Fundering van een huis: Soorten, problemen, risico’s en maatregelen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

De fundering van een huis is een fundamenteel onderdeel van de constructie. Het zorgt ervoor dat het gewicht van het bouwsel gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld en dat de woning stabiel blijft. Niettemin kan een slechte of verslechterde fundering leiden tot serieuze problemen, zoals scheuren in de muren, verzakte vloeren of klemmende deuren. Het is daarom van groot belang dat huiseigenaren weten welk type fundering hun woning heeft, hoe funderingsproblemen herkend kunnen worden en welke risico’s er zijn.

In dit artikel bespreken we de meest voorkomende soorten funderingen in Nederland, de oorzaken van funderingsproblemen, hoe je deze problemen herkent en welke maatregelen je kunt nemen om schade te voorkomen of te herstellen. We geven ook aandacht aan de impact van klimaatverandering en de rol van de ondergrond in het ontstaan van funderingsproblemen.

Wat is een fundering?

Een fundering is het onderste deel van een gebouw dat ervoor zorgt dat het gewicht van het huis wordt overgedragen op de ondergrond. Het is dus de basis van de woning. Een goed ontworpen en uitgevoerde fundering zorgt ervoor dat het huis niet verzakt en dat er geen scheuren ontstaan in muren of vloeren. In Nederland zijn er verschillende soorten funderingen in gebruik, afhankelijk van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis.

De fundering speelt een cruciale rol in de duurzaamheid en veiligheid van een woning. Als de fundering niet goed is uitgevoerd of verslechtert in de loop van de tijd, kan dit leiden tot schade aan het bouwsel boven de grond. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) schat dat ongeveer een half miljoen huizen in Nederland funderingsproblemen hebben of kunnen krijgen.

Soorten funderingen in Nederland

De keuze van het type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. De meest voorkomende funderingen in Nederland zijn:

1. Fundering op staal

Een fundering op staal betekent dat het huis direct op een zand- of kleilaag staat, zonder heipalen. Dit type fundering komt vaak voor bij oudere woningen in steden of dorpen met een relatief harde ondergrond. De stabiliteit van een fundering op staal is afhankelijk van de draagkracht van de ondergrond. Bij droogte of bodemdaling kan de draagkracht van de ondergrond afnemen, wat kan leiden tot verzakkingen van de fundering.

2. Paalfundering

Bij paalfundering worden palen in de ondergrond gedreven om het huis op een stabiele basis te plaatsen. Deze fundering wordt vaak gebruikt wanneer de zandlaag dieper ligt in de ondergrond. Paalfundering zorgt voor meer stabiliteit en er is minder kans op verzakking in vergelijking met fundering op staal. Er zijn verschillende soorten palen die gebruikt kunnen worden, zoals houten, betonnen of stalen palen.

3. Caissonfundering

Caissonfundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zeer zwakke ondergrond. Het betreft een diepe fundering waarbij de palen diep in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Caissonfundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken.

4. Pijlerfundering

Bij deze fundering worden verticale stutten of pijlers gebruikt om het gewicht van het huis op een bepaalde manier te verdelen. Deze fundering is vaak te zien bij oude woningen of industriële gebouwen.

5. Algemene funderingsplaat

Een algemene funderingsplaat is een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze fundering is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond.

6. Puttenfundering

Bij deze fundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak te gebruiken in gebieden met een ongelijke ondergrond.

De twee meest gebruikte funderingen zijn fundering op staal en paalfundering. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen over welk type fundering hun woning heeft. Deze informatie is onder andere te vinden in de oorspronkelijke bouwtekeningen van het huis.

Funderingsproblemen herkennen

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen. Enkele duidelijke tekenen van funderingsproblemen zijn:

Scheuren in muren: Verticale of diagonale scheuren in metselwerk of pleisterwerk zijn vaak een indicatie van funderingsproblemen. De breedte van de scheuren en of ze verder groeien zijn ook belangrijke aanduidingen.
Verzakte vloeren: Als vloeren in verschillende niveaus van het huis niet gelijk zijn of als er een zichtbaar hoogteverschil is tussen vloeren, kan dit wijzen op funderingsproblemen.
Klemmende deuren of ramen: Als deuren of ramen plotseling niet goed sluiten of klemmen, kan dit wijzen op vervorming van het bouwsel, wat vaak wordt veroorzaakt door een verslechterde fundering.
Niet gelijke niveaus van wanden of plafonds: Asymmetrische vervormingen in de structuur van het huis zijn ook een teken van funderingsproblemen.
Gebroken of verplaatste schoorstenen of muren: Als een schoorsteen of muur niet gelijk ligt of verplaatst is, kan dit wijzen op een probleem met de fundering.

Het is belangrijk om dergelijke tekens serieus te nemen en eventueel professionele advies in te winnen. Een expert in funderingsproblemen kan bepalen of er sprake is van een klein probleem of een groter onderhouds- of herstelwerk.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, die vaak met de ondergrond en de omgeving te maken hebben. Enkele van de belangrijkste oorzaken zijn:

1. Houten palen

Veel oudere huizen in Nederland staan op houten palen. Deze palen moeten onder het grondwater staan, anders gaan ze rotten. In droge perioden kan het grondwaterpeil zakken, waardoor de palen boven water komen te staan en gaan rotten. Houten palen werden vooral gebruikt tot 1970.

