Hemelwaterafvoer en waterlekkage: voorkomen van schade aan fundering en woning

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Het afvoeren van hemelwater is een essentieel onderdeel van elke woning. Als het water van het dak en de verhardingen niet op de juiste manier wordt afgevoerd, kan dit leiden tot wateroverlast, lekkages en schade aan de fundering van de woning. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van het afvoeren van hemelwater, de mogelijke gevolgen van een defect systeem, en hoe de fundering en kruipruimte beschermd kunnen worden tegen schade. De informatie is gebaseerd op technische en praktische richtlijnen uit betrouwbare bronnen.

Inleiding: het belang van een goed functionerend hemelwaterafvoersysteem

Een goed werkende hemelwaterafvoer is essentieel om regen, hagel en sneeuw effectief van het dak af te voeren en wateroverlast te voorkomen. Bij Dak Discounter zorgen ze voor de professionele installatie en het onderhoud van hemelwaterafvoersystemen, zodat het dak optimaal beschermd is tegen alle weersomstandigheden. Zonder een efficiënt systeem kan water zich ophopen op het dak, wat kan leiden tot lekkages, schade aan de dakconstructie en zelfs schimmelvorming. Buiten de woning kan ongecontroleerd afstromend water de fundering en gevels beschadigen.

Er zijn verschillende materialen beschikbaar voor hemelwaterafvoersystemen, waaronder PVC en zink. PVC is lichtgewicht, eenvoudig te installeren en goedkoper dan zink. Zinken hemelwaterafvoeren zijn daarentegen zeer duurzaam en hebben een lange levensduur. Ze bieden een klassieke en chique uitstraling die zowel past bij traditionele als moderne gebouwen.

Hemelwaterafvoer en lokale regelgeving

In veel gemeenten is er regelgeving opgesteld om het afvoeren van hemelwater en grondwater te reguleren. Zo kan de gemeente via een verordening afdwingen dat hemelwater en grondwater afgekoppeld moeten worden van een openbaar vuilwaterriool, mits dit in redelijkheid mogelijk is. Afkoppelen betekent het beëindigen van de afvoer van grondwater en op verhard oppervlak vallend hemelwater naar een openbaar vuilwaterriool, door dit afvalwater te infiltreren in de bodem, te bergen of via oppervlaktewater af te voeren.

De regelgeving kan ook bepalen hoe water verwerkt moet worden. Bij voorkeur wordt het te bergen water hergebruikt, bijvoorus voor toiletspoeling of het besproeien van een tuin, om zo drinkwater te besparen. Dit maakt het mogelijk om de ledigingseis te vervallen en voorkomt dubbele berging. De voorkeursvolgorde is hergebruik, infiltratie, berging en afvoer naar oppervlaktewater. Deze aanpak draagt bij aan het beleid van lokale partners zoals Dunea om drinkwater te besparen, met name in regio’s waar de bevolkingsgroei snel is.

Niet opgenomen is de verplichting om hemelwater te infiltreren. De verwerkingswijze is aan de grondeigenaar, maar infiltreren wordt aanbevolen vanwege de klimaatadaptatie. Het infiltreren van hemelwater draagt bij aan de sponswerking van de stad en zorgt voor hogere grondwaterstanden in de zomer. Dit helpt om bodemdaling te beperken en kan in sommige gevallen de bescherming van houten paalfunderingen verzekeren.

Het afvoeren van hemelwater: technische aspecten en installatie

Een correcte installatie van een hemelwaterafvoersysteem is cruciaal voor de effectiviteit. Belangrijke aspecten van de installatie zijn:

Hellingshoek van de afvoerbuizen: De buizen moeten voldoende hellen om ervoor te zorgen dat het water vloeiend wordt afgevoerd.
Bevestigingspunten: De afvoerbuizen moeten goed bevestigd zijn om te voorkomen dat ze bewegen of verbrijzelen.
Vermijden van te scherpe bochten: Te scherpe bochten kunnen leiden tot verstoppingen.
Integratie met regenwateropvang: Het integreren van het hemelwaterafvoersysteem met een regenwateropvang is aan te raden. Dit zorgt niet alleen voor een duurzame aanpak, maar kan ook kosten besparen op de waterrekening.
Vorstbescherming: In koudere gebieden is het belangrijk om voorzichtig te zijn met vorst. Water dat bevriest in afvoerbuizen kan schade veroorzaken. Het is aan te raden om isolatiematerialen of verwarmde afvoersystemen te gebruiken.

Een professionele installatie is aan te raden, vooral bij complexe situaties of als men niet zeker is van de eigen vaardigheden. Een ervaren monteur kan zorgen voor een correcte en langdurige oplossing.

Waterlekkage en schade aan de fundering

Waterlekkage in de kruipruimte of fundering kan het gevolg zijn van verschillende oorzaken. Een bekende oorzaak is een overbelast rioolnetwerk, wat in sommige regio's permanent kan voorkomen. Ook kan de woning op lager gelegen grond zijn gebouwd, wat leidt tot wateraanwezigheid in de kruipruimte. In dat geval is het aan te raden om een combinatie van kruipruimteventilatie en een bodemfolie te gebruiken om het vocht af tedekken.

Een andere oorzaak van water in de kruipruimte is een lekkage in de riolering of waterleiding. Een lekkage van het riool gaat vaak gepaard met een herkenbare rioollucht en vies water. Ook kan rioolmot een indicatie zijn van een lekkage. Een lekkage van de waterleiding geeft helder drinkwater en geen tot nauwelijks stank. Dit kan makkelijk getest worden door alle kranen te sluiten en de volgende ochtend te controleren of de watermeter is opgelopen.

