Fundering op Palen: Toepassing, Voordelen en Controle

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Bij de bouw van een woning is de fundering een van de meest kritieke onderdelen. De keuze van de juiste funderingsmethode hangt af van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de omgevingsfactoren. Een veelgebruikte oplossing bij zwakke of ondiepe grondlagen is de fundering op palen. Deze methode maakt het mogelijk om het gewicht van het gebouw te overbrengen op draagkrachtige bodemlagen die zich op een grotere diepte bevinden. In dit artikel worden de technieken, toepassingen, voordelen en controlemethoden van fundering op palen besproken, op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen.

Wat is een fundering op palen?

Een fundering op palen is een constructieoplossing waarbij palen in de grond worden ingebracht om het gewicht van een gebouw over te brengen op draagkrachtige bodemlagen. Deze methode wordt meestal gebruikt wanneer de bovenliggende grondlagen niet voldoende stevig zijn om een traditionele fundering te dragen. Volgens de bronnen is dit het geval wanneer de draagkrachtige bodem zich op meer dan 3 meter diepte bevindt.

De palen kunnen van verschillende materialen zijn, zoals beton, staal of hout. De keuze van het materiaal is afhankelijk van factoren zoals de diepte, de belasting en de ondergrond. Beton en staal zijn de meest gebruikte materialen vanwege hun duurzaamheid en draagvermogen.

Soorten funderingspalen

Er zijn verschillende manieren om funderingspalen in de grond te brengen, afhankelijk van de omstandigheden. De belangrijkste technieken zijn:

1. Geschroefde palen

Geschroefde palen worden gemaakt door een boor met schroefdraad aan de punt van de boor in de grond te draaien. Dit creëert een gat dat vervolgens wordt gevuld met beton. Het voordeel van geschroefde palen is dat ze geluidsarm en trillingvrij zijn. Dit maakt ze ideaal voor gebruik in gevoelige omgevingen, zoals oude binnensteden of gebieden met aanliggende woningen.

Een voorbeeld van geschroefde palen zijn avegaarpalen, waarbij een holle boor wordt gebruikt om het gat te maken. Deze methode is vooral geschikt in zachte grondlagen, omdat het boorgat minder snel instort. De holle binnenkant van de boor wordt bij het bereiken van de gewenste diepte volgestort met beton.

2. Boorpalen

Boorpalen worden gemaakt door eerst een gat in de grond te boren tot aan de draagkrachtige laag. Vervolgens wordt het gat gevuld met betonmortel en eventueel afgehangen met wapening. Dit type paal is vaak de enige oplossing in gebieden waar heien niet mogelijk is, bijvoorbeeld in bebouwde omgevingen waar trillingen schade kunnen veroorzaken aan aanliggende gebouwen.

Boorpalen kunnen grote belastingen dragen en zijn daarom vaak gekozen voor zware constructies. De methode is echter wat duurder dan heipalen, maar biedt de voordeel van meer precisie en minder schade risico.

3. Trillen en drukken

Tijdens de methode van trillen worden palen op diepte geplaatst met behulp van een zware trilmachine. Dit zorgt voor minder geluid- en trillingshinder dan heien. Een voorbeeld hiervan zijn Rüttel-Injectionspalen (RI-palen), die trillend in de grond worden aangebracht.

Drukken is een alternatieve methode waarbij palen met behulp van een hydraulische machine in de grond worden gedrukt. Deze methode vereist een hoge tegendruk, meestal gegenereerd door het eigen gewicht van de machine. Het is ook mogelijk om palen in segmenten in de grond te drukken. Deze palen zijn hol en vereisen dus minder tegendruk dan vaste palen.

Wanneer is een fundering op palen nodig?

De keuze voor een fundering op palen wordt bepaald door de ondergrond en de benodigde draagcapaciteit. Als de draagkrachtige bodem zich op meer dan 3 meter diepte bevindt, is een fundering op palen meestal de enige haalbare oplossing. Dit is bijvoorbeeld het geval bij zachte grondlagen zoals klei of veen, waarin een gewone strokenfundering niet voldoende stevigheid kan bieden.

In sommige gevallen kan een fundering op zand voldoende zijn. Hierbij wordt de bovenste laag grond verwijderd en vervangen door een stevige zandlaag. Als deze zandlaag voldoende draagkracht heeft, is een fundering op staal mogelijk.

