De juiste dikte en diepte van een fundering bepalen: Factoren, stappenplan en praktijkvoorbeelden

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij elk bouwproject, of het nu gaat om een woning, schuur of aanbouw, is het ontwerpen en uitvoeren van een stevige fundering een essentieel onderdeel. De dikte en diepte van de fundering bepalen niet alleen de stabiliteit van het gebouw, maar ook de duurzaamheid, de onderhoudskosten en de veiligheid. Het bepalen van de juiste afmetingen is echter geen willekeurige keuze. Het hangt af van een reeks factoren, zoals het gewicht van de constructie, de bouwmaterialen, de bodemgesteldheid en de ladingen die op het gebouw werken. In dit artikel worden de belangrijkste aandachtspunten en stappen bij het bepalen van de dikte en diepte van een fundering besproken, met uitleg over de invloed van verschillende variabelen en de rol van professioneel advies.

Belangrijke factoren bij het bepalen van de dikte van een fundering

De dikte van de fundering moet zodanig worden gekozen dat het gebouw op lange termijn stabiel blijft en aan de ladingen kan meebestaan. Hieronder worden de meest relevante factoren toegelicht.

Gewicht van de constructie

Het gewicht van het gebouw is een belangrijke bepalende factor. Zwaardere constructies vereisen dikker en diepere funderingen om de belasting goed te verdelen. In praktijkvoorbeelden wordt aangegeven dat voor een aanbouw van 3×4 meter, een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende is, mits de bodem voldoende stevig is. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl voor een spouwmuur een breedte van 40 cm aanbevolen wordt.

Bodemgesteldheid

De stabiliteit van de fundering hangt sterk af van de aard van de bodem. In losse of zachte bodems is een diepere fundering of een fundering op palen vaak de beste oplossing. In regio’s waar de dragende grondlaag diep ligt, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. Hierbij worden heipalen in de grond geslagen totdat de dragende laag bereikt wordt.

Klimatologische omstandigheden

In regio’s met strenge winters, waar de grond kan bevriezen, moet rekening worden gehouden met de vorstgrens. Bij bevriezen kan de grond opzwellen en eventueel de fundering beschadigen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om de fundering dieper te leggen dan de vorstgrens. Voor een aanbouw in een regio met een vorstgrens van bijvoorbeeld 60 cm is het aan te raden om de fundering ten minste 70 cm of dieper te graven om schade te voorkomen.

Bouwvoorschriften en normen

Elke regio heeft specifieke bouwvoorschriften en normen die moeten worden nageleefd. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is daarom altijd aan te bevelen om deze regels te raadplegen of advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of gemeente. De funderingsdiepte kan ook bepalend zijn voor de bouwvergunning. Zonder de juiste fundering kan het project niet worden goedgekeurd.

Praktische richtlijnen voor de funderingsdiepte

In de praktijk wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm onder maaiveld aangeraden voor een aanbouw. Deze diepte is voldoende om de stabiliteit te waarborgen in vele situaties, mits de bodemgesteldheid gunstig is. In een voorbeeld uit de bronnen wordt een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld genoemd, waarbij het grondwater al dichtbij ligt. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen.

Breedte en hoogte van de fundering

De breedte en hoogte van de funderingsbalk zijn eveneens belangrijk. Bij een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl voor een spouwmuur een breedte van 40 cm aanbevolen wordt.

Type fundering bepalen

Er zijn drie hoofdtype funderingen die vaak worden onderscheiden:

Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering)
Geschikt voor lichtere constructies en houten aanbouwen. Deze fundering is relatief goedkoop en snel uit te voeren, maar niet geschikt voor zachte grond of bij hoge grondwaterstand.
Fundering op palen (diep aangelegde fundering)
Geschikt voor zware constructies en onstabiele bodem. Deze fundering biedt een stabiele en duurzame oplossing, maar is duurder en tijdrovend.
Tussenvormen, zoals fundering op putten of grondverbetering
Goed geschikt voor vlakke grond en gemiddelde belasting. Deze fundering biedt een goede drukverdeling, maar vereist professionele uitvoering.

De keuze voor een type fundering hangt af van de locatie en de aard van de ondergrond. In regio's waar de dragende grondlaag diep ligt, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. Hierbij worden heipalen in de grond geslagen totdat de dragende laag bereikt wordt.

