Fundering op staal en vochtproblemen: oorzaken, gevolgen en aanpak

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouw, waarbij het gewicht van het gebouw direct op de draagkrachtige bodem rust zonder gebruik van funderingspalen. Deze methode is bij uitstek geschikt voor gebieden met een stevige en droge ondergrond, zoals zandgrond. Echter, wanneer de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of het vochtgehalte in de bodem toeneemt, kunnen funderingsproblemen ontstaan die zich uiten in scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, ongelijke vloeren of zelfs een scheefstaande woning.

Bij funderingen op staal kan optrekkend vocht een aanzienlijke rol spelen. Optrekkend vocht trekt water uit de bodem omhoog via capillaire werking, vooral in porieuze materialen zoals kalksteen of baksteen. Als er geen effectieve waterdichte laag is, kan dit leiden tot schade aan de staalconstructie in de fundering, zoals corrosie, verlies van draagkracht en uitzetting van roest, wat op zijn beurt de betonnen fundering kan beschadigen.

In dit artikel worden de oorzaken en gevolgen van vochtproblemen bij funderingen op staal besproken, evenals mogelijke oplossingsstrategieën. Het artikel is opgesteld op basis van betrouwbare informatie uit diverse bronnen, inclusief technische rapporten en adviezen van bouwexperts.

Wat is fundering op staal?

Een fundering op staal, ook wel aangeduid als ondiepe fundering of randfundering, is een constructiemethode waarbij het gewicht van het gebouw direct op de grond rust. In tegenstelling tot paalfunderingen, die gebruik maken van houten of stalen palen om het gewicht van het gebouw over te dragen op een diepere, draagkrachtigere laag, maakt een fundering op staal geen gebruik van palen. In plaats daarvan bestaat deze fundering meestal uit een betonnen rand of muren die op de grond rusten.

Deze methode is vooral geschikt voor gebieden met een stevige en droge ondergrond, zoals zandgrond. Wanneer de ondergrond echter onstabiel is of niet voldoende draagkracht heeft, kunnen funderingsproblemen ontstaan. Dit is bijvoorbeeld het geval bij klei- of veengrond, waarbij een toename van het vochtgehalte leidt tot verlies van sterkte- en stijfheidseigenschappen van de ondergrond.

Volgens Bouw Techno Keuring Nederland is fundering op staal minder geschikt in gebieden met een lage grondwaterstand of veranderlijke ondergrond. In dergelijke situaties kan de fundering wegzakken of breken, wat leidt tot de klassieke klachten van funderingsproblematiek.

Bouwkundige oorzaken van vochtproblemen bij fundering op staal

Vochtproblemen bij funderingen op staal kunnen ontstaan door verschillende bouwkundige oorzaken. Deze oorzaken zijn vaak gerelateerd aan de constructie van de fundering en de omgevingsfactoren die een rol spelen bij de vochtvoorziening.

Onvoldoende of ontbrekende vochtbarrière

Een vochtbarrière is een waterdichte laag in de fundering of muren die vocht voorkomt. Gebouwen zonder een effectieve vochtbarrière kunnen vocht vanuit de grond omhoog laten trekken via capillaire werking. Dit is vooral het geval bij porieuze materialen zoals kalksteen of baksteen.

Scheuren in fundering of muren

Beschadigde muren of fundering (door verzakkingen of beweging) kunnen dienen als doorgangen voor optrekkend vocht. Deze scheuren kunnen zowel in de muren als in de fundering voorkomen en vormen een directe weg voor vocht om omhoog te trekken.

Slechte kruipruimteventilatie

Onvoldoende ventilatie in de kruipruimte kan leiden tot een verhoogde luchtvochtigheid in de ruimte. Dit kan bijdraagt aan het optrekken van vocht in de muren en zelfs schimmelgroei kunnen bevorderen. Een goede ventilatie is daarom essentieel om de luchtvochtigheid in de kruipruimte te beheersen.

Slechte constructie van de fundering

Een fundering die niet goed is geïsoleerd of te laag is geplaatst, kan het vocht uit de bodem makkelijker laten binnendringen. Dit kan het geval zijn bij funderingen die niet volledig zijn geïsoleerd tegen de bodem of die te dicht bij de grondoppervlakte liggen.

Capillaire werking

Capillaire werking is een natuurkundig fenomeen waarbij water door porieuze materialen omhoog trekt. Bij funderingen op staal kan dit vocht de muren of vloeren binnentrekken als er geen effectieve barrière aanwezig is.

Omgevingsfactoren die vochtproblemen beïnvloeden

Naast bouwkundige oorzaken kunnen ook omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan van vochtproblemen bij funderingen op staal. Deze factoren zijn vaak gerelateerd aan de afwatering rond het gebouw, de grondwaterstand en klimaatcondities.

