Funderingsproblemen op ronde venen: oplossingen en maatregelen bij grondwaterinvloeden

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij de bouw of uitbreiding van woningen op ronde venen spelen grondwaterinvloeden een cruciale rol in de keuze van de funderingsmethode. Gebieden met veen- en kleilaag zijn kwetsbaar voor verzakkingen en funderingsproblemen, vooral wanneer het grondwaterpeil fluctueert. Dit artikel legt uit hoe grondwater de stabiliteit van een fundering beïnvloedt en welke technische oplossingen beschikbaar zijn om schade te voorkomen. Op basis van bestaande praktijkrichtlijnen, technieken en adviezen uit betrouwbare bronnen wordt ingegaan op het belang van schroeffunderingen, drainage, waterdichte isolatie en andere maatregelen die kunnen worden genomen.

Wat is het probleem?

Grondwater en funderingsproblematiek

Grondwater kan zowel een vriend als een vijand zijn voor de fundering van een bouwwerk. De stabiliteit van de fundering hangt af van factoren zoals de diepte van de fundering, de bodemsamenstelling en de fluctuaties in het waterpeil. In gebieden met veen- en kleilaag is het grondwaterpeil vaak instabiel, wat kan leiden tot zettingen, verzakkingen of zelfs scheuren in de fundering of in het bouwwerk zelf.

Een te hoog grondwaterpeil zorgt ervoor dat de bodem verzadigd raakt, wat de draagkracht van de fundering kan verminderen. Aan de andere kant leidt een te laag peil tot inklinken van de veen- en kleilaag, wat eveneens tot schade kan leiden. Ook kan grondwater erosie veroorzaken door kleine deeltjes weg te spoelen, wat de ondersteuning van de fundering verzwakt en eventueel tot instabiliteit leidt.

Hoe ontstaan funderingsproblemen?

Volgens de Unie van Waterschappen zijn funderingsproblemen vaak het gevolg van een combinatie van factoren:

Dalende of stijgende grondwaterstanden, veroorzaakt door droogte, peilbeheer, wisselende neerslag, onttrekkingen of lekkages in de riolering.
Aanleg of aanpassing van infrastructuur en bebouwing, zoals graafwerkzaamheden, die de bodemstructuur beïnvloeden.
Trillingen of aardbevingen, zoals die uit de mijnbouw of delfstoffenwinning voortkomen.
Bodemdaling, vooral in veen- en kleigebieden.
Slechte fundering of het ontbreken van fundering, zoals in vele naoorlogse woningen.

Het is daarom van belang om een grondig funderingsonderzoek uit te voeren voordat maatregelen genomen worden. Dit onderzoek moet uitsluitsel geven over de oorzaak van eventuele schade en een aanbeveling doen voor een oplossing.

Invloed van grondwater op verschillende grondsoorten

Zand (grof en fijn)

Positief: Water wordt goed afgevoerd, waardoor druk minder snel opbouwt.
Negatief: Kans op uitspoeling (piping) en erosie. Minder draagkracht bij verzadiging, wat kan leiden tot zettingen en verzakkingen.

Klei

Positief: Houdt water goed vast, voorkomt verdroging en kan een stevige funderingslaag vormen.
Negatief: Sterke opwaartse druk bij waterverzadiging. Kan krimpen en zwellen bij wisselende waterstanden, risico op slibvorming.

Leem

Positief: Relatief stabiel bij matige waterdruk. Kan water bufferen en geleidelijk afgeven.
Negatief: Waterafvoer is beperkt, waardoor er opstuwing kan ontstaan. Risico op moddervorming bij oververzadiging.

Veengrond

Positief: Water kan de structuur tijdelijk stabiliseren.
Negatief: Veengrond is inherent kwetsbaar voor zettingen en bodemdaling. Vooral bij langdurige droogte kan het grondwaterpeil dalen, wat de stabiliteit van de bodem onder de fundering ondermijnt.

Oplossingen bij funderingsproblemen

Schroeffundering: een betrouwbare oplossing

Schroeffundering is een efficiënte en duurzame methode om funderingsproblemen te voorkomen, met name in gebieden met instabiel grondwaterpeil. Deze methode biedt verschillende voordelen:

