Gevelisolatie en fundering: Aanbevelingen en technieken voor renovatie van oude huizen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij de renovatie van oude huizen speelt de gevelisolatie en de staat van de fundering een centrale rol in het verbeteren van de energieprestatie, het wooncomfort en de duurzaamheid van de woning. Oudere huizen, vooral die gebouwd vóór 1970, lopen vaak risico op funderingsproblemen en hebben weinig of geen isolatie. Het combineren van gevelisolatie met een goed functionerende funderingsisolatie is daarom een essentieel onderdeel van elke serieuze renovatie.

In dit artikel worden de belangrijkste aandachtspunten, technieken en materialen besproken die relevant zijn bij het isoleren van gevels en het onderhouden of herstellen van funderingen in oudere woningen. Op basis van praktische toepassingen en aanbevelingen uit recente bouwmaterialen en constructiemethodes, worden concrete richtlijnen gegeven voor zowel binnenisolatie, buitenisolatie, en de keuze van het juiste isolatiemateriaal. Tevens wordt aandacht besteed aan funderingsherstel als noodzakelijke voorwaarde voor een succesvolle isolatie.

Problemen met funderingen in oude huizen

In oude huizen, vooral die vóór 1970 zijn gebouwd, zijn funderingsproblemen vaak het gevolg van verouderde bouwtechnieken. De oorzaken kunnen variëren, maar meestal zijn deze terug te voeren op het gebruik van houten palen, onvoldoende palenlengte of een slechte grondstabiliteit. Typische tekenen van funderingsproblemen zijn:

De vloer is scheef of gezakt.
Er zijn brede scheuren in de gevel of binnenmuren.
Ramen of deuren klemmen.
Leidingen zijn vervormd of beschadigd.
Het huis ligt lager dan de omgeving of het trottoir.

Wanneer deze symptomen voorkomen, is het vaak noodzakelijk om de fundering te herstellen of te versterken voordat er isolatie kan worden aangebracht. Dit is vanwege het feit dat een instabiele of beschadigde fundering het isolatieeffect kan compromitteren en ook extra vocht- en thermische problemen kan veroorzaken.

Een belangrijk aspect bij funderingsherstel is de keuze van het juiste isolatiemateriaal. Materialen die drukverend, vochtbestendig en thermisch effectief zijn, zijn hier essentieel. Vooral bij gevelisolatie is het belangrijk dat de funderingsisolatie goed aansluit met de gevelisolatie, zodat er geen vocht- of thermische bruggen ontstaan.

Technieken en materialen voor funderingsisolatie

1. XPS-isolatieplaten

Een veelgebruikte methode voor funderingsisolatie is het toepassen van XPS-isolatieplaten. Deze platen zijn drukvast, vocht- en vorstbestendig en worden vaak gebruikt ter hoogte van het maaiveld. XPS-isolatieplaten dienen tegelijk als isolatie en als bekisting bij de constructie van funderingen. Ze kunnen op voorhand worden geïnstalleerd of mechanisch worden bevestigd bij een bestaande fundering.

Een voorbeeld van toepassing is het opstellen van RAVATHERM XPS-isolatieplaten tot 30 cm boven het maaiveld, als bescherming tegen capillair vocht en opspattend water zoals regen. In sommige gevallen wordt ook een esthetische afwerking toegepast, bijvoorbeeld met STYROCK kantplank, die zowel esthetisch als thermisch isolerend is.

De voordelen van XPS-isolatie zijn:

Vochtbestendig
Goede druksterkte
Goed thermisch isolerend vermogen
Langdurige stabiliteit

Een nadeel is de hogere prijs in vergelijking met andere isolatiematerialen. Toch is XPS-isolatie vaak aan te raden bij gevelisolatie, omdat het betrouwbaar is en het thermische en vochtbestendige effect niet compromitteert.

2. Foamglas-isolatie

Foamglas is een ander type isolatiemateriaal dat geschikt is voor toepassing onder funderingsplaten. Het is vochtbestendig, heeft een goede druksterkte en is ideaal voor toepassing in nederige grondlagen. Foamglas wordt vaak gebruikt bij plaatfunderingen en biedt een betrouwbare thermische isolatie die niet onder de grond vocht opneemt.

