Grondwater beheren bij verbouwing: funderingstechnieken en duurzame oplossingen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Bij een verbouwing of nieuwbouwproject in gebieden met een hoog grondwaterpeil is het beheren van grondwater een essentiële klus. Grondwater kan zowel technische als ecologische uitdagingen opleveren. Het wegpompen van grondwater is vaak noodzakelijk om bouwwerken droog en veilig uit te voeren, maar moet zorgvuldig en verantwoord gebeuren. Dit artikel geeft een overzicht van de methoden, funderingstechnieken en duurzame aanpakken die kunnen worden ingezet bij verbouwingen in waterrijke gebieden.

Inleiding: Grondwater en de bouwsector

Grondwater is een van de belangrijkste natuurlijke bronnen in Nederland en speelt een cruciale rol in het ecologisch evenwicht. Tijdens verbouwingen en funderingsprojecten is het vaak noodzakelijk om dit water tijdelijk of permanent te beheren. Grondwater wegpompen is een veelgebruikte techniek om bouwwerken droog te houden. Echter, zoals diverse bronnen duidelijk maken, is het niet zomaal toegestaan om dit water af te voeren naar de riolering of te verliezen. Er zijn wettelijke regels, milieueffecten en duurzaamheid een kernaspect bij dit proces.

Bij het kiezen van een fundering bij hoog grondwaterpeil is het belangrijk om rekening te houden met zowel de technische vereisten als de impact op de omgeving. Traditionele funderingsmethoden zoals strokenfunderingen of heipalen kunnen problemen veroorzaken, terwijl alternatieve oplossingen zoals schroeffunderingen de juiste balans kunnen bieden tussen stabiliteit, kosten en duurzaamheid.

Grondwater beheren bij verbouwing: technieken en doeleinden

1. Tijdelijke bemaling

Tijdens bouwwerkzaamheden is het vaak noodzakelijk om het grondwaterpeil tijdelijk te verlagen. Dit proces, ook wel tijdelijke bemaling genoemd, maakt het mogelijk om in droge omstandigheden te werken. Tijdelijke bemaling gebeurt meestal via het wegpompen van water uit bouwputten of kruipruimtes. Echter, zoals aangegeven in meerdere bronnen, moet dit water niet zomaal worden afgevoerd naar de riolering.

Belang van herinfiltratie

Een belangrijke voorwaarde bij tijdelijke bemaling is herinfiltratie. Dit betekent dat het opgepompte grondwater zoveel mogelijk moet worden teruggegeven aan de bodem, zodat de ecologische balans niet wordt verstoord. De gemeente Mechelen benadrukt bijvoorbeeld dat herinfiltratie verplicht is, tenzij het bewijs kan worden geleverd dat dit niet mogelijk is. Dit helpt om de wortelzone van planten te behouden en het waterpeil in de omgeving stabiel te houden.

Alternatieve afvoermethoden

Als herinfiltratie niet mogelijk is, zijn er andere opties om het water te verwerken. In stedelijke gebieden kan het grondwater bijvoorbeeld naar een droogweerafvoerleiding (DWA) worden geleid, die het water afzonderlijk van regenwater naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie brengt. In sommige gevallen is lozing in het oppervlaktewater toegestaan, maar dit moet altijd gebeuren in overleg met het hoogheemraadschap.

Problemen van onverantwoord wegpompen van grondwater

1. Ecologische impact

Grondwater is een essentieel onderdeel van het ecosysteem. Het bevochtigt de wortelzone van planten, zorgt voor de voortbestaansvoorwaarden van vijvers en zoetwatergebieden, en draagt bij aan de stabiliteit van de bodem. Wanneer grondwater wordt weggepompt zonder herinfiltratie, kan dit leiden tot droogstelling van natuurlijke waterlichamen en het verdwijnen van flora en fauna.

2. Problemen in de riolering

Het afvoeren van grondwater naar de riolering kan ook problemen veroorzaken in het waterzuiveringsproces. Grondwater is relatief zuiver en verdund, waardoor het afvalwater in de riolering minder verontreinigd is. Dit maakt het zuiveringsproces minder efficiënt en kan leiden tot extra kosten en regelgeving. Daarom zijn er wettelijke voorwaarden verbonden aan het gebruik van de riolering voor bemalingswater.

Fundering bij hoog grondwaterpeil: uitdagingen en oplossingen

1. Traditionele funderingsmethoden

Traditionele funderingen zoals strokenfunderingen en heipalen kunnen bij hoog grondwaterpeil problemen opleveren. Strokenfunderingen komen direct in contact met grondwater, wat op lange termijn kan leiden tot betonrot en structurele schade. Heipalen veroorzaken trillingen die schade kunnen doen aan omliggende gebouwen, vooral als de bodem al instabiel is door hoge grondwaterstand.

2. Schroeffundering: de ideale oplossing

Schroeffunderingen worden vaak aangeraden bij hoog grondwaterpeil. Deze funderingstechniek maakt gebruik van stalen schroefpalen die direct door de waterrijke grondlaag heen worden gedraaid tot ze een stabiele ondergrond bereiken. Het grootste voordeel van schroeffunderingen is dat ze werken met het water in plaats van ertegen. Hierdoor is het wegpompen van grondwater niet nodig, wat tijd, papierwerk en kosten bespaart.