Alternatieven voor fundering op palen

Een alternatieve oplossing voor fundering op palen is een fundering op staal. Deze methode is vaak goedkoper en sneller uit te voeren, maar vereist een stabiele ondergrond. Fundering op staal is geschikt voor zand- of gesteente ondergrond en is meestal voldoende voor lichte gebouwen zoals schuren of tuinhuisjes.

Een strokenfundering is ook een goedkoper alternatief, maar is niet voor iedere ondergrond geschikt. Bij zachte of instabiele grondlagen is een fundering op palen vaak de enige haalbare oplossing.

Controle van de fundering op palen

Het is belangrijk om na te gaan of de fundering op palen goed is geplaatst, zowel bij een pas gebouwde woning als bij een woning die je overweegt te kopen. Een eerste stap is het controleren van de beschikbaarheid van een constructieberekening. Deze berekening geeft aan hoe de fundering is uitgevoerd en of deze voldoet aan de benodigde draagkracht.

Als je de constructieberekening hebt, is het verstandig om deze te laten controleren door een professional. Dit is vooral belangrijk bij het kopen van een woning, omdat je dan wilt zijn zeker dat de fundering voldoet aan de huidige normen en standaarden.

Technische uitvoering van fundering op palen

De uitvoering van een fundering op palen is afhankelijk van de gekozen methode. Bij geschroefde palen wordt een gat gemaakt en vervolgens volgestort met beton. Bij boorpalen wordt eerst een gat geboord en vervolgens gevuld met betonmortel en eventueel wapening.

Bij heipalen worden palen in de grond geslagen met behulp van een heibedrijf. De keuze voor houten of betonnen palen hangt af van de diepte en de ondergrond. Houten palen zijn gevoelig voor houtrot en zijn daarom alleen geschikt voor heiwerk dat niet dieper komt dan de laagste waterstand.

Problemen en risico's

Hoewel fundering op palen een betrouwbare methode is, zijn er ook bepaalde risico's. In sommige gevallen kan het beton spoelen weg voordat het kan uitharden, bijvoorbeeld in gevoelige grondlagen waarin grondwater aanwezig is. Dit kan leiden tot een minder stevige fundering en mogelijke problemen met de stabiliteit van het gebouw.

Een andere mogelijke complicatie is de verzakking van het gebouw, zoals het geval was bij een 17e-eeuws grachtenpand in Leiden. Hoewel de restaurateur het probleem gedeeltelijk kon corrigeren, blijft de scheefstand behouden. Dit benadrukt de belangrijkheid van een grondige ondergrondsonderzoek en correcte uitvoering van de fundering.

Funderingsproblematiek op nationaal niveau

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) heeft in zijn adviesrapport ‘Goed Gefundeerd’ een waarschuwing ingebracht. Volgens het rapport moet de overheid de funderingsproblematiek op nationaal niveau aanpakken om een crisis te voorkomen. Dit benadrukt het belang van professionele uitvoering en controle van funderingswerken.

Kosteneffectiviteit en uitvoeringstijd

Een fundering op palen is vaak duurder dan een strokenfundering of een fundering op staal, maar biedt meer stabiliteit. De keuze hangt dus af van de ondergrond, de benodigde draagcapaciteit en de budgettaire omstandigheden.

Fundering op staal is vaak kosteneffectiever en sneller uit te voeren, vooral bij lichte constructies. Het is echter niet geschikt voor zwakke of instabiele grondlagen.

Conclusie

De fundering op palen is een essentieel onderdeel van de bouw van een woning in ongunstige ondergrondomstandigheden. De keuze van de juiste methode hangt af van de ondergrond, de benodigde draagcapaciteit en de budgettaire mogelijkheden. Geschroefde, geboorde, getrilde en gedrukte palen zijn de meest gebruikte technieken, elk met hun eigen voor- en nadelen.

Het is belangrijk om de fundering zorgvuldig te plannen en uit te voeren. Een constructieberekening en een grondige ondergrondsonderzoek zijn essentieel om de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw te garanderen. Bovendien is het verstandig om de fundering regelmatig te controleren, vooral bij het kopen van een woning.

De fundering op palen is dus een betrouwbare, maar kostbare oplossing die vaak noodzakelijk is bij zwakke grondlagen. Met de juiste uitvoering en controle is het een duurzame en veilige keuze voor de fundering van een woning.