Slechte afwatering rondom het gebouw

Water dat niet goed wordt afgevoerd rondom het gebouw kan zich ophopen tegen de muren. Dit vergroot de kans dat vocht de muren binnentrekt via capillaire werking of door druk van het water tegen de muren. Een goede afwatering is daarom essentieel om vochtproblemen te voorkomen.

Veranderingen in het grondwaterpeil

Een stijging van het grondwaterpeil kan ervoor zorgen dat er meer vocht in de muren trekt. Dit kan het geval zijn bij regenval of andere lokale omstandigheden die het grondwaterpeil beïnvloeden. Bij funderingen op staal kan dit leiden tot vochtproblemen, vooral in gebieden waar de zandplaat te dun is of waar de ondergrond zeer slap wordt bij vochttoetreding.

Klimaat en weersomstandigheden

Klimaat- en weersomstandigheden spelen ook een rol bij het optreden van vochtproblemen. Bijvoorbeeld, langdurige regenperiodes of extreme vochtigheid kunnen ervoor zorgen dat de ondergrond verzadigd raakt en daardoor minder draagkracht heeft. Dit kan leiden tot verzakkingen of breuken in de fundering.

Gevolgen van vochtproblemen bij funderingen op staal

Vochtproblemen bij funderingen op staal kunnen ernstige gevolgen hebben, zowel op de structuur van het gebouw als op de gezondheid van de bewoners. Deze gevolgen zijn vaak gerelateerd aan schade aan de staalconstructie in de fundering en de daarop rustende muren of vloeren.

Corrosie van staalconstructies

Optrekkend vocht kan aanzienlijke schade veroorzaken aan staalconstructies die in de fundering van een gebouw liggen. Het belangrijkste risico voor staalconstructies bij optrekkend vocht is corrosie. Staal reageert met water en zuurstof in de lucht, wat resulteert in roestvorming. Wanneer het staal in de fundering in contact komt met vocht, kan het roesten, wat de sterkte en stabiliteit van de constructie aantast.

Verlies van draagkracht

Corrosie kan het staal verzwakken, waardoor de draagkracht van de staalconstructie vermindert. Dit kan leiden tot kostbare schade en de noodzaak voor herstel van de staalconstructie. Een verlies van draagkracht kan ook leiden tot verzakkingen of breuken in de muren of vloeren van het gebouw.

Uitzetting van roest

Als staal eenmaal begint te roesten, breidt de roest zich vaak uit en neemt het volume toe. Dit kan leiden tot een fysiek “uitzetten” van het staal, wat schade kan veroorzaken aan de betonnen fundering waarin het staal is ingebed. Deze uitzetting kan scheuren of barsten in het beton veroorzaken, wat de algehele stabiliteit van de fundering verder kan verzwakken.

Klachten bij fundering op staal

Funderingsproblemen bij funderingen op staal kunnen zich uiten in verschillende klachten. Deze klachten worden vaak het gevolg genoemd van verzakkingen of ongelijkmatige druk op de grond. De belangrijkste klachten zijn:

Scheuren in muren en vloeren: Dit is een van de meest voorkomende klachten bij funderingsproblemen. Scheuren kunnen zowel verticaal als horizontaal lopen en duiden op een verlies van sterkte of stabiliteit in de fundering.
Klemmende deuren en ramen: Wanneer een gebouw zich ongelijkmatig verplaatst of zakt, kunnen deuren en ramen klem komen te zitten. Dit is vaak het geval bij funderingen die wegzakken of breken.
Ongelijke vloeren: Ongelijke vloeren duiden op een verlies van stabiliteit in de fundering. Dit kan leiden tot ongemak voor de bewoners en kan ook leiden tot schade aan meubilair of andere objecten in het huis.
Scheefstaande woning: In ernstige gevallen kan een funderingsprobleem leiden tot een scheefstaande woning. Dit is een serieuze klacht die vaak duurzame herstelmaatregelen vereist.

De gevolgen van funderingsproblemen kunnen aanzienlijke schade en kosten met zich meebrengen. Volgens het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) bedragen de gemiddelde herstelkosten ongeveer 50.000 euro.

Oplossingsstrategieën voor funderingsproblemen bij funderingen op staal

Als funderingsproblemen zich voordoen bij een fundering op staal, zijn er meerdere oplossingsstrategieën beschikbaar. Deze oplossingen kunnen gericht zijn op de herstel van de fundering, de verbetering van de ondergrond of het voorkomen van verdere schade.

Constructieberekening voor funderingen

Een constructieberekening is een essentieel onderdeel bij de herstel van funderingen op staal. Een constructieberekening geeft een duidelijk overzicht van de belastingen die op de fundering rusten en helpt bij het ontwerpen van herstelmaatregelen. Deze berekening kan ook dienen als bouwhandleiding voor de aannemer en kan worden gebruikt bij de vergunningaanvraag.