Schroeffunderingen vereisen geen bemaling, wat betekent dat er geen vergunningen nodig zijn voor grondwateronttrekking en dat er geen negatieve impact is op omliggende panden. Deze techniek is daarom niet alleen technisch betrouwbaar, maar ook duurzaam en milieuvriendelijk.

Preventieve maatregelen tegen vochtproblemen

1. Kruipruimte bemalen

Een kruipruimte is een ruimte tussen de fundering en het maaiveld. Deze ruimte kan snel vol water lopen bij hevige regenval of hoge grondwaterstand. Het wegpompen van water uit deze ruimte is een essentiële preventieve maatregel om vochtproblemen en schimmelvorming binnen het huis te voorkomen.

Een dompelpomp is een handige tool om overtollig water uit de kruipruimte te verwijderen. Bij de installatie moet echter rekening worden gehouden met de juiste pompcapaciteit en het aanleggen van een afvoerput of afvoerleiding.

2. Drainage en ventilatie

Een duurzame aanpak houdt ook preventie in. Het aanleggen van ondergrondse drainagebuizen helpt om overtollig water af te voeren naar een centrale locatie waar het kan worden weggepompt. Ook verticale drains en vacuümdrainage zijn innovatieve technieken die de efficiëntie van grondwaterbeheer verbeteren.

Daarnaast is goede ventilatie belangrijk om de luchtvochtigheid binnen een woning te beheersen. Verbeterde ventilatieopeningen in de kruipruimte voorkomen herhaling van vochtproblemen.

Duurzame grondwaterbeheer: regelgeving en praktijk

1. Rol van het hoogheemraadschap

Het hoogheemraadschap speelt een centrale rol bij de vergunning van grondwateronttrekkingen. Bij het verlenen van een vergunning houdt het rekening met de belangen van de omgeving, zoals bebouwing, wegen en groenvoorziening. Het beoordeelt ook of bodemverontreinigingen door het wegpompen van water worden verplaatst.

Bij lozing van grondwater op oppervlaktewater of riolering is het noodzakelijk om overleg aan te gaan met het hoogheemraadschap. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij verontreinigd grondwater, is lozing op de afvalwaterriolering acceptabel, maar dit vereist toestemming van de gemeente.

2. Wet- en regelgeving

Grondwater wegpompen is onderworpen aan diverse regelgevingen. Een belangrijke regel is dat herinfiltratie verplicht is tenzij dit niet mogelijk is. Dit geldt ook voor projecten die gerelateerd zijn aan warmte- en koudeopslag (WKO). Het grondwater dat hierbij vrijkomt, moet bij voorkeur worden geloosd op oppervlaktewater. Indien dat niet mogelijk is, kan het in overleg met de gemeente op de riolering worden geloosd.

Voor projecten in stedelijke gebieden zoals Mechelen is het wegpompen van grondwater beperkt. Hier is het noodzakelijk om een duurzame aanpak te hanteren. Grotere bouwwerven kunnen bijvoorbeeld een combinatie van drainagebuizen, verticale drains en herinfiltratie gebruiken om het water zoveel mogelijk in het ecosysteem te behouden.

Samenwerking met professionele partijen

Grondwater beheren en funderen bij hoog grondwaterpeil vereist vaak samenwerking met professionele partijen. Bouwbedrijven, ingenieurs en funderingsdeskundigen kunnen helpen bij het ontwerpen van een effectief grondwaterbeheersysteem en het kiezen van de juiste funderingstechniek.

Het gebruik van schroeffunderingen is een goede keuze voor projecten waarbij het wegpompen van grondwater niet wenselijk is of niet mogelijk. Professionele funderingsbedrijven zoals Aken Schroeffunderingen en Schuimbetonvloer kunnen hierbij advies en uitvoering bieden.

Kortingen en besparingen

Een verantwoorde aanpak van grondwaterbeheer kan niet alleen ecologisch voordelig zijn, maar ook financieel. Het vermijden van tijdrovende bemaling, het vermijden van extra vergunningen en het gebruik van duurzame technieken zoals schroeffunderingen kan leiden tot aanzienlijke kostenbesparing.

Daarnaast kunnen preventieve maatregelen zoals drainage en ventilatie voorkomen dat vochtproblemen zich voordoen, wat op lange termijn kosten kan besparen aan herstel- en sloopwerken.

Conclusie

Grondwater beheren bij verbouwingen en fundering is een essentieel onderdeel van elke bouwproject. Het wegpompen van grondwater is vaak noodzakelijk, maar moet verantwoord en duurzaam worden gedaan. Traditionele funderingsmethoden zoals strokenfunderingen of heipalen kunnen problemen veroorzaken bij hoge grondwaterstanden, terwijl schroeffunderingen een betere en milieuvriendelijkere oplossing bieden.

Bij het kiezen van een fundering is het belangrijk om rekening te houden met zowel de technische vereisten als de impact op de omgeving. Het gebruik van duurzame technieken zoals herinfiltratie en verticale drains helpt om de ecologische balans te behouden.

Voor homeowners en professionele bouwpartijen is het verstandig om samen te werken met experts bij het ontwerpen en uitvoeren van grondwaterbeheer en fundering. Dit zorgt niet alleen voor een succesvolle verbouwing, maar ook voor een duurzame toekomst.