Goede fundering maken voor de toekomst: Slim, duurzaam en klimaatbestendig

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

In de bouwsector wordt de fundering beschouwd als een van de meest kritieke onderdelen van een gebouw. Het is de basis die ervoor zorgt dat het gebouw veilig, stabiel en duurzaam op de grond rust. Aangezien de klimaatverandering in toenemende mate invloed heeft op de ondergrond en de grondstabiliteit, is het noodzakelijk om funderingen te ontwerpen en uit te voeren die niet alleen sterk genoeg zijn om de belastingen van het bouwwerk te dragen, maar ook bestand zijn tegen toekomstige klimatologische veranderingen.

In dit artikel bespreken we de belangrijkste funderingsmethoden die worden gebruikt in Nederland, hun toepassing en voor- en nadelen. We leggen uit waarom een goed uitgevoerd grondonderzoek essentieel is, hoe klimaatverandering funderingsproblemen kan veroorzaken, en wat de rol van duurzame technieken en samenwerking is bij het oplossen en voorkomen van funderingsproblemen.

Funderingen in de bouw: Belang en uitdagingen

Een fundering is de ondersteuning van een gebouw en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid. De keuze van het juiste funderingstype is afhankelijk van meerdere factoren, zoals de ondergrond, de belasting van het bouwwerk, de locatie en eventuele klimaatveranderingen. In Nederland worden drie hoofdcategorieën van funderingen onderscheiden:

Funderingen op staal: Meest gebruikt in het oostelijke deel van het land, waar de grond vaak zandige lagen bevat.
Funderingen op palen: Vaak nodig in het westen van het land, waar de grond zanderig of klei is en minder draagkracht heeft.
Tussenvormen zoals grondverbetering of puntfunderingen: Worden ingezet wanneer de ondergrond enigszins ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft.

De uitvoering van een fundering vraagt niet alleen technische expertise, maar ook een goed begrip van de bodemgesteldheid. Een onjuiste keuze voor de funderingsmethode kan leiden tot funderingsproblemen, zoals scheefstanden of schade aan het bouwwerk.

Belang van grondonderzoek

Een goed uitgevoerd grondonderzoek is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het helpt bij het bepalen van de draagkracht van de ondergrond, het identificeren van mogelijke problemen zoals bodemverzakkingen of ongelijke grondcompressie, en het kiezen van de meest geschikte funderingsmethode. In de context van klimaatverandering is dit onderzoek nog belangrijker dan ooit.

Klimatologische veranderingen, zoals droogte en zware regenval, kunnen leiden tot veranderingen in de ondergrond. Droogte kan ervoor zorgen dat de bodem samentrekt en daardoor de fundering onder spanning komt te staan, terwijl zware regenval kan leiden tot overstroming of bodemverzakking. Deze effecten kunnen funderingsproblemen veroorzaken en schade aan het bouwwerk teweegbrengen.

Daarom is het belangrijk om bij het ontwerp en uitvoering van een fundering rekening te houden met klimaatverandering. Dit betekent dat de fundering niet alleen sterk genoeg moet zijn om de belastingen te dragen, maar ook bestand moet zijn tegen de effecten van klimatologische veranderingen.

Funderingsmethoden: Toepassing, voordelen en nadelen

Funderingen op staal

Funderingen op staal worden vooral gebruikt in het oostelijke deel van Nederland, waar de grond vaak zandlagen bevat. Deze methode is geschikt voor gebieden waar de ondergrond relatief droog is en goed draagt. De voordelen van funderingen op staal zijn:

Hoogst mogelijke belastingcapaciteit
Goede stabiliteit in droge bodem
Snel uit te voeren

De nadelen zijn:

Gevoelig voor bodemverzakkingen bij zware regenval
Minder geschikt voor zachte of vochtige grondlagen

Funderingen op palen

In het westen van Nederland, waar de grond vaak zanderig of klei is, worden funderingen op palen vaak noodzakelijk. Deze methode draagt goed in zachte grond en biedt extra stabiliteit. Voordelen zijn:

Stabiel in zachte en vochtige grond
Mogelijkheid om diepere lagen te bereiken
Goede optie in gebieden met hoge grondwaterstand

Nadelen zijn:

Hoge kosten van palen en aandrijving
Risico op rotte houten palen
Lange uitvoeringstijd

Tussenvormen: Grondverbetering en puntfunderingen

Wanneer de ondergrond enigszins ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft, worden tussenvormen zoals grondverbetering of puntfunderingen ingezet. Grondverbetering houdt in dat de bodem wordt versterkt of verharfd om de draagkracht te vergroten. Puntfunderingen zijn gemaakt van massieve betonblokken die op bepaalde punten van het bouwwerk worden geplaatst.