De voordelen van foamglas zijn:

Voelt niet aan als polystyreen
Zeer vochtbestendig
Hoge druksterkte
Goed thermisch isolerend vermogen

Foamglas is meestal duurder dan XPS, maar in sommige gevallen kan het beter functioneren onder specifieke grond- en bouwvoorwaarden. Het is vooral geschikt voor gebouwen met een plaatfundering en een lage funderingsconstructie.

3. Compenserende fundering

Een compenserende fundering is een techniek die vaak wordt toegepast bij oude huizen die een slechte grondstabiliteit hebben. Deze methode maakt gebruik van licht materiaal onder de funderingsplaat, zoals foamglas of lichtzand, om het gewicht van het gebouw te verminderen. Hierdoor kan de fundering minder druk uitoefenen op de grond, wat helpt om verzakkingen of scheuren te voorkomen.

De toepassing van een compenserende fundering is meestal een ingrijpende bouwkundige ingreep en vereist zorgvuldige planning. Het is vooral geschikt voor huizen die op zwakke of zandige grond staan. In dergelijke gevallen kan het een efficiënte manier zijn om funderingsproblemen voorkomen of herstellen.

Gevelisolatie in oude huizen

In oude huizen is het vaak niet mogelijk om gevelisolatie vanuit de spouw toe te passen, omdat de constructie van de gevel niet geschikt is. Hierdoor zijn andere vormen van gevelisolatie, zoals binnenisolatie of buitenisolatie, vaak de enige optie. Beide methoden hebben hun voor- en nadelen, en de keuze hangt af van het type woning, het budget en de wensen van de woningeigenaar.

Binnenisolatie

Binnenisolatie is een veelgebruikte methode bij oude huizen, omdat het vaak minder ingrijpend is en sneller uitgevoerd kan worden. Het bestaat uit het plaatsen van voorzetwanden tegen de binnenkant van de gevelmuur, waarbij de ruimte tussen de muren wordt gevuld met isolatiemateriaal. De voordeel van binnenisolatie is dat het relatief goedkoop is en de woning sneller te verbeteren is.

Een belangrijk aspect bij binnenisolatie is het gebruik van een dampscherm. Dit is essentieel om vochtproblemen te voorkomen, aangezien de isolatie van binnenuit het vocht niet kan ontsnappen. Wanneer het dampscherm niet goed aangebracht is, kan er condensatie ontstaan achter de isolatie, wat schimmel en vochtproblemen kan veroorzaken.

De voordelen van binnenisolatie zijn:

Goedkoper dan buitenisolatie
Sneller uit te voeren
Minder visuele veranderingen aan de gevel

De nadelen zijn:

Minder thermisch effectief
Beperkte ruimte voor isolatie
Risico op vochtproblemen als het dampscherm niet goed is

Buitenisolatie

Buitenisolatie is meestal arbeidsintensiever en duurder dan binnenisolatie, maar biedt een betere thermische prestatie. Het bestaat uit het plaatsen van isolatieplaten tegen de buitenkant van de gevel, gevolgd door een nieuwe gevelbekleding. Deze methode is vooral geschikt voor huizen die volledig gerenoveerd moeten worden, omdat het een volledige schildering of afwerking van de gevel vereist.

De voordelen van buitenisolatie zijn:

Goede thermische prestatie
Langer isolatieeffect
Visuele verbetering van de gevel

De nadelen zijn:

Duurder dan binnenisolatie
Arbeidsintensief
Veranderen van de uiterlijke gevel

Keuze van isolatiemateriaal

Bij de keuze van isolatiemateriaal voor gevelisolatie zijn verschillende opties beschikbaar, zoals isolatieplaten, stucwerk, steenstrips of gevelbekleding van metaal of hout. De keuze hangt af van het budget, de wensen van de woningeigenaar en de technische vereisten van het gebouw.

