Inzicht in Funderingsrisico’s: Kaarten en Tools voor Woningeigenaren

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

In Nederland is de zorg voor de stabiliteit van funderingen van oudere woningen van groet belang. Veel panden zijn op houten paalfunderingen gebouwd, vooral in de jaren voor 1970. Deze funderingen kunnen in de loop der tijd schade oplopen, vooral in kwetsbare bodems zoals laagveengebieden, rivierengebieden of zeekleigebieden. Daarom zijn verschillende digitale tools en kaarten ontwikkeld om woningeigenaren inzicht te geven in het risico op funderingsproblemen. Deze tools, zoals de Rotterdamse Funderingskaart, FunderMaps en landelijke funderingsviewers, zijn ontworpen om eigenaren bewust te maken van funderingsrisico’s en hen te ondersteunen bij het nemen van actie.

In dit artikel wordt ingegaan op de werking van deze funderingskaarten, hun doel, de betrokken partijen, en hoe woningeigenaren deze tools kunnen gebruiken om risico’s op funderingsproblemen te beoordelen en voor te gaan.

De Rotterdamse Funderingskaart: Een Voorbeeld van Lokale Aanpak

De Rotterdamse Funderingskaart is een digitale tool die informatie levert over de fundering van woningen in de stad. De kaart is ontwikkeld in samenwerking met het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), een stichting die zich richt op het verzamelen, ontwikkelen en ontsluiten van kennis over funderingsproblematiek. Deze kaart geeft woningeigenaren inzicht in het type fundering van hun woning en de kwaliteit daarvan.

De Rotterdamse Funderingskaart is te vinden op www.duikinjefundering.nl. De kaart is bedoeld als hulpmiddel voor eigenaren die funderingsproblemen vermoeden of die hun woning willen kopen of verkopen. Het KCAF heeft de Rotterdamse aanpak als model gebruikt voor het landelijke platform FunderMaps, dat inzicht biedt in funderingsrisico’s, bodemdalingen, paalrot en paalpest in het hele land.

Naast informatie verstrekt de Rotterdamse Funderingskaart ook ondersteuning via het Funderingsloket. Het Funderingsloket helpt woningeigenaren om gericht actie te ondernemen bij vermoedelijke funderingsproblematiek. Het is een samenwerking tussen gemeente en andere betrokken partijen, en biedt een structurele aanpak gericht op preventie, onderzoek en begeleiding. Deze aanpak is vooral gericht op houten paalfunderingen, die in Rotterdam nog steeds prevalent zijn.

Deelname aan onderzoek is vrijwillig, maar wordt sterk aanbevolen, vooral in wijkgebieden die op de risicokaart staan. Door deelname aan funderingsonderzoek krijgen woningeigenaren inzicht in de staat van hun fundering en kunnen zij op tijd actie ondernemen bij eventuele problemen. Dit helpt bij het voorkomen van schade en bij het waarborgen van de veiligheid van de woning.

FunderMaps: Een Landelijke Tool voor Funderingsrisico’s

FunderMaps is een digitale applicatie die is ontwikkeld door het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Deze tool verwerkt, analyseert en presenteert lokale en landelijke data rondom funderingsrisico’s. FunderMaps is ontworpen om gebruikers in staat te stellen om eenvoudig nieuwe gegevens toe te voegen of analyses uit te voeren. Hiermee is het mogelijk om inzicht te krijgen in waar funderingsrisicogebieden binnen een gemeente zich bevinden.

De tool maakt gebruik van landelijk beschikbare data, die worden aangevuld met lokale informatie. Hierdoor kunnen verschillende analyses worden uitgevoerd die gericht zijn op het identificeren van gebieden met een hoger risico op funderingsproblemen. FunderMaps is ontworpen als een platform dat zowel woningeigenaren als professionals kan ondersteunen bij het bepalen van risico’s en het plannen van acties.

Een van de voordelen van FunderMaps is dat het een open methode gebruikt. Gebruikers kunnen zelf eenvoudig analyses uitvoeren en de resultaten delen. Dit maakt de tool niet alleen toegankelijk voor particulieren, maar ook nuttig voor gemeenten en andere betrokken partijen. FunderMaps is ontworpen om ondersteuning te bieden bij het voorkomen van funderingsproblemen en het bevorderen van een veilige woningbouwsector.