Voordelen zijn:

Minder invasief dan palen of staalfunderingen
Kan snel uitgevoerd worden
Minder kosten dan traditionele funderingen

Nadelen:

Minder geschikt voor zware belastingen
Minder bestand tegen klimatologische veranderingen

Klimaatverandering en funderingsproblemen

Klimaatverandering heeft een directe en indirecte invloed op funderingsproblemen. Directe effecten zijn bijvoorbeeld bodemverzakkingen of veranderingen in de grondwaterstand. Indirecte effecten kunnen voorkomen als gevolg van veranderingen in de bouwpraktijk, zoals het gebruik van materialen die minder bestand zijn tegen klimatologische veranderingen.

In sommige gebieden is de bodem dalend, wat leidt tot funderingsproblemen. Daarom is het belangrijk om funderingen te ontwerpen die bestand zijn tegen daling. Dit betekent bijvoorbeeld het gebruik van diepere funderingen of funderingen die goed kunnen reageren op veranderingen in de bodem.

Duurzaam funderen

Duurzaam funderen is een essentieel onderdeel van het bouwproces in de toekomst. Het omvat het gebruik van milieuvriendelijke materialen, energiezuinige machines en technieken die de uitstoot op de bouwplaats verminderen. Voorbij Funderingstechniek is bijvoorbeeld actief in het elektrificeren van machines en het gebruik van HVO-brandstof (HVO is een fossielvrije en hernieuwbare brandstof).

Bijvoorbeeld:

Granulaat: Een herbruikbaar materiaal dat vaak wordt gebruikt in funderingsprojecten.
Stage V motoren: Energiefriendelijker motoren die minder emissie veroorzaken.
Elektrische machines: Steeds vaker ingezet, maar alleen effectief als ze worden aangevoerd met duurzame energiebronnen.

Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar alternatieven voor het gebruik van dieselaggregaten, zoals mierenzuuraggregaten die milieuvriendelijke elektriciteit opwekken.

Samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid

Het oplossen van funderingsproblemen vraagt niet alleen om technische expertise, maar ook om samenwerking tussen verschillende partijen. In Nederland is het Nationale Programma Aardbevingen en Funderingen (NPAF) een belangrijke organisatie die zich richt op funderingsproblemen en klimaatverandering. Het NPAF pleit voor een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij de overheid, particulieren, gemeenten en corporaties samenwerken om funderingsproblemen op te lossen.

De overheid is verantwoordelijk voor het grondwaterbeheer, maar ook particulieren hebben een rol te spelen. In de toekomst is het belangrijk om een integrale aanpak te ontwikkelen, waarbij de bouwsector, verzekeraars, banken en vve's samenwerken om funderingsproblemen op te lossen. Het NPAF pleit voor een rijksregeling om funderingsproblemen op te lossen, zowel financieel als juridisch.

Conclusie

Een goede fundering is de basis voor elk bouwwerk. De keuze van het juiste funderingstype is afhankelijk van de bodemgesteldheid, de belasting van het bouwwerk en de praktische omstandigheden op het bouwterrein. In het oostelijke deel van Nederland zijn funderingen op staal het meest gebruikt, terwijl funderingen op palen vooral in het westen van het land nodig zijn vanwege de zachte grondlagen. Tussenvormen zoals grondverbetering of puntfunderingen worden ingezet als de ondergrond enigszins ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft.

Het is belangrijk om bij het ontwerp en uitvoering van een fundering rekening te houden met klimaatverandering en eventuele risico’s zoals rotte houten palen of ongelijke grondcompressie. Een goed uitgevoerd grondonderzoek is daarom altijd essentieel. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de sociale en economische aspecten van funderingsproblemen. Het oplossen van funderingsproblemen vraagt niet alleen om technische expertise, maar ook om samenwerking tussen verschillende partijen.

Duurzaam funderen speelt ook een steeds belangrijkere rol in de bouwsector. Het gebruik van milieuvriendelijke materialen, energiezuinige machines en duurzame technieken helpt om de uitstoot op de bouwplaats te verminderen en een stevige fundering te creëren die bestand is tegen klimatologische veranderingen.

In de toekomst is het dus belangrijk om funderingen te ontwerpen en uit te voeren die niet alleen technisch betrouwbaar zijn, maar ook duurzaam en klimaatbestendig. Dit vereist niet alleen kennis en expertise, maar ook samenwerking, verantwoordelijkheid en een integrale aanpak.