XPS-isolatieplaten zijn vaak aan te raden bij gevelisolatie in combinatie met funderingsisolatie, omdat ze betrouwbaar zijn en het thermische en vochtbestendige effect niet compromitteren. Foamglas is een alternatief, maar is meestal duurder. Buitenisolatie kan ook uitgevoerd worden met minerale isolatiematerialen, zoals glaswol of katoen, maar deze zijn minder geschikt bij funderingsisolatie vanwege hun lagere vochtbestendigheid.

Aanbevelingen voor gevelisolatie en funderingsherstel

Bij het isoleren van gevels en het herstellen van funderingen in oude huizen zijn er verschillende aanbevelingen die moeten worden opgevolgd om een succesvolle renovatie te garanderen. Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op praktijkervaring en technische voorstellen uit recente bouwmaterialen en constructiemethodes.

1. Kies het juiste isolatiemateriaal

De keuze van het juiste isolatiemateriaal is cruciaal voor het succes van een isolatieproject. Voor funderingsisolatie zijn XPS-isolatieplaten en foamglas aan te raden vanwege hun vochtbestendigheid en druksterkte. Voor gevelisolatie zijn XPS, minerale isolatiematerialen en gevelbekleding van stucwerk of steenstrips geschikt. De keuze hangt af van de situatie van het gebouw en de wensen van de woningeigenaar.

2. Zorg voor een goede aansluiting tussen funderings- en gevelisolatie

Het is essentieel dat de funderingsisolatie goed aansluit met de gevelisolatie. Wanneer bijvoorbeeld een ander type isolatie wordt gebruikt achter de gevelbekleding, is het verstandig om XPS-isolatie te gebruiken bij de fundering om een betrouwbare thermische bescherming op lange termijn te garanderen.

3. Voeg een dampscherm toe bij binnenisolatie

Bij binnenisolatie is het belangrijk om een dampscherm toe te voegen. Dit vermindert het risico op vochtproblemen en condensatie achter de isolatie. Het dampscherm moet goed aangebracht worden en niet beschadigd raken tijdens de installatie.

4. Inspecteer de fundering voorafgaand aan isolatie

Voor een succesvolle gevelisolatie is het vaak noodzakelijk om de fundering eerst te herstellen of te versterken. Een instabiele of beschadigde fundering kan het isolatieeffect compromitteren en extra vocht- en thermische problemen veroorzaken. Een uitgebreide bouwkundige keuring is daarom aan te raden voordat er isolatie wordt aangebracht.

5. Overweeg energiebesparende maatregelen

Naast gevelisolatie en funderingsherstel kan het ook verstandig zijn om andere energiebesparende maatregelen te overwegen. Denk bijvoorbeeld aan het isoleren van de vloer van de eerste verdieping, het vervangen van ruiten door HR++ of HR+++ glas, of het installeren van zonnepanelen. Deze maatregelen kunnen het isolatieeffect verder verbeteren en het energieverbruik van de woning verminderen.

Conclusie

Het isoleren van gevels en het herstellen van funderingen zijn essentiële onderdelen van elke renovatieproject in oude huizen. Door het kiezen van het juiste isolatiemateriaal, zorg voor een goede aansluiting tussen funderings- en gevelisolatie, en het uitvoeren van een uitgebreide bouwkundige keuring, kan het isolatieeffect en de duurzaamheid van de woning worden verbeterd. Binnen- en buitenisolatie hebben beide hun voor- en nadelen, en de keuze hangt af van de situatie van het gebouw en de wensen van de woningeigenaar.

In oude huizen is het vaak noodzakelijk om de fundering eerst te herstellen voordat er isolatie kan worden aangebracht. Dit is vanwege het feit dat een instabiele of beschadigde fundering het isolatieeffect kan compromitteren en extra vocht- en thermische problemen kan veroorzaken. Door het volgen van aanbevelingen en het toepassen van moderne bouwtechnieken en materialen, kan de woning worden verbeterd in termen van energieefficiëntie, wooncomfort en duurzaamheid.