Grondvervanging of grondverbetering

Een andere oplossing is grondvervanging of grondverbetering. Dit houdt in dat de slecht draagkrachtige lagen van de ondergrond worden vervangen door schoonzand. Dit maakt een sterkere ondergrond mogelijk voor de fundering en voorkomt dat de fundering doorzakt tijdens vochttoetreding in de bodem.

Grondverbetering kan ook worden gedaan door het verdichten van de ondergrond of door het toepassen van groutinjectie. Deze methoden helpen om de draagkracht van de ondergrond te verbeteren en zo de stabiliteit van de fundering te waarborgen.

Herstel van vochtbarrières

Als vochtproblemen zijn ontstaan door een ontbrekende of slecht functionerende vochtbarrière, kan deze worden hersteld of aangelegd. Een vochtbarrière is een waterdichte laag die vocht voorkomt. Deze barrière kan worden aangebracht in de fundering of muren en helpt om het optrekken van vocht te voorkomen.

Versterking van de fundering

In gevallen waarin de fundering al aanzienlijke schade heeft opgelopen, kan de fundering versterkt worden. Dit kan gedaan worden door het aanbrengen van extra betonnen lagen of het plaatsen van stalen versterkingsmaterialen. Deze maatregelen helpen om de draagkracht en stabiliteit van de fundering te herstellen.

Verbetering van de afwatering

Een verbetering van de afwatering rondom het gebouw kan ook helpen bij het voorkomen van vochtproblemen. Door het aanleggen van afwateringskanalen of het verhogen van de afwateringssystemen kan het water sneller worden afgevoerd en zo de kans op vochtproblemen verminderen.

Preventie van funderingsproblemen bij funderingen op staal

Het beste moment om funderingsproblemen te voorkomen is nog voor de bouw begint. Tijdens de bouw en de aanleg van de fundering kunnen maatregelen worden genomen om funderingsproblemen te voorkomen. Deze maatregelen zijn vaak gericht op de kwaliteit van de ondergrond, de constructie van de fundering en de afwatering rond het gebouw.

Kwaliteit van de ondergrond

De kwaliteit van de ondergrond is een van de belangrijkste factoren bij het voorkomen van funderingsproblemen. Een fundering op staal is slechts geschikt voor gebieden met een stevige en droge ondergrond. In gebieden met een zwakke ondergrond, zoals klei- of veengrond, is een fundering op staal niet geschikt. In dergelijke gevallen is het beter om een paalfundering te gebruiken.

Constructie van de fundering

Tijdens de aanleg van de fundering is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering goed is geïsoleerd en dat er een effectieve vochtbarrière aanwezig is. Deze maatregelen helpen om het optrekken van vocht te voorkomen en de stabiliteit van de fundering te waarborgen.

Afwatering rond het gebouw

Een goede afwatering rond het gebouw is essentieel om vochtproblemen te voorkomen. Door het aanleggen van afwateringskanalen en het verhogen van de afwateringssystemen kan het water sneller worden afgevoerd en zo de kans op vochtproblemen verminderen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouw, vooral in gebieden met een stevige en droge ondergrond. Echter, wanneer de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of het vochtgehalte in de bodem toeneemt, kunnen funderingsproblemen ontstaan. Deze problemen kunnen zich uiten in scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, ongelijke vloeren of zelfs een scheefstaande woning.

Vochtproblemen bij funderingen op staal kunnen ontstaan door verschillende bouwkundige oorzaken, zoals onvoldoende of ontbrekende vochtbarrières, scheuren in muren en fundering, slechte kruipruimteventilatie en capillaire werking. Ook omgevingsfactoren, zoals slechte afwatering, veranderingen in het grondwaterpeil en klimaatcondities, kunnen een rol spelen bij het ontstaan van vochtproblemen.

De gevolgen van vochtproblemen bij funderingen op staal kunnen ernstig zijn en kunnen leiden tot schade aan de staalconstructie, verlies van draagkracht en uitzetting van roest. Dit kan op zijn beurt leiden tot schade aan de betonnen fundering en de daarop rustende muren of vloeren.

Als funderingsproblemen zich voordoen, zijn er meerdere oplossingsstrategieën beschikbaar. Deze oplossingen kunnen gericht zijn op de herstel van de fundering, de verbetering van de ondergrond of het voorkomen van verdere schade. Tijdens de bouw en de aanleg van de fundering kunnen ook maatregelen worden genomen om funderingsproblemen te voorkomen. Deze maatregelen zijn vaak gericht op de kwaliteit van de ondergrond, de constructie van de fundering en de afwatering rond het gebouw.

Bronnen

vocht
staal