Stappenplan voor het bepalen van de funderingsdiepte

1. Grondonderzoek uitvoeren

Voor een betrouwbare berekening is een grondonderzoek van essentieel belang. Dit onderzoek bestaat uit veldonderzoek en laboratoriumonderzoek om de samenstelling van de bodem, de diepte van de draagkrachtige lagen en de grondwaterstand vast te stellen. De resultaten van dit onderzoek geven inzicht in de stabiliteit van de ondergrond en helpen bij het bepalen van de juiste funderingsvorm.

2. Advies van een bouwkundige

Het is sterk aan te raden om professioneel advies in te winnen bij het bepalen van de dikte van de fundering. Een ervaren bouwkundige of constructeur kan precies berekenen welke dikte nodig is voor uw specifieke situatie. Dit zorgt niet alleen voor een betere kwaliteit van de fundering, maar voorkomt ook kostbare fouten of problemen in de toekomst.

3. Type fundering bepalen

Na het grondonderzoek en professioneel advies kan het type fundering worden bepaald. De keuze hangt af van de bodemgesteldheid en de benodigde stabiliteit van het gebouw. In losse of zachte bodems is een fundering op palen vaak de beste oplossing.

4. Bepalen van de breedte en diepte van de fundering

De breedte en diepte van de fundering hangt af van het type constructie en de belastingen. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl voor een spouwmuur een breedte van 40 cm aanbevolen wordt. De diepte van de fundering moet minimaal 60 cm zijn om onder de vorstgrens te blijven.

5. Wapening en constructie

Bij een betonnen fundering is het belangrijk om rekening te houden met de wapening. Afhankelijk van de belastingen en de dikte van de fundering kan de wapening in verschillende posities variëren. Een constructeur kan hier een nauwkeurige berekening en wapeningstekening voor maken.

6. Poeren in complexe situaties

Bij lokaal hoge belastingen, zoals bij liftschachten of zware machines, kan het nodig zijn om palen te groeperen onder één funderingselement. Dit noemt men een poer. Poeren zijn vaak breder en hoger dan standaard funderingen en bevatten meestal 2 tot 4 palen. In uitzonderlijke gevallen kunnen er zelfs 8 of meer palen in een poer worden aangebracht.

Veelvoorkomende fouten bij funderingsconstructies

Tijdens de uitvoering van funderingen kunnen er verschillende fouten optreden die later problemen kunnen veroorzaken. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende fouten besproken:

1. Te korte palen

In gebieden waar de vaste grondslag diep zit, kan het gebruik van te korte palen tot verzakking leiden. Dit kan leiden tot schade aan het gebouw en vereist vaak duurzame herstelmaatregelen.

2. Plaatselijk hoge belastingen

Gebieden met zware constructies of apparatuur kunnen extra belastingen veroorzaken die de fundering overbelasten. Het is daarom belangrijk om in dergelijke gevallen extra zorg te nemen voor de stabiliteit van de fundering.

Praktijkvoorbeelden en toepassingen

In praktijkvoorbeelden wordt aangegeven dat voor een aanbouw van 3×4 meter, een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende is, mits de bodem voldoende stevig is. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl voor een spouwmuur een breedte van 40 cm aanbevolen wordt. In regio’s met een vorstgrens van bijvoorbeeld 60 cm is het aan te raden om de fundering ten minste 70 cm of dieper te graven om schade te voorkomen.

In gevallen waarbij het grondwater al dichtbij ligt, kan het noodzakelijk zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen. In dergelijke situaties is het aan te raden om professioneel advies in te winnen bij een bouwkundige of constructeur.

Conclusie

Het bepalen van de juiste dikte en diepte van een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. De juiste afmetingen hangen af van meerdere factoren, zoals het gewicht van de constructie, de bouwmaterialen, de bodemgesteldheid en eventuele ladingen die op het gebouw werken. Het is verstandig om professioneel advies in te winnen om fouten te voorkomen en zorg te dragen voor een stabiel en duurzaam fundament. Door een grondonderzoek uit te voeren, de juiste funderingsvorm te kiezen en rekening te houden met wapening en constructieaspecten, kan de fundering optimaal worden ontworpen.