Weerstand tegen opdrijven: De schroefpalen zorgen voor een stevige verankering en voorkomen dat de fundering opgedreven wordt door grondwaterdruk.
Beter stabiliteitsvermogen bij fluctuaties in grondwater: De palen worden diep in de grond gedraaid, zodat ze niet beïnvloed worden door wisselende waterstanden.
Geschikt voor iedere grondsoort: Schroeffundering is toepasbaar op zand, klei, leem en veengrond.
Geen geluids- en trillingsoverlast: De methode is milieuvriendelijk en veroorzaakt minder storingen dan traditionele funderingsmethoden.
Op elke diepte mogelijk: De schroeven kunnen op verschillende dieptes worden aangebracht, afhankelijk van de bodemsamenstelling.
Snel en eenvoudig monteren: Schroeffunderingen kunnen snel worden geïnstalleerd, ook op moeilijk bereikbare plekken.
Geen droogtijd: Na montage is directe verdere bouwactiviteit mogelijk.
Goedkoper dan traditionele funderingen: Schroeffunderingen zijn vaak kostenefficiënter dan betonfunderingen of heipalen.

De werkwijze is als volgt:

Analyse van de grondsoort en het gewicht van de te plaatsen constructie.
Beoordeling van het aantal benodigde palen en de benodigde diepte.
Draaien van de palen in de grond met behulp van machines of handmatig.
Controle en afwerking van de fundering.

Gecombineerde fundering

Voor zwaardere bouwwerken kan men kiezen voor een gecombineerde fundering. Deze methode bestaat uit een strokenfundering die versterkt wordt met grondschroeven. Dit biedt extra stabiliteit en voorkomt verzakkingen. Het is een goede keuze in gebieden met veen- of kleilaag.

Drainage en afwateringssystemen

Een effectieve manier om schade door grondwater te voorkomen, is het installeren van drainage- of afwateringssystemen rondom de fundering. Deze systemen zorgen ervoor dat het water wordt afgevoerd, waardoor het risico op verhoogde druk en verzakkingen verminderd wordt.

Waterdichte isolatie

Door waterdichte materialen of isolatie toe te voegen aan de fundering, kan het binnendringen van water worden verminderd. Dit helpt bij het voorkomen van zettingen en schade aan het bouwwerk.

Diepe funderingen

In gebieden waar grondwaterproblemen veel voorkomen, kan het nodig zijn om te kiezen voor diepere funderingen. Deze funderingen liggen dieper dan het fluctuerende grondwaterpeil, zodat ze niet beïnvloed worden door wisselende waterstanden.

Preventie van bodemdaling en funderingsproblemen

Robuuste wateromgeving

Een dalende grondwaterstand is een van de oorzaken van funderingsproblematiek, vooral in tijden van langdurige droogte. Een robuuste wateromgeving kan dit proces vertragen. In een dergelijk systeem houdt men water langer vast, waardoor men beter is voorbereid op lange droogteperioden.

Bodembeheer en natuurontwikkeling

In gemeenten zoals Lopik is het belang van bodembeheer en natuurontwikkeling voor het tegengaan van bodemdaling groot. De aanleg van natte natuur en het stimuleren van waterverzadigde gronden helpen om de structuur van de bodem te stabiliseren en zettingen te voorkomen.

Daarnaast zijn er programma’s voor boeren in veenweidegebieden, waarbij verdienmodellen worden aangepast om bij te dragen aan de duurzaamheid van de bodem. Deze benadering is ook van belang voor de bouwsector, omdat het helpt bij het voorkomen van funderingsproblemen in de toekomst.

Klimaatlabels en transparantie

De waterschappen zijn van mening dat een goede informatievoorziening belangrijk is. Daarom wordt voorgesteld om een water- of klimaatlabel voor huizen in te voeren. Dit label waarschuwt voor risico’s zoals overstromingen, droogte en funderingsproblematiek. Het is een hulpmiddel voor kopers en bouwers om risico’s in te schatten en maatregelen te nemen.

Conclusie

Grondwaterproblemen op ronde venen vragen om een zorgvuldige aanpak bij de fundering van bouwwerken. De keuze van de juiste funderingsmethode is cruciaal voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Schroeffundering biedt een betrouwbare oplossing in gebieden met instabiel grondwaterpeil. Daarnaast zijn drainage, waterdichte isolatie en diepe funderingen andere maatregelen die kunnen bijdragen aan een betere stabiliteit.

Een robuuste wateromgeving en bodembeheer zijn eveneens belangrijk om bodemdaling en zettingen te voorkomen. Het gebruik van klimaatlabels kan hierbij een rol spelen door risico’s duidelijk te maken en maatregelen te ondersteunen.

Door een goed funderingsonderzoek uit te voeren en de juiste technieken toe te passen, kan worden gegarandeerd dat een bouwwerk bestand is tegen de uitdagingen van grondwater. Dit is niet alleen belangrijk voor de levensduur van het gebouw, maar ook voor de veiligheid van de bewoners en de duurzaamheid van de omgeving.