Funderingsviewer Indicatieve Aandachtsgebieden

De Funderingsviewer indicatieve aandachtsgebieden is een tool die door het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is ontwikkeld. Deze kaart geeft per postcodegebied een indicatie van het aantal woningen met een bouwjaar voor 1970, gecombineerd met de bodemsamenstelling van het betreffende gebied.

De kaart toont welke gebieden een groter risico lopen op funderingsproblemen door de combinatie van oude houten funderingspalen en kwetsbare bodems. Het is echter belangrijk om te weten dat deze kaart geen uitspraken doet over de huidige staat van funderingen in specifieke gebieden. Ze biedt slechts een eerste inzicht en dient als ondersteuning bij het nemen van beslissingen.

Een andere tool is de meldingskaart van het KCAF, die gebaseerd is op meldingen uit de afgelopen vijf jaar. Deze kaart geeft per gemeente aan hoe groot de kans is op funderingsproblemen, waarbij een donkere kleur aangeeft dat er meer meldingen zijn gedaan. Deze kaart is van groot belang voor woningeigenaren die willen weten of hun woning zich in een risicogebied bevindt.

Funderingsrisico’s en Klimaatverandering

De combinatie van oude houten paalfunderingen en kwetsbare bodems maakt Nederlandse woningen gevoelig voor funderingsproblemen. Houten paalfunderingen zijn vooral gebruikt in de jaren voor 1970. Deze funderingen kunnen in de loop der tijd schade oplopen, vooral in gebieden met een minder draagkrachtige bodem. Typische voorbeelden hiervan zijn:

Laagveengebieden
Rivierengebieden
Zeekleigebieden
Afgesloten zeearmen en getijdengebieden

Omdat de combinatie van deze bodems met oude houten paalfunderingen een groter risico op bodemdalingen en funderingsproblemen oplevert, is het belangrijk om inzicht te krijgen in welke gebieden het risico het hoogst is. De funderingsviewer geeft hier een eerste indruk van. De kaart dient echter als een ondersteunende tool en doet geen uitspraken over de daadwerkelijke staat van funderingen.

De opkomst van klimaatverandering maakt het risico op funderingsproblemen nog groter. Veranderingen in het waterpeil, regenval en aardbevingen kunnen leiden tot bodemdalingen en andere funderingsgerelateerde problemen. Daarom is het belangrijk dat woningeigenaren zich bewust zijn van funderingsrisico’s en actie ondernemen indien nodig.

De Funderingskaart van de Gemeente

De funderingskaart van de gemeente houdt de gegevens van oude funderingen bij. Deze kaart is een essentieel instrument voor het bepalen van de levensduur van funderingen. Met een funderingsonderzoek kan men de levensduur bepalen. Ook geven scheuren, scheefstand en zakkingsmetingen een indicatie van de werking en houdbaarheid van de fundering. De gemeente houdt van alle oude panden bij of de fundering hersteld of onderzocht is. Dit wordt in verschillende kleuren op de kaart weergegeven.

Een funderingsonderzoek is iets anders dan hoogtemonitoring. Bij hoogtemonitoring plaatst de gemeente meetboutjes in panden. De gemeente meet de boutjes regelmatig en stelt een meetrapport op met de hoogtemetingen. Bij een funderingsonderzoek graaft een gespecialiseerd bedrijf aan de buitenkant van de woning een gat waardoor zij palen onder de woning kunnen onderzoeken. Ze kunnen zo onder andere een inschatting maken hoelang de fundering nog meegaat.

Het is belangrijk om te weten in welk jaar het onderzoek is uitgevoerd, omdat dit invloed kan hebben op de betrouwbaarheid van de resultaten. Een funderingsonderzoek is een kostbaar en tijdrovend proces, maar het biedt wel inzicht in de staat van de fundering en kan helpen bij het voorkomen van schade.

De Rol van de KCAF en Funderingsbeheer

Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) speelt een centrale rol in het ontwikkelen van tools en kennis over funderingsproblematiek. Het KCAF is een stichting met als doelstelling het verzamelen, ontwikkelen en ontsluiten van kennis rond de aanpak en preventie van funderingsproblemen. Het KCAF heeft samen met RVO.nl een digitale funderingsviewer ontwikkeld, die inzichtelijk maakt waar funderingsproblemen mogelijk kunnen opspelen.

