat leidingen worden gelegd, is het verstandig om contact op te nemen met de netbeheerder. De netbeheerder kan uitleg geven over de huidige aansluiting, eventuele vervangingen en de toegankelijkheid van leidingen. Dit is vooral belangrijk bij oude leidingen die mogelijk vervangen moeten worden.

Conclusie

Het leggen van gasleidingen onder funderingen is een complexe en belangrijke klus in de bouw- en renovatiefase. Het vereist zowel technische kennis als naleving van bouwstandaarden en veiligheidsvoorschriften. In regio’s met funderingsrisico’s, zoals Groningen en Drenthe, is het extra belangrijk om ervoor te zorgen dat leidingen veilig en toegankelijk zijn gelegd. Het gebruik van mantelbuizen, funderingsdoorvoeren en schuimbeton kan helpen bij het herstellen van funderingen en het beveiligen van leidingen. Tijdens het proces is het belangrijk om zowel de funderingsconstructie als de toegankelijkheid van leidingen nauwkeurig te beoordelen, en in overleg te treden met de netbeheerder en eventueel bouwkundige experts. Door deze aanbevolen methoden en stappen te volgen, kan het leggen van gasleidingen onder funderingen veilig en duurzaam worden uitgevoerd.