2. Ondiepe fundering

Een ondiepe fundering werd gebruikt bij een stevige grond, bijvoorbeeld van zand. Op slappe grond, zoals veen of klei, zijn diepe funderingen op palen nodig. Soms is een ondiepe fundering toegepast, terwijl er eigenlijk een diepe fundering nodig was. Vooral na de Tweede Wereldoorlog, toen er snel veel huizen gebouwd moesten worden, is vaak zo gebouwd. Nu kunnen deze huizen gaan verzakken.

3. Klimaatverandering

Klimaatverandering zorgt voor meer extreem weer, zoals langere periodes van droogte en zware regenval. Dit kan een groot effect hebben op de fundering van huizen:

Droogte: Door droogte kan de grond krimpen, waardoor houten palen droog komen te staan en gaan rotten. Als de grond krimpt, kunnen huizen op ondiepe funderingen verzakken.
Regenval en overstromingen: Zware regenval kan leiden tot bodemverzuring of -verzuring, wat de draagkracht van de ondergrond kan beïnvloeden. Overstromingen kunnen ook de fundering beschadigen door erosie van de bodem rondom het huis.

Risicogebieden en bouwperiode

De kans op funderingsproblemen is afhankelijk van het type fundering en de ondergrond. In risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen.

De bouwperiode van het huis is ook een belangrijk criterium. Huizen die zijn gebouwd vóór 1970 hebben vaak houten paalfunderingen, die nu gevoelig zijn voor verdergaande schade. Huizen die zijn gebouwd na 1970 gebruiken vaak paalfunderingen of fundering op staal, die in de regel minder gevoelig zijn voor verzakkingen.

Waarom het weten van je fundering belangrijk is

Het weten van het type fundering van je woning is niet alleen belangrijk om mogelijke funderingsproblemen te herkennen, maar ook bij verschillende bouw- en renovatieprojecten. Bijvoorbeeld:

Verwijdering van dragende muren: Als je een dragende muur verwijderd, is het essentieel dat je weet hoe de fundering van je huis is opgebouwd. Dit helpt bij het bepalen of extra ondersteuning nodig is.
Aanbouw of uitbouw van het huis: Als je een uitbreiding van je woning overweegt, is het belangrijk om te weten of de huidige fundering het extra gewicht kan dragen.
Aanleg van een dakterras of dakopbouw: Een dakterras of dakopbouw zorgt voor extra gewicht en moet daarom goed worden ondersteund door de fundering.
Aanleg van een garage, schuur of berging: Ook bij het aanleggen van een garage of schuur is het belangrijk te weten welk type fundering je huis heeft.
Aanvraag van een bouwvergunning: Bij het indienen van een aanvraag voor een bouwvergunning wordt vaak gevraagd welk type fundering het huis heeft. Deze informatie helpt bij het bepalen van de bouwtoegang en eventuele voorwaarden.

Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente de oorspronkelijke bouwtekening van hun woning opvragen, waarmee het type fundering achterhaalbaar is. Daarnaast kun je ook gebruik maken van een postcodecheck, die het type ondergrond in jouw regio toont zonder dat je grondmetingen hoeft uit te voeren.

Maatregelen tegen funderingsproblemen

Als funderingsproblemen zich voordoen, zijn er verschillende maatregelen die genomen kunnen worden om schade te beperken of te herstellen. Enkele belangrijke maatregelen zijn:

Grondwaterpeil bewaken: In huizen met houten paalfundering is het belangrijk dat het grondwaterpeil stabiel blijft. Droogte moet voorkomen worden door het aanhouden van het waterpeil.
Herstel of versterking van de fundering: Als de fundering is verslechterd, kan deze versterkt worden door extra palen te plaatsen of een nieuwe fundering te leggen. Dit is een complexe en kostbare maatregel die vaak door experts moet worden uitgevoerd.
Verhoging van het grondwaterpeil: In sommige gevallen kan het grondwaterpeil人为 worden verhoogd om houten palen onder water te houden en te voorkomen dat ze rotten.
Proactieve inspecties en onderhoud: Regelmatige inspecties van de fundering kunnen vroegtijdig problemen ontdekken en voorkomen dat schade zich verder ontwikkelt.
Advies inwinnen bij experts: Als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om professioneel advies in te winnen bij een expert in funderingsproblemen of een bouwtechnisch ingenieur.

Conclusie

De fundering van een huis speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van de woning. Het kiezen van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren of verzakking van de vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen.

Met name in risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling. Het is daarom belangrijk dat huiseigenaren weten welk type fundering hun woning heeft, zodat zij eventuele risico’s kunnen beoordelen en nodige maatregelen kunnen nemen.

Bij renovaties, uitbreidingen of bouwprojecten is het weten van de fundering essentieel voor de veiligheid en het succes van het project. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen.

Bronnen

huis