De digitale kaart onderscheidt per postcodegebied het aantal panden, gebouwd vóór 1970, in combinatie met de bodemgesteldheid van het betreffende gebied. Deze kaart geeft een eerste indruk van indicatieve aandachtsgebieden. De funderingsviewer doet geen uitspraken over de daadwerkelijke staat van funderingen, maar geeft aan waar aandacht voor signalen van de problematiek op zijn plaats kan zijn. Daarmee kan de funderingskaart bijdragen aan de algemene bewustwording.

Het KCAF werkt ook aan de opname van de viewer in PDOK, de landelijke website met publieke dienstverlening op de kaart. Hierdoor wordt de funderingsviewer toegankelijker en beter ingebed in de landelijke kaartdiensten.

Assetbeheer en Funderingsgegevens

Funderingsgegevens worden niet alleen door gemeenten bijgehouden, maar ook door assetbeheerorganisaties. Deze organisaties zijn verantwoordelijk voor het beheer van funderingsgegevens en het uitvoeren van analyses rondom funderingsrisico’s. Er zijn momenteel 500.000 panden met vastgestelde funderingsgegevens in het herstelregister. Dit register is de landelijk officiële registratie van herstelde funderingen.

Assetbeheer voor funderingen houdt ook risicoanalyses bij voor elk pand. Deze analyses geven een uitgangspunt voor het funderingsrisico. Met behulp van risicoanalyses kunnen woningeigenaren en gemeenten beslissingen nemen over acties die nodig zijn om funderingsproblemen te voorkomen of op te lossen.

De applicatie FunderMaps biedt verschillende services om funderingsgegevens te verwerken, beheren en te gebruiken in analyses voor funderingsrisico’s. Deze services zijn van groot belang voor woningeigenaren die willen weten of hun woning zich in een risicogebied bevindt.

De Aanpak van Funderingsproblematiek in Nederland

De aanpak van funderingsproblematiek in Nederland is gericht op preventie, onderzoek en begeleiding van woningeigenaren. Door middel van funderingsonderzoek, hoogtemonitoring en landelijke funderingsviewers is het mogelijk om risico’s op funderingsproblemen te identificeren en actie te ondernemen.

Het subsidiebeleid en de procesbegeleiding zorgen voor een efficiënte en betaalbare aanpak, die gericht is op gezamenlijke acties. Deelname aan onderzoek is vrijwillig, maar wordt sterk aanbevolen, vooral in wijkgebieden die op de risicokaart staan. Niet meedoen heeft ook consequenties. Adressen die niet meedoen worden niet genoemd in het rapport, en de resultaten worden niet opgenomen in de openbare funderingskaart. Dit betekent dat woningeigenaren die niet meedoen minder inzicht hebben in de staat van hun fundering.

Door deelname aan funderingsonderzoek krijgen woningeigenaren inzicht in de staat van hun fundering en kunnen zij op tijd actie ondernemen bij eventuele problemen. Dit helpt bij het voorkomen van schade en bij het waarborgen van de veiligheid van de woning.

Conclusie

Funderingsproblematiek is een belangrijk onderwerp in de Nederlandse woningbouwsector. Veel panden zijn op houten paalfunderingen gebouwd, die in kwetsbare bodems kunnen schade oplopen. Daarom zijn verschillende digitale tools en kaarten ontwikkeld om woningeigenaren inzicht te geven in het risico op funderingsproblemen. Deze tools, zoals de Rotterdamse Funderingskaart, FunderMaps en landelijke funderingsviewers, zijn ontworpen om eigenaren bewust te maken van funderingsrisico’s en hen te ondersteunen bij het nemen van actie.

Het is belangrijk dat woningeigenaren zich bewust zijn van funderingsrisico’s en actie ondernemen indien nodig. Dit helpt bij het voorkomen van schade en bij het waarborgen van de veiligheid van de woning. Met behulp van de beschikbare tools en ondersteuning van betrokken partijen is het mogelijk om funderingsproblemen effectief aan te pakken en te voorkomen.

Bronnen

kaart