Als de meterstand verandert, is er waarschijnlijk een lekkage. Het is ook belangrijk om te controleren of er druppels zijn aan de rand van de koppelingen. Veeg deze eventueel af en bekijk of er weer een druppel vormt. Als dit het geval is, is er een lekkage.

Maatregelen bij waterlekkage

Bij het ontdekken van een lekkage is het belangrijk om actie te ondernemen om schade aan de fundering te voorkomen. Het volgende kan aanbevolen worden:

Ventilatie van de kruipruimte: Goede ventilatie zorgt voor een drogere omgeving en voorkomt schimmelvorming.
Bodemfolie: Het leggen van een bodemfolie kan het vocht afdekken en voorkomen dat het in de woning terechtkomt.
Leidinginspectie: Het is verstandig om de riolering en waterleidingen te laten inspecteren door een vakman.
Directe afvoer: Bij ernstige lekkages is het aan te raden om direct contact op te nemen met de brandweer of waterbeheerder.

Verdeling van het hemelwater in het rioolstelsel

Er zijn verschillende types rioolstelsels die gebruikt kunnen worden voor het afvoeren van hemelwater:

Gemengd stelsel: Een rioolstelsel dat zowel verontreinigd afvalwater als afgestroomd hemelwater in één leidingstelsel transporteert.
Gescheiden stelsel: Een rioolstelsel waarbij afvalwater via een aparte buis wordt afgevoerd en hemelwater via een andere buis. Dit zorgt voor een efficiëntere afvoer van hemelwater en voorkomt overbelasting van de vuilwaterriolering.
Drukrioleringssysteem: Een systeem dat vooral wordt gebruikt in het buitengebied of bij moeilijke aansluitingen. Het gebruikt drukleidingen om afvalwater naar een lozingspunt te transporteren.
Hemelwaterriool of regenwaterriool: Een voorziening die specifiek bedoeld is voor de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater.

Het kiezen van het juiste rioolstelsel hangt af van de locatie, de bebouwing en de lokale regelgeving. In wateroverlastgebieden is het aan te raden om het hemelwater op eigen terrein te verwerken, zoals aangegeven in de Waterwet.

Waterberging en klimaatadaptatie

Een belangrijke maatregel bij het afvoeren van hemelwater is het opslaan van het water in een berging. Dit helpt om overstromingen te voorkomen en de afvoer te reguleren. De vereiste berging is vaak gebaseerd op de doelstellingen van het Water- en Rioleringsplan (WRP) en de Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s. De gemeente draagt zorg voor de afvoer van ongeveer 20 mm neerslag in één uur naar het oppervlaktewater door berging en afvoer in de riolering. Uitgaande van het buivolume van 70 mm in 1 uur in de stresstest 2021 dient dan nog 50 mm te worden verwerkt.

De vereiste berging moet eerst gevuld zijn voordat hemelwater van het perceel wordt afgevoerd, bijvoorbeeld via een overloop of via maaiveld. De beperkte afvoer ten behoeve van de lediging is wel toegestaan vanaf het begin van de regenbui.

Voor een typische rijtjeshuiswoning is een berging van ongeveer 2,5 meter x 2 meter en 0,5 meter hoog nodig. Bij een 2 onder 1 kap-woning is dit groter, namelijk 3 meter x 4 meter en 0,5 meter hoog. Bij gestapelde bouw is dit per woning meestal minder. Het is belangrijk om de juiste afmetingen te bepalen om schade te voorkomen.

Onderhoud van het hemelwaterafvoersysteem

Regelmatig onderhoud van het hemelwaterafvoersysteem is essentieel om verstoppingen en overstromingen te voorkomen. Dit omvat het schoonmaken van dakgoten en afvoerbuizen, en het controleren op lekken en schade. Vooral na de herfst, wanneer bladeren en takjes voor verstoppingen kunnen zorgen, is dit belangrijk.

Het is verstandig om minstens één keer per jaar het systeem te controleren en eventueel schoon te maken. Dit helpt om problemen vroegtijdig te herkennen en te voorkomen dat schade ontstaat. Het gebruik van bladvangers en kiezebakken kan ook helpen om de hoeveelheid afval in de buizen te beperken.

Conclusie

Het afvoeren van hemelwater is een essentieel onderdeel van elke woning. Een goed functionerend systeem zorgt voor een droge woning en bescherming van de fundering. Door het water op de juiste manier te afvoeren, infiltreren of op te slaan, kan schade voorkomen worden. Het is belangrijk om rekening te houden met de lokale regelgeving en de juiste installatiemethoden te gebruiken.

Zowel de keuze van materialen als het onderhoud van het systeem zijn cruciaal voor de effectiviteit. Het integreren van regenwateropvang en het gebruik van berging kunnen de duurzaamheid van de oplossing vergroten. Het is verstandig om regelmatig het systeem te controleren en eventuele lekkages op tijd te herkennen. Door professionele advies en installatie te gebruiken, kan het risico op schade aan de fundering worden verminderd.

Een goed ontworpen en onderhouden hemelwaterafvoersysteem draagt bij aan de duurzaamheid van de woning en helpt bij het aanpassen aan de klimaatverandering. Het is een verantwoordelijke keuze voor de toekomst van de